Wystawa prac Wojciecha Fangora w radomskiej Elektrowni

Jadąc przez Radom warto odwiedzić wystawę warszawiaka, Wojciecha Fangora, w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia.

Wystawa, której kuratorem jest Stefan Szydłowski czynna będzie do 31.08. 2018 r.

Wystawa w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu pt. Wojciech Fangor. Optyczne wibracje jest wystawą monograficzną, pokazującą twórczość malarską artysty z czterech kluczowych dekad jego twórczości. Czyli od końca lat pięćdziesiątych do początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Są to zatem obrazy pochodzące z najbardziej podziwianych okresów i cykli artysty. Obrazy z czasu legendarnego Studium Przestrzeni (1958) i te malowane do 1974 roku, na bazie których powstawała teoria Pozytywnej Przestrzeni Iluzyjnej i które ją wcielały w praktykę artystyczną. Prace te są wyeksponowane w salach na parterze, ekspozycja ma za zadanie ujawnić różne aspekty malarstwa Wojciecha Fangora z tego okresu, umiejętność budowania dramaturgii obrazu przy pomocy czerni i bieli, ale też jego bogatą paletę i nowatorstwo w posługiwaniu się techniką sfumato. Odkryte przez Fangora malarstwo bezkrawędziowe pozwoliło na osiągnięcie nowych doznań, a optyczne wibracje stały się symboliczną podstawą emocji towarzyszących nadchodzącym czasom.

W salach na pierwszym piętrze Elektrowni można zobaczyć rozwibrowane obrazy, którymi Wojciech Fangor reagował na świat zurbanizowany i skomercjalizowany końca XX wieku. Świat charakteryzujący się samotnością ludzi zagubionych w tłumie, mających coraz większe problemy z porozumiewaniem się, manipulowanych przy pomocy nowych elektronicznych mediów. W tych obrazach Wojciech Fangor zajmował się społeczną czasoprzestrzenią, obnażał w cyklu pt. Wodzowie Indian (1992) techniki zawłaszczania symboli i manipulacji historią.

Wojciech Fangor był i klasyczny, i romantyczny. Cenił i szanował tradycję, ale tworzył przyjmując nowe postawy w oparciu o doświadczenie współczesności. Był znakomitym kolorystą: jego kolory wibrowały, były nieuchwytne w bezkrawędziowych formach. Obrazy te były zawsze bardzo precyzyjnie skomponowane i skadrowane, realizowane z absolutnym wyczuciem koloru i skali.

Na wystawę zostało wybranych ponad 100 obrazów z kilkudziesięciu lat pracy twórczej Wojciecha Fangora, obrazy pochodzą ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum w Radomiu, Fundacji Zwierciadło oraz kolekcji prywatnych.

Wojciech Bonawentura Fangor

Urodził się 15 listopada 1922 w Warszawie i tu zmarł 25 października 2015 r. Pochowany jest na na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Po prywatnych studiach u Felicjana Kowarskiego i Tadeusza Pruszkowskiego w 1946 roku otrzymał zaocznie dyplom w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W tym roku także  debiutował (dość późno) wystawą w warszawskim Klubie Młodych Artystów i Naukowców, miejscu bardzo ważnym na ówczesnej mapie sztuki polskiej. Stał się znany w środowisku artystów nawiązujących do tradycji awangardy. Ważnym faktem było to, że nauczycielami i pierwszymi promotorami artysty byli malarze uważani za konserwatywnych, związani z postawami historycznymi, ceniący przede wszystkim malarstwo osiemnastowieczne i starsze.

Gdy jego nauczyciel, Felicjan Kowarski, odkrywał postimpresjonizm, Fangor praktykował tajemnice kubizmu. Sytuacja ta jest bardzo charakterystyczna dla Wojciecha Fangora i dla całej jego twórczości, z jednej strony towarzyszyła mu gruntowna wiedza na temat historii i tego, co dzieje się dookoła, z drugiej nie ulegał temu, co na zewnątrz, lecz przetwarzał zgodnie ze swoim charakterem i potrzebami.

Popularność w kraju przyniosły mu obrazy z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych: nagrodzony przez państwo obraz antywojenny pt. Matka Koreanka (1951), dzisiaj znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie oraz jeden z najbardziej znanych we współczesnej ikonografii europejskiej obraz pt. Postaci (1950), dzisiaj w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi.

Bardzo cenione były plakaty, którymi artysta intensywnie zajmował się przez całą dekadę lat 50. Przełomowy dla twórczości Wojciecha Fangora był rok 1958. Wtedy to artysta stworzył pierwsze w historii sztuki światowej environment pt. Studium Przestrzeni. Było to fundamentalne doświadczenie dla całej późniejszej twórczości Fangora i zdecydowało o tym, co dzisiaj jest najbardziej cenione w jego spuściźnie.

W latach 1953–1961 był docentem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a w latach 1959-61 powstały autorskie teksty Wojciecha Fangora, świadczące o pełnej samowiedzy twórcy, interpretujące environment oraz optyczne wibracje nowych obrazów. Powstała wówczas teoria funkcjonuje pod nazwą  Pozytywnej Przestrzeni Iluzyjnej.

Wojciech Fangor z przenikliwością antropologa kultury ujawniał procesy zachodzące w dynamicznie zmieniającym się końcu XX i początku XXI wieku.

Wojciech Fangor w latach 1961-99 tworzył zagranicą, początkowo w Europie, w Wiedniu, Paryżu Berlinie, Bath i Londynie, a od 1966 roku w Stanach Zjednoczonych. Do Polski powrócił w 1999 roku i zamieszkał w Błędowie, miejscowości oddalonej około 60 km od Warszawy.  To wieś Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Błędów, nad Mogielanką. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa radomskiego.

Już w 1990 jego twórczość po raz pierwszy całościowo przypomniano polskiej publiczności w Galerii Zachęta wystawą retrospektywną 50 lat malarstwa. Istotne znaczenie dla popularyzacji jego twórczości miały ponadto wystawy w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski (2003), i w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (2005).

W 2012 roku w Muzeum Narodowym w Krakowie została otwarta wystawa retrospektywna Wojciecha Fangora pt. Przestrzeń jako gra. Otworzyła ona cykl wystaw monograficznych artysty w kraju i zagranicą, odpowiadających nowej fali zainteresowania jego twórczością na świecie. Były to wystawy w Muzeum Narodowym we Wrocławiu pt. Wspomnienie teraźniejszości (2015), w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pt. Wojciech Fangor. 3 wymiary. Retrospektywa. (2015),  w Akademi Sztuk Pięknych Gdańsku pt. Fangor. Malarstwo. (2015), i in.

W 2007 roku opracował projekt końcowego wystroju 7 stacji II linii warszawskiego metra, które stały się największą światową podziemną galerią op-artu.

Wielkie znaczenie dla popularyzacji sztuki Wojciecha Fangora i sztuki współczesnej w Polsce ma realizacja plastyczna ścian zatorowych II linii warszawskiego metra, otwarta w 2015 roku.

Niektóre nagrody Wojciecha Fangora:

• W 1952 roku otrzymał nagrodę państwową III stopnia za obrazy Matka Koreanka i Lenin w Poroninie.
• Nagrody Państwowej II Stopnia za rok 1952
• W 1954 roku, w 10. rocznicę Polski Ludowej, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
• W 2001 roku odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
• Nagrody Ministra Kultury RP (2003)
• W 2008 roku, przy okazji odsłonięcia pracy z cyklu Sygnatury w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
• W 2009 samorząd województwa mazowieckiego uhonorował Wojciecha Fangora Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida w dziedzinie sztuk plastycznych.
• W 2014 roku został laureatem nagrody im. Jana Cybisa.
• W 2015 roku otrzymał tytuł doctora honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.