62 Warszawska Jesień

W piątek 20 września rozpoczyna się 62 edycja festiwalu muzycznego Warszawska Jesień.

62. Warszawska Jesień to ponad 50 festiwalowych wydarzeń:

29 w paśmie głównym,
2 w ramach Warszawskiej Jesieni Klubowo,
7 – Małej Warszawskiej Jesieni
oraz kilkanaście wydarzeń towarzyszących.

Gdzie?

Festiwal zagości w 10 miejscach:

Filharmonii Narodowej
Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego
Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina
ATM Studio
Teatrze IMKA
Nowym Teatrze
Instytucie Teatralnym
Austriackim Forum Kultury
Parku Rzeźby w Królikarni
Muzeum Warszawy

Idea

Tegoroczna „Warszawska Jesień” zamyka swoisty tryptyk idei, którymi organizatorzy inspirowali się konstruując programy festiwali w latach 2017–2019.
Dla przypomnienia:

2017 – Trans/awangardy
o radykalizmie muzycznym i awangardach z ich postulatami społecznymi,
2018 – Res Publica
o różnych aspektach tożsamości kształtujących świadomość, wśród nich także narodowej i społecznej,
2019 – Pneuma
o dociekaniu natury nieokreślonego.

Trzeba zaznaczyć, że Warszawska Jesień, niezależnie od tematów, stanowi przede wszystkim przegląd nowej twórczości z ostatnich lat z odniesieniami do historii muzyki XX w. I taka właśnie będzie kontynuowana – jeśli duch dziejów pozwoli.

Pneuma – realność poszerzona – muzyka współczesna wobec transcendencji i doświadczania tajemnicy i nadzwyczajności. Termin pneuma ma kilka znaczeń w zależności, do której epoki się sięgnie. Ma też konotacje z powietrzem i jego poruszeniami otwierającymi nas na różne dalsze symbole i metafory, jak tchnienie, ruch, wiatr dziejów i historii.

Powietrze jako ośrodek dźwięku, w którym dźwięk się rodzi i przenosi. W śpiewie, mowie, organach, portatywie, akordeonie, dalszych instrumentach dętych i obiektofonach.

W czasie festiwalu będzie dużo muzyki z powietrza.
Zarówno z racji na powietrzne źródła dźwięku jak i powietrzne, przestrzenne i naturalistyczne konotacje. Od inauguracji, w czasie której zabrzmi zanurzona w powietrzu muzyka Thurídur Jónsdóttir (Flutter) do finału z wietrznym zakończeniem utworu Jonathana Harveya (…towards a pure land).

Ale powietrze to też ośrodek ducha.
Tej sfery naszego życia, która dąży do uchwycenia świata jako całości spójnej i sensownej. Karmionej tęsknotą za harmonijną pełnią, której odczuwanie wypełnia znamiona „numinosum” – niesamowitości i dotknięcia transcendencji.

Dotknięcie to odczuwamy wobec ogromu przestrzeni (uwaga na koncert finałowy z Jonchaies Iannisa Xenakisa), czasu – z jego procesualnością (w wykonywanych na festiwalu utworach Richarda Barretta, Nielsa Rønsholdta, Cathy van Eck, Sofii Gubajduliny, Cassandry Miller czy Tadeusza Wieleckiego), kształtów materii i form natury (wsłuchując się w muzykę Thurídur Jónsdóttir, Alvina Lucier, Tristana Muraila i Jonathana Harveya), witalności (obecnej u Bruno Mantovaniego, Raphaëla Cendo i już raz przywołanego Iannisa Xenakisa), mistyki ciała i świata ożywionego (u Rebecci Saunders i Agnieszki Stulgińskiej) czy paradoksu i dziwności (znowu Cathy van Eck i Simona Løfflera).

Kwestia wchodzenia przez człowieka w kompetencje stwórcy, jak w biblijnej legendzie o Golemie, to kolejne przekraczanie realności w dziele stworzenia sztucznego życia. Jest to temat od dawna nurtujący Georges’a Aperghisa. Na festiwalu wykonane zostanie Thinking Things – teatr robotyczny – ostatnia część tryptyku tego kompozytora zafascynowanego tematem sztucznej inteligencji.

Te i kolejne aspekty niesamowitego są w wielu kolejnych utworach tegorocznego programu festiwalu. Są też polemiki i postawy zaczepne wobec problematyki duchowości. Nic tak nie wzmacnia sacrum, jak testowanie przez profanum. Negacja, paradoks i blaga – krzepią. Mogą kształtować jakieś sacrum modern – żywe i niezadekretowane (tu zaproszenie na 13 Music Theatre Pieces Tronda Reinholdtsena, Credopol Jacka Sotomskiego, raz jeszcze na Gaze for Gaze Nielsa Rønsholdta).

Teatr muzyczny na tej Warszawskiej Jesieni będzie często wchodzić w relacje z performatywnością i sytuacjami koncertowymi.

W programie festiwalu obok wspomnianych spektakli muzycznych: Thinking Things Georges’a Aperghisa zaprezentowane przez IRCAM i Gaze for Gaze Nielsa Rønsholdta celebrowane przez duńską grupę SCENATET i chór VRC, będą także utwory Jacka Sotomskiego – w internetowej ostrej językowej kontrze do mowy wysokiej i Agnieszki Stulgińskiej – tworzącej teatr muzyczny prywatny, wyciszony, pochylony nad subtelnością życia.

Jednym z wątków festiwalu będzie twórczość kompozytorek szwajcarskich – Cécile Marti i Kathariny Rosenberger – w spektakularnym koncercie Basel Sinfonietty oraz kompozytorek islandzkich – przywołanej już Thurídur Jónsdóttir i Báry Gísladóttir – w programie koncertów inauguracyjnego i finałowego.

Dużo będzie się działo w Instytucie Teatralnym, który na czas festiwalu stanie się, mamy nadzieję, miejscem codziennych spotkań festiwalowej publiczności. W ramach wydarzeń Warszawska Jesień – konteksty, we współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym i TVP Kultura zaprezentujemy tam premiery filmów o Zygmuncie Krauzem i z rejestracjami utworów Agaty Zubel i Andrzeja Krzanowskiego wykonanymi na poprzedniej Warszawskiej Jesieni. Przypomnimy nagrane przez TVP koncerty i spektakle muzyczne z jesiennych festiwali przed lat. Pokażemy też kilka sfilmowanych spektakli teatralnych mających premiery w ostatnim czasie, w których muzyka współczesna odgrywa istotną rolę.

Także w Instytucie Teatralnym będą miały wydarzenia Warszawskiej Jesieni Klubowo goszczącej w Instytucie Teatralnym, który stanie się na czas festiwalu miejscem codziennych spotkań festiwalowej publiczności.

W ramach Małej Warszawskiej Jesieni zaprezentujemy: performance, instalację – działania w przestrzeni Parku Rzeźby w Królikarni, koncert na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina i spacer muzyczny po Muzeum Warszawy. Do Austriackiego Forum Kultury zapraszamy na spotkania z artystami – bohaterami wydarzeń Warszawskiej Jesieni oraz warsztaty dla młodych kompozytorów organizowane we współpracy z Kołem Młodych przy Związku Kompozytorów Polskich. Każdego festiwalowego dnia będzie można posłuchać audycji Festiwalowego Radia Internetowego prowadzonego przez Monikę Pasiecznik i Tomasza Biernackiego.
Będzie też pasmo licznych wydarzeń towarzyszących.

Kto?

Prawykonania

W paśmie głównym festiwalu będą miały miejsce prawykonania 11 utworów (alfabetycznie):

Moniki Dalach,
Magdaleny Długosz,
Pawła Hendricha,
Zygmunta Krauzego,
Cécile Marti,
Adriana Mocanu,
Piotra Roemera,
Agnieszki Stulgińskiej,
Piotra Tabakiernika,
Tadeusza Wieleckiego
Sławomira Wojciechowskiego.

Kolejne premiery będą w ramach Warszawskiej Jesieni Klubowo i Małej Warszawskiej Jesieni.

Po raz pierwszy

na festiwalu zabrzmi muzyka:

Paula Craenena
Moniki Dalach
Cathy van Eck
Báry Gísladóttir
Thurídur Jónsdóttir
Steffena Krebbera
Thomasa Lehna
Simona Løfflera
Cécile Marti
Cassandry Miller
Adriana Mocanu
Dariusza Przybylskiego
Jerzego Rogiewicza
Kathariny Rosenberger
Tomasza Skweresa
Agnieszki Stulgińskiej
Thomasa Zacha.

Wśród solistów:

Mario Caroli – flet
Zygmunt Krauze – fortepian wraz z perkusistami grającymi na VEME – wielkich rozmiarów metalofonach
Marco Blaauw – trąbka
Arne Deforce – wiolonczela
Łukasz Długosz – flet
Marcin Zdunik – wiolonczela

w ramach Warszawskiej Jesieni Klubowo: