Tematem numeru jest placu Trzech Krzyży.
O tym jak się zmieniał w ciągu wieków piszą i bogato ilustrują starymi rycinami i zdjęciami Jarosław Zieliński, Jerzy S. Majewski, a 90-letni Tadeusz Zieliński zabiera nas na spacer ze wspomnieniami.
Również rubryka Co nam budują rozszerzona jest o zmiany na placu wokół kościoła św. Aleksandra.
W nawiązaniu do rocznicy powstania w getcie Stolica publikuje znakomity tekst pt. Modlitwa samotnego chrześcijanina prof. Anny Kuligowskwskiej-Korzeniewskiej o relacji z Holocaustu napisanej przez Tymona Terleckiego i opublikowanej w Londynie w 1943 r.
Z Grzegorzem Miką kontynuowana jest wędrówka powojennymi osiedlami mieszkaniowymi – tym razem budowanych pod konie lat 50. Wędrowcy docierają aż do Sadów Żoliborskich. Osiedle doczekało się już swego miejsca w literaturze, o czym pisze Paweł Dunin-Wąsowicz.
Magdalena Stopa w teście Albański łącznik przybliża losy jednej z warszawskich rodzin, którym po wojnie nie udało się wrócić do rodzinnego miasta.
Atmosferę numeru podgrzewa historia rosyjskiego terrorysty Borysa Sawinkowa, którego życie związane było z Warszawą.
Od tego numeru rozpoczyna się cykl Historia nieznana. Na otwarcie – Jerzy S. Majewski i zapomniany Teatr Fenomen.
A w dziale Kultura Stolica proponuje – jak co miesiąc – niemałą dawkę informacji o najnowszych wystawach, koncertach oraz najciekawszych varsavianach. Tradycyjnie polecamy także testy naszych stałych felietonistów: Jacka Fedorowicza, Marii Terleckiej, Arkadiusza Szarańca i do śmiechu Przemysława Śmiecha z Mową z Grochowa.
Spis treści
„Stolica” nr 4/2017
Z ŻYCIA MIASTA
Str. 4
Kronika miesiąca
Str. 6
Hybryda zamiast zabytku
Str. 7
Co nam budują
PLAC TRZECH KRZYŻY
Str. 8
Ethos placu
o zmianach w sercu Traktu Królewskiego pisze Ewa Kielak Ciemniewska
Str. 10
Od rozdroża Złotych Krzyży…
Jerzy S. Majewski wspomina historię jednego z najważniejszych placów miasta
Dwaj rycerze bez głów, pełniący dziś rolę podstaw zegarów słonecznych stojących na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych to jedyne pozostałości łuku triumfalnego, jaki stanął tu w 1809 r. dla uczczenia zwycięstwa księcia Józefa Poniatowskiego w wojnie z Austrią.
Str. 18
Jak się zmieniał plac Trzech Krzyży
z albumu pradziadka kolejne odsłony placu udostępnił Jarosław Zieliński
Str. 24
Spacer ze wspomnieniami – Tadeusz Zieliński zaprasza na spacer śladami wspomnień swojej młodości
Dochodzę do północnego czoła placu i staję przed kamienicą Fuchsa, nazywaną Pod Gryfami. Mój podziw dla jej form nie trwa jednak długo. Patrząc na otoczenie, czuję niedosyt. Drażni mnie jego tymczasowość i – proszę mi wybaczyć – „nowoczesna poprawność”.
ZAPISANE W PAMIĘCI
Str. 30
„Modlitwa samotnego chrześcijanina” Tymona Terleckiego
prof. Anna Kuligowska Korzeniewska o relacji z Zagłady opublikowanej w Londynie w 1943 r.
Za Hannę i jej córkę Joannę, urodzoną z ojca Aryjczyka, za Irenę i jej syna Piotra, urodzonego z ojca Żyda i matki Aryjki, za Henrykę, urodzoną z matki Żydówki i ojca Żyda, która kochała moją mowę jak swoją i pisała w niej wiersze czystej piękności, za innych znajomych mi i bliskich, za tysiące, dziesiątki tysięcy, setki tysięcy, nieznanych i obcych. Wspominając ich, modlę się o to, Boże chrześcijański, abyś pozwolił niczego nie zapomnieć i niczego nie przebaczyć z godzin ich upodlenia, strachu i męki. […] Taka jest w te dni modlitwa na gruzach getta Warszawy.
Str. 36
Połączyła ich historia
o organizacji żydowskich kombatantów opowiada jej prezes Tomasz Miedziński
SADY ŻOLIBORSKIE
Str. 38
Mała stabilizacja
Grzegorza Miki ciąg dalszy historii osiedli mieszkaniowych.
Słynne hasło „Sady = sady” ukazywało istotę idei. Zaplanowana została bardzo kameralna zabudowa, której towarzyszyła niska zieleń, nasypy, ogródki przydomowe i podwórza zagajniki.
Str. 41
Sady literackie
Paweł Dunin-Wąsowicz
HISTORIA
Str. 44
Albański łącznik
Magdalena Stopa opisuje losy warszawskiej rodziny, którą wojna rozproszyła po świecie
Str. 49
Warszawskie ścieżki rosyjskiego terrorysty
Dmitrij W. Mitiurin, Aleksandr R. Sokołow
Sawinkow w styczniu 1921 r. przystąpił do tworzenia, a właściwie odtwarzania Ludowego Związku Obrony Ojczyzny i Wolności. Pozyskał silne wsparcie: w czerwcu 1921 r. w Warszawie, w domu przy ul. Marszałkowskiej 68, odbył się zjazd założycielski z udziałem przedstawicieli zagranicznych – z Polski, Francji, Włoch, Anglii i USA.
KULTURA
Str. 53
Historie zamknięte w obrazach z Muranowa
Str. 54
Notatnik Warszawski
Str. 58
Moja żydowska Warszawa
dwugłos Jarosława Górskiego i Pawła Dunina-Wąsowicza o nowo wydanej antologii tekstów o życiu Żydów w przedwojennej Warszawie
Bywało też, że to cadykowie, zwykle niechętnie ruszający się ze swoich miasteczek, zjeżdżali do Warszawy. Na włosku wisiały wtedy wojny o to, kto będzie gościć świętego męża. Udział w tej „konkurencji” mieli wyłącznie najbogatsi i najbardziej szanowani chasydzi. Kto był blisko cadyka, mógł poprosić o radę lub błogosławieństwo albo choćby dotknąć jego ubrania.
Str. 61
Stolica czyta
Str. 64
Śladami znanych filmów,
czyli przewodnik Mazowsze na filmowo
Str. 66
Prosto z Ameryki
Jerzy S. Majewski w nowym cyklu Historia nieznana o niezwykłym Teatrze Fenomen
Str. 68
Refleksje nadwiślańskie
Jacka Fedorowicza
Str. 69
Z notatnika miastoluba
Marii Terleckiej
Str. 70
Bohaterskim mężom na pocieszenie
mowa z Grochowa Przemysława Śmiecha
Str. 72
Sowa kolejowa, łazienkowa
zwierzę w mieście Arkadiusza Szarańca
Str. 73
„Stolica” pisała w kwietniu
Str. 74
Apartamenty w inspektach
Warszawa na starej fotografii Jarosława Zielińskiego
