Zbliża się XV Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Roman Soroczyński przypomina jego historię i omawia program
Wielkimi krokami zbliża się XV Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera.
Zanim przejdę do omówienia programu tegorocznej, specjalnej odsłony Festiwalu, przypomnę kilka liczb podsumowujących czternaście dotychczasowych edycji. Otóż, do tej pory objął on ponad 2.000 wydarzeń w 40. Lokalizacjach. Wystąpiło ponad 2.800 artystów, w tym 22 kantorów. Festiwal, który zaczynał się od czterodniowego cyklu, trwał łącznie 119 dni. Przez czternaście lat przewinęło się ponad 950.000 widzów.
Czy w tym roku pojawi się milionowy gość? Patrząc na program 15. odsłony Festiwalu Singera, nie mam wątpliwości. Bowiem w ciągu dziewięciu dni (od 25 sierpnia do września 2018 roku) kulturalnej fety – w czasie ponad dwustu wydarzeń – wystąpi ponad 250 artystów z Polski i różnych części świata. Będą wśród nich i gwiazdy, i młodzi oryginalni wykonawcy. Pojawi się wielość gatunków muzycznych i teatralnych, nastąpi przemieszanie stylów i trendów – a wszystko pod wspólnym mianownikiem: inspirowane kulturą żydowską, zarówno tradycyjną, jak i współczesną.
Festiwal Singera – to już renomowana marka i kulturalna wizytówka Warszawy. Co roku, na przełomie wakacji i nowego roku szkolnego, okolice Placu Grzybowskiego, Synagogi i ul. Próżnej są epicentrum wydarzeń festiwalowych. Ale festiwalowa fala zaanektuje Warszawę: teatry, sale koncertowe, centra muzyczne, klubokawiarnie, plenery – od Pragi po Wolę – zostaną wypełnione koncertami, spektaklami, projekcjami filmowymi, warsztatami tańca, spacerami i spotkaniami literackimi. To wielodniowe, kulturalne święto stolicy, w którym każdy znajdzie coś interesującego.
XV Festiwal Singera będzie bardzo międzynarodowy. Przybywają gwiazdy z Izraela, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Francji, Danii, Belgii, Hiszpanii, Japonii. Międzynarodowe składy zespołów muzycznych i grup teatralnych udowadniają, że sztuka jest ponad: łączy, wzbogaca, inspiruje. Warszawa Singera – to święto wielokulturowe, pokazujące, że wzajemne przenikanie kultur jest iskrą twórczą i drogą rozwoju artystycznego, rozbija złe emocje i napięcia społeczne, uświadamia, że jesteśmy wspólnotą ludzi marzących o pięknie, dobru i pokoju.
Festiwal zostanie zainaugurowany uroczystym premierowym koncertem kantorów w Synagodze im. Nożyków. W tym roku wystąpią bracia Yaakov i Shulem Lemmer z USA. Towarzyszyć im będzie chór kantoralny Kolot Israel z Jerozolimy. W finale festiwalu zobaczymy show porywającego i charyzmatycznego skrzypka Ary Malikiana, łączącego w swej muzyce wątki żydowskie, arabskie, argentyńskie, hiszpańskie i romskie. Usłyszymy – w zaskakującej interpretacji – klasyczne arcydzieła takich kompozytorów, jak Vivaldi, Mozart, Paganini, kultowe kompozycje Led Zeppelin, Jimmiego Hendrixa, i Davida Bowiego, a także własne kompozycje tego niezwykłego muzyka. Koncert Malikiana to widowisko, w którym unikatowa gra na skrzypcach otrzymuje niezwykłą oprawę choreografii, tańca, kostiumów, barw i efektów. To żywioł!
Pomiędzy inauguracją a finałem 9 dni koncertów wybitnych muzyków z Polski i zagranicy. Podczas jubileuszowej edycji festiwalu wystąpią miedzy innymi: słynny skrzypek Dominique Pifarély z Francji, kwintet Kennetha Dahla Knudsena (Dania), który – w międzynarodowym składzie – zaprezentuje utwory z najnowszego albumu Tété. Dorota Miśkiewicz z Atom Street Quartet wystąpią z koncertem Piano.pl. Gary Guthman i wokalistka Sasha Strunin zaprezentują wspólny projekt muzyczny Woman In Black.
Usłyszymy także Włodzimierza Nahornego, Marcina Wyrostka, Adama Bałdycha, Mateusza Smoczyńskiego. Jazzową odsłonę festiwalu zainauguruje projekt Transgression Oleś Brothers & Theo Jörgensmanna, którzy po kilku latach przerwy ponownie spotykają się na jazzowej scenie Festiwalu Warszawa Singera. Wydarzeniem muzycznym tegorocznej edycji będzie również najnowszy projekt Jazz Bandu Młynarski – Masecki ze swoim magnetyzującym słuchaczy repertuarem jazzowego dwudziestolecia międzywojennego – nowa odsłona kompozycji Henryka Warsa, Jerzego Petersburskiego, Artura i Henryka Goldów. Warto dodać, że album Noc w wielkim mieście już zdobył status Platynowej Płyty!
Do zespołów występujących w międzywojennych lokalach i teatrach rewiowych stolicy nawiąże również Orkiestra Adria, w której pojawią się potomkowie ówczesnych twórców i artystów, Lala Czaplicka i Jerzy Petersburski Junior.
Będziemy mieli okazję poznać niezwykłą grupę z Japonii: zespół Jinta-la-Mvta, łączący tokijską nowoczesną street music z tradycyjnymi wątkami klezmerskimi i bałkańskimi.
Więcej klasycznego brzmienia usłyszymy na koncercie MazikDuo Jewish Life, Portraits Of The Past, podczas którego muzyka klasyczna i klezmerska połączą się w mistrzowskich aranżacjach klarnecisty Tolo Genestara i pianisty Marca Sumsiego.
A jeśli ktoś lubi muzykę z dawką humoru, chętnie skorzysta z zaproszenia na program Razem z Braćmi, w którym Sława Przybylska z Januszem Tylmanem zaprezentują tradycyjne i współczesne piosenki żydowskie, w języku jidysz i hebrajskim. Z kolei WoWaKin Trio wprowadzi nas w nowoczesne aranżacje tradycyjnych polskich utworów ludowych, także żydowskich.
Miłośnicy teatru wiedzą, że Festiwal to czas scenicznej uczty, w której można poznać zarówno polskie, jak i zagraniczne spektakle w różnych formułach scenicznych. W tym roku program teatralny jest szczególnie bogaty. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na Teatr Yiddishpiel z Izraela, z doskonałym spektaklem Tylko głupcy się smucą – hitem Dana Almagora, uwielbianym na wielu scenach świata, m.in. na Broadwayu. Również z Izraela przybędzie grupa Nephesh z własną adaptacją sceniczną klasycznego Gimpla Głupka Icchoka B. Singera i Hana’s suitcase Emila Shera. Warszawski Teatr Żydowski zaprezentuje na festiwalowej scenie swe najlepsze aktualnie spektakle, m. in.: Idę Kamińską, Ostatniego syna, Wierę Gran, Chumesz Lider, Jak w przedwojennym kabarecie, Kilka obcych słów po polsku, Miasteczko Karsylewka.
Oprócz koncertów i spektakli Festiwal Singera, będzie obfitował w wiele wydarzeń: promocje książek, spotkania autorskie, spotkania z artystami, projekcje filmowe, warsztaty kulinarne, warsztaty dla dzieci, spacery edukacyjne po żydowskiej Warszawie i mnóstwo innych. Osobiście chciałbym uczestniczyć w spotkaniach literackich Remigiusza Grzeli – m.in. z Włodzimierzem Paszyńskim, autorem świeżo wydanej pozycji Książki z dobrej półki i w promocji książki Krystyny Gucewicz Notes Krystyny Gucewicz czyli Fołtyn w śmietanie. Co ciekawe, Remigiusz Grzela – jako autor książki Podwójne życie reporterki. Fallaci. Torańska – również będzie bohaterem jednego ze spotkań.
Miłośnicy filmu będą mieli okazję obejrzeć dorobek słynnej producentki z okresu międzywojennego, Marii Hirszbein.
Szczególny charakter tegorocznego Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera jest wsparty faktem, że jego inicjator i organizator – Fundacja Shalom – obchodzi w tym roku 30-lecie istnienia. Fundacja, z jej założycielką Gołdą Tencer na czele, realizuje misję kultywowania i upowszechniania bogactwa tradycji żydowskiej w Polsce. Festiwal jest jednym z najważniejszych przedsięwzięć Fundacji. Warto nadmienić, że w tym roku przypada jeszcze jeden jubileusz: 50-lecie pracy artystycznej Gołdy Tencer. Jedno ze spotkań będzie również poświęcone tej bardzo ważnej okoliczności.
Są festiwale. I jest Warszawa Singera – Festiwal szczególny, dbający o pamięć żydowsko-polskiego dziedzictwa kulturowego z jednej strony, a z drugiej otwarty na nowe trendy, młodych artystów, międzykulturowe twórcze napięcie.
Tegoroczny Festiwal Singera łączy trzy jubileusze. Choćby z tego względu będzie to wyjątkowa odsłona. Warto trochę wcześniej wrócić z wakacji! Osobiście mam tylko jeden dylemat: nie uda mi się jednocześnie dotrzeć do wszystkich miejsc, w których chciałbym być.
Szczegółowe informacje dotyczące programu znajdują się na stronie: festiwalsingera.pl.
