0

103 letni piłkarz otworzy wystawę „Futbol w ruinach miasta”

Piłkarska reprezentacja Warszawy, 1945 r.
Piłkarska reprezentacja Warszawy – 1945 r.
fot. zbiory B. Stańczuk

W najbliższą sobotę na kilka godzin przed Biegiem Powstania Warszawskiego, odbędzie się na Konwiktorskiej otwarcie wystawy „Futbol w ruinach miasta”.

Kuratorem wystawy jest dr Robert Gawkowski, historyk sportu, i jego właśnie poprosiliśmy o kilka uwag o ekspozycji.

O czym będzie wystawa?

Będzie to opowieść o pierwszych rozgrywkach piłkarskich w Warszawie w latach 1945-49. Był to czas niezwykle trudny, czas odbudowy zniszczonego miasta. Powojenne lata, to także rodzący się stalinizm, który coraz brutalniej wkraczał w życie sportowe. Niektóre kluby nie mogły się odrodzić, inne skazywano na wegetację w niższych klasach, a jeszcze inne, otrzymywały pełne poparcie nowych władz. O tym, a także o zwykłych codziennych problemach ówczesnych sportowców, będzie ta wystawa. Zapraszam.

A zatem, jak sądzę, będzie o Polonii i Legii?

Oczywiście, ale będziemy także pokazywać nieznane dokumenty dotyczące mniej znanych klubów. Nie ukrywam jednak, że polityczna rzeczywistość najbardziej odbiła się na tych większych klubach. Przypominamy, że przez kilka miesięcy 1945 r. Polonia była klubem milicyjnym. Po powrocie do kraju Mikołajczyka, sportowcy i działacze Czarnych Koszul, zrozumieli, że mieli zostać narzędziem propagandy komunistycznej. I wtedy postanowili wystąpić z pionu milicyjnego. To jedyny znany mi przypadek w tym czasie, by klub sportowy pozbył się opieki MO.

I co się stało z klubem? Przecież w 1946 zdobyli mistrzostwo Polski.

Zdobycie mistrzostwa to był nie lada wyczyn. Polonię, po jej wystąpieniu z pionu milicyjnego (we wrześniu 1945 r.) natychmiast spotkały szykany administracyjne. Już dwa miesiące później dekretem Bieruta odebrano klubowi stadion, nie raz starano się uniemożliwić wynajęcie innych boisk na mecze. Za pomocą manipulacji chciano odebrać Polonii pierwsze powojenne mistrzostwo okręgu. Najlepszych piłkarzy oskarżano o kolaboracje w czasie wojny i chciano zawiesić. Na kilka dni przed jednym z finałowych meczów, aresztowano zawodnika Czarnych Koszul – Henryka Przepiórkę. Po wielu staraniach Przepiórka (żołnierz Kedywu) został wypuszczony tuż przed zawodami. Najlepszy strzelec Polonii, Zenon Odrowąż Pieniążek, jadąc na mecz został rozjechany przez wojskową ciężarówkę i amputowano mu nogę. Może to przypadek, ale trzeba przyznać, że sprawa była bardzo podejrzana. Dlatego właśnie zdobycie mistrzostwa kraju przez klub, delikatnie mówiąc niepokorny, na niecałe dwa miesiące przed wyborami, sprawiło taką radość warszawiakom w większości nieufnie odnoszących się do komunistów.

Dwa lata temu na Konwiktorskiej można było obejrzeć wystawę „Warszawski futbol w tyglu wielu kultur”. Rok temu ekspozycję o konspiracyjnych rozgrywkach. Czy najnowsza wystawa będzie kontynuacją poprzednich?

Do pewnego stopnia tak. Dwa lata temu przedstawialiśmy postacie futbolistów warszawskich pochodzących z różnych narodowości – Czecha, Rosjanina, Węgra, Żyda, Niemca. W tamtym roku poruszaliśmy temat sportu w czasie wojny. Rozgrywki o konspiracyjne Mistrzostwo Warszawy kilkudziesięciu drużyn to był w Europie prawdziwy fenomen. A teraz kolej na okres powojenny.

W poprzednich wystawach byli goście honorowi – najstarsi piłkarze. Kto będzie gościem tym razem?

Zaskoczymy wszystkich. Będzie to… najstarszy piłkarz Polski, 103 letni Eugeniusz Tomasiewicz. Przed wojna grał w solidnym stołecznym klubie PWATT. Należał do najlepszych piłkarzy tego klubu i występował w reprezentacji Warszawy. W czasie okupacji Pan Eugeniusz grał w okupacyjnych rozgrywkach, a po wojnie był podporą SKS Społem, drużyny z dużymi aspiracjami. Potem trenował różne warszawskie kluby oraz był też sędzią piłkarskim. Kocha sport do dziś. Niewiarygodne, ale gdy zbliżał się do setki, to jeździł jeszcze na nartach. Oprócz Eugeniusza Tomasiewicza będzie też kilku innych dawnych piłkarzy z Polonii, Legii, Marymontu czy Elektryczności.

A zatem zapraszamy na otwarcie 25 VII o 17.30 przed stadionem Polonii, przy Konwiktorskiej. Dodajmy, że wystawa będzie czynna do września tego roku.

Dziękuję bardzo za rozmowę.

 

Zaproszenie

Inauguracja wystawy odbędzie się:

  • 25 lipca
  • o godzinie 17:30
  • przed stadionem Polonii Warszawa
  • przy ul. Konwiktorskiej 6.

Prelekcję wygłosi jej Kurator dr Robert Gawkowski.
Uroczystość uświetnią swą obecnością najstarsi warszawscy futboliści.
W czasie uroczystości będzie można nabyć, w atrakcyjnych cenach, książki związane z historią warszawskiej piłki nożnej.

Impreza towarzyszyć będzie odbywającemu się tego dnia Biegowi Powstania Warszawskiego.

Wystawa na Konwiktorskiej potrwa początków października. 
Ekspozycja realizowana jest przez Stowarzyszenie „Serduszko dla Dzieci” ze środków Muzeum Historii Polski.

22 lipca 2015 20:04
[fbcomments]