W 75 Rocznicę Wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim, 19 kwietnia, na Placu Grzybowskim pojawił się niezwykły pomnik.
Zupełnie inny niż te, które do tej pory znaliśmy z warszawskich ulic i placów.
Do tego, w przeciwieństwie do poprzedniego postawionego w stolicy pomnika – odsłonięty bez kontrowersji i sporów.
Ten pomnik to zasadzone żywe drzewo.
Płacząca wierzba, która symbolizuje cierpienia matek – żydowskich, które w przekonaniu, że zginą oddawały swoje dzieci polskim rodzinom, oraz polskich, które pozwoliły tym dzieciom przeżyć, a w przypadku, w którym biologiczne matki cudem ocalały z piekła Zagłady, cierpiały musząc pożegnać się z dziećmi, które pokochały jak swoje własne.
Pomysłodawczynią takiego właśnie upamiętnienia żydowskich i polskich matek, jest Gołda Tencer. Aktorka, piosenkarka, dyrektor Teatru Żydowskiego i prezes Fundacji Shalom. Rozmawiając z dziennikarzami przed uroczystością, a także w swoim wystąpieniu podkreślała, że takich „zwyczajnych”, metalowych lub kamiennych pomników jest już w Warszawie wiele. Że jej zamysłem było, aby ten pomnik nie był zimnym, zatrzymanym w czasie monumentem, ale miejscem pełnym życia, miejscem, pod którym będą się spotykać zakochani oraz narzeczeni, idący bądź to do Kościoła Wszystkich Świętych, bądź to do Synagogi Nożyków na swój ślub.
Płacząca wierzba to podwójny symbol. Z jednej strony – żywa, rozwijająca się roślina wyraża matczyny los. Los człowieka, w którego łonie rozwija się nowy człowiek. Z drugiej – drzewo to jak żadne inne w polskiej kulturze kojarzy się ze smutkiem i rozpaczą. Jest to symbol będący jednocześnie znakiem pamięci o tragedii sprzed lat oraz dowodem na siłę i niezłomność życia.
Na uroczystość przybyło liczne grono warszawiaków oraz dziennikarzy.
Byli artyści, posłowie, duchowni i radni. Podczas części oficjalnej, którą prowadził aktor Piotr Wiszniowski, głos zabierali: przewodniczący komitetu ds. dialogu z judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski, biskup Rafał Markowski, przewodnicząca stowarzyszenia Dzieci Holokaustu Joanna Sobolewska-Pyz, prezes Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata Anna Stupnicka-Bando, Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, burmistrz dzielnicy Śródmieście Krzysztof Czubaszek, wspierający od wielu lat żydowską kulturę w Polsce filantrop Zygmunt Rolat, oraz oczywiście pomysłodawczyni pomnika, Gołda Tencer.
Uroczystość zakończyło wykonanie przez klarnecistę Dariusza Falanę utworu Majn Jidysze Mame.
Płacząca wierzba na Placu Grzybowskim, położona w miejscu, które jak niemal żadne inne związane jest ze światem warszawskich Żydów, niedaleko pomnika Janusza Korczaka, w połowie drogi między kościołem, który w szczególny sposób dba o pamięć Polaków ratujących Żydów, a synagogą, to rzeczywiście pomnik wyjątkowy.
75 rocznica wybuchu powstańczego zrywu w warszawskim getcie już na zawsze zapisze się w historii jako moment, w którym ów pomnik – dosłownie i w przenośni – wrósł w krajobraz Warszawy.
