We wtorek 16 maja wykład mistrzowski Heleny Třeštíkovej, niezaprzeczalnie jednej z najciekawszych reżyserek światowego kina dokumentalnego.
Wykład odbędzie się w warszawskiej Kinotece po projekcji „Prywatnego wszechświata”. Początek projekcji o godz. 18.
Helena Třeštíkova, czeska reżyserka filmów dokumentalnych i pedagożka, jest niezaprzeczalnie jedną z najciekawszych reżyserek światowego kina dokumentalnego. Jej metoda obserwowani życia ludzkiego na poszczególnych etapach inspirowała wielu twórców a jej echa można odnaleźć zarówno w dokumentach innych twórców jak w ostatnim filmie Hanny Polak „Nadejdą lepsze czasy” ale także w filmach fabularnych jak chociażby u Richarda Linklatera z jego ostatnim wielkim sukcesem, filmem „Boyhood” na czele.
Helena Třeštíková to jedna z najważniejszych kronikarek czechosłowackiego i później czeskiego życia w okresie transformacji. Swoje filmy tworzy od połowy lat 70. Największy sukces przyniosły jej filmy realizowane przy użyciu swojej autorskiej metody dokumentalnej: Třeštíková rejestruje bohaterów przez wiele lat, poświęcając im uwagę raz na jakiś czas – dzięki temu życie jej bohaterów wpisane zostaje silnie w społeczne i polityczne uwarunkowania kolejnych okresów w życiu kraju.
Helena Třeštíková w 1975 roku ukończyła wydział reżyserii legendarnej Praskiej szkoły filmowej FAMU. Początkowo pracowała jako dramaturżka, potem poświęciła się reżyserii filmów dokumentalnych. Pracowała w telewizji czeskiej jako korespondentka, zaangażowała się też w politykę. Wielka popularność jej filmów wyświetlanych w czeskiej telewizji doprowadziły ją w 2007 roku do objęcia teki minister kultury w drugim rządzie Mirka Topolánka.
Jej kariera w ministerstwie trwała niecały miesiąc – Třeštíková jako bezpartyjna nie ugięła się pod naciskami politycznymi i nie zgodziła się na mianowanie niekompetentnego wiceministra z partyjnego nadania. Jej nominacja na minister kultury spotkała się z gwałtownymi protestami polityków prawicowych krytykujących ją jako osobę z antykościelnymi poglądami. Třeštíková jest też znaną i cenioną pedagożką od lat uczącą kolejne pokolenia czeskich filmowców.
Na tegorocznym festiwalu filmów dokumentalnych Docs Against Gravity zostaną zaprezentowane trzy ostatnie filmy reżyserki zrealizowane jej firmową metodą.
Pierwszy z nich „Prywatny wszechświat” to zarazem film, przy realizacji którego Třeštíková zrozumiała wartość płynącą z rejestrowania kolejnych etapów życia ludzkiego. Reżyserka w 1974 roku zarejestrowała poród swojej znajomej: tego dnia urodził się Honza, główny bohater filmu. Stopniowo chłopak dorasta, do władzy dochodzi Vaclav Havel, Czechosłowacja zmienia się w Republikę Czeską, nastał kapitalizm i trudny okres transformacji lat 90.
Drugi z prezentowanych filmów to „Mallory”. Główna bohaterka tytułowa Mallory po urodzeniu syna postanawia zerwać z nałogiem narkotykowym. Kobieta zmaga się z trudnościami powrotu do społeczeństwa, przez chwilę trafia na ulicę i mieszka z chłopakiem w opuszczonym samochodzie, syn trafia do zakładu społecznego. Jednak z czasem dzięki ciągłej walce i niezłomności zaczyna układać sobie życie.
W swoim najnowszym filmie „Historie małżeńskie” Helena Třeštíková śledzi historię trzydziestu pięciu lat życia małżeńskiego czeskiej rodziny Strandów. Bohaterów filmu – parę architektów Ivanę i Vaclava poznajemy w 1980 roku. Młodzi mieszkają w małym mieszkaniu po babci, czekają na narodziny pierwszego dziecka. Oboje kończą studia, pojawiają się kolejne dzieci (w sumie jest ich aż pięcioro), kobieta porzuca pracę i zajmuje się wychowywaniem potomków i drobnymi pracami plastycznymi. Vaclav zajmuje się projektowaniem mebli, w końcu zakłada sklep meblarski. Życie rodziny nałożone jest na zmieniające się realia polityczne: upadek komunizmu, rozpad Czechosłowacji, prezydentura Havla, wejście do Unii Europejskiej. Rodzinny biznes się rozwija, ale pojawiają sie problemy – Ivana latami cierpi na depresję, z czasem narastają kłopoty wychowawcze oraz lęk o dzieci i losy sklepu w zmieniających się realiach globalnego wolnego rynku. I właśnie ten zostanie zaprezentowany przed wykładem reżyserki.
