Czy zawsze możemy być pewni swojego pochodzenia? Spektakl Teatru Ateneum udowadnia, że niekoniecznie.
Dwa rodzeństwa zostały zaskoczone pismem z Sądu Rejonowego, które nakazywało im stawienie się na rozprawie w sprawie spadku po zmarłym dziadku. Wszystko byłoby normalne, gdyby nie fakt, że dwoje z nich spodziewa się spadku (od dawna mieszkają w podwarszawskim dworku), a dwoje do niedawna nie wiedziało jeszcze, że mają bogatych antenatów. Ba, kilka dni wcześniej żadne rodzeństwo nie wiedziało o istnieniu drugiego! Tymczasem okazuje się, że ich wspólny pradziadek był jurnym facetem i spłodził nie tylko małżeńskie dzieci.
O spotkaniu czwórki młodych ludzi we wspomnianym dworku opowiada Grupa krwi – sztuka gdańskiej dramatopisarki Anny Wakulik. Została ona przeniesiona na sceny kilku polskich teatrów. Prapremiera spektaklu miała miejsce 10 września 2022 roku w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, a dwa tygodnie później, 24 września, zaprezentował go Nowy Teatr im. Witkacego w Słupsku.
18 października 2025 roku bohaterowie sztuki trafili na Scenę 61 Teatru Ateneum w Warszawie, dokąd zaprowadził ich reżyser Wojciech Urbański. W wywiadzie, którego udzielił on Polskiej Agencji Prasowej (cyt. za: Warszawa. „Grupa krwi” w Teatrze Ateneum próbuje odpowiedzieć na pytanie, kim jesteśmy), powiedział między innymi:
Sztuka dotyczy podziałów w naszym społeczeństwie. One są różne, a w ostatnich latach coraz bardziej się pogłębiają. Ten spektakl pozwala spojrzeć na korzenie, genezę tych podziałów. Rzecz jasna, ta diagnoza nie jest kompleksowa, bo podziały mają rozmaite przyczyny. Natomiast ewidentne są podziały społeczne sięgające wieków wstecz.
Do tego doszły rodzinne tajemnice, które wyszły na jaw w najmniej spodziewanym momencie – po śmierci dziadka. Owe podziały i tajemnice zostały pokazane w błyskotliwy i przewrotny sposób, w czym duża zasługa reżysera oraz czwórki aktorów: Emilii Komarnickiej, Olgi Sarzyńskiej, Łukasza Lewandowskiego i Dariusza Wnuka.
Testament, który zostawił dziadek, burzy dotychczasowy porządek i zmusza czworo krewnych do konfrontacji z pytaniami o tożsamość, dziedziczenie i… grupę krwi. Bo niby wszyscy mamy krew – a jednak ktoś kiedyś uznał, że błękitna znaczy więcej, niż ta płynąca w żyłach zwykłej wieśniaczki. Czy w dzisiejszej demokracji naprawdę wszyscy mamy równe szanse? Chyba niekoniecznie. Okazuje się bowiem, że na czele firmy medialnej, którą kierował dziadek, stanie jego syn. Na pytanie, czy zna się on na mediach lub dziennikarstwie, padła odpowiedź, że nie zna się, ale… jest synem swojego ojca.
A może trzeba sięgnąć głębiej – do korzeni polskiej tożsamości i historii, która wciąż wpływa na naszą codzienność? Czy my sami zawsze możemy być pewni swojego pochodzenia?
Wróćmy jeszcze do wspomnianego wywiadu. Wojciech Urbański dodał:
Ten tekst i ten spektakl, przynajmniej w punkcie wyjścia, jest osadzony w realiach psychologicznych. Mamy tu do czynienia z jednością miejsca, czasu i akcji. Lubię, gdy grupa osób jest zamknięta w jednym miejscu, żeby rozwiązać jedną sprawę. Dlatego dużo czasu poświęciliśmy na budowanie wiarygodnych postaci. Na to, skąd oni są, jak się tutaj znaleźli. Natomiast o samym przedstawieniu mogę powiedzieć, że przekraczamy czysty realizm. Można by to określić mianem realizmu magicznego.
Sądzę, że ten zamiar został w pełni zrealizowany. Bohaterowie spektaklu znajdują się w zamkniętej przestrzeni, która została pięknie zagospodarowana i uwypuklona za pomocą scenografii Justyny Elminowskiej, światła Pauliny Góral i projekcji Stanisława Zaleskiego. W pewnym momencie chcą oni wręcz jeszcze bardziej zhermetyzować pomieszczenie, by za chwilę odsunąć wszelkie zasłony. Podobnie rzecz się ma z ich nastrojami, które sinusoidalnie przybierają formę niepewności, euforii, podejrzliwości i wzajemnego zrozumienia. Każda chwila w tym spektaklu ma znaczenie: słowo, spojrzenie, gest i pauza.
Co do tego ma tytułowa grupa krwi? Okazuje się, że jedna z bohaterek potajemnie pobrała od wszystkich DNA i wysłała je do analizy. Jakie były wyniki badania? Tego nie powiem, zachęcając do obejrzenia stosunkowo krótkiego, ale emocjonującego spektaklu. Od razu uprzedzam: bilety są wyprzedane kilka miesięcy naprzód!
Jeśli jesteśmy w Teatrze Ateneum, warto zauważyć, że jeszcze w tym roku, 27 grudnia, na Scenie Głównej odbędzie się premiera spektaklu świąteczno-noworocznego ŚWIĘTOGRANIE. Jest on zapowiadany jako koncert kolęd, pastorałek oraz popularnych rodzimych evergreenów świątecznych w wykonaniu aktorek i aktorów Teatru, którym towarzyszyć będzie grana na żywo muzyka w wykonaniu Orkiestry Pałacowej przy Terminalu Kultury Gocław pod batutą Andrzeja Borzyma oraz zespołu muzycznego. Organizatorzy chcą przywołać atmosferę świątecznego czasu i – zapraszając na ten wyjątkowy wieczór – powtarzają za Wojciechem Młynarskim:
Jest w tym chyba jakaś racja, że Święta w białych pól kobiercu, to jest magiczna operacja, czyniona na otwartym sercu.
Wszyscy wiemy, że okres Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku jest stosunkowo krótki, zatem i koncert nie będzie prezentowany zbyt długo! Został on zaplanowany na następujące terminy: 27, 28 i 31 grudnia 2025 r. oraz 2, 3, 4, 9 i 11 stycznia 2026 r.
Warto więc pospieszyć się z nabywaniem biletów drogą kupna.
Grupa krwi
- premiera: 18 października 2025 roku,
Scena 61 Teatru Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie - Autorka tekstu: Anna Wakulik
- Reżyseria: Wojciech Urbański
- Asystentka reżysera: Paulina Staniaszek
- Scenografia i kostiumy: Justyna Elminowska
- Światła: Paulina Góral
- Projekcje: Stanisław Zaleski
- Muzyka: Olo Walicki
- Suflerka: Joanna Trzcińska | Anna Żelazowska
- Inspicjent: Wojciech Gratkowski | Agnieszka Hornowska | Jerzy Kacperski
OBSADA:
- RITA: Emilia Komarnicka
- ANNA: Olga Sarzyńska
- MICHAŁ: Łukasz Lewandowski
- MICHAŁ: Dariusz Wnuk
