Uroczystości są obchodzone 13 sierpnia w dniu wybuchu niemieckiego czołgu-pułapki na ul. Kilińskiego.
W wyniku eksplozji zginęło ponad trzystu mieszkańców Warszawy, którzy zgromadzili się, aby podziwiać zdobyty czołg wprowadzony przez Powstańców za barykady.
W rzeczywistości pojazd nie był czołgiem pułapką, lecz ciężkim transporterem ładunków, którego pierwotnym przeznaczeniem było zniszczenie barykady na Podwalu, a jego wybuch był prawdopodobnie dziełem przypadku. Niektórzy świadkowie wskazywali jednak, że Niemcy prawdopodobnie celowo pozwolili powstańcom wprowadzić niebezpieczny pojazd w głąb Starówki. Wydarzenie to znane jest odtąd w polskiej historii jako wybuch czołgu pułapki i jest uznawane za jeden z najtragiczniejszych epizodów obrony Starego Miasta.
Rocznica wybuchu od 1992 roku jest obchodzona jako Dzień Pamięci Starówki.
W tym roku, ze względu na obostrzenia związane z epidemią koronawirusa, obchody będą nieco inne – bardziej kameralne niż zazwyczaj. W trosce o zdrowie Powstańców, a także wszystkich innych mieszkańców, Burmistrz Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy Aleksander Ferens oraz Przewodniczący Rady Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy Marcin Rolnik zachęcają do śledzenia uroczystości online zamiast osobistego udziału. Uroczystość główna będzie transmitowana za pośrednictwem profilu dzielnicy w serwisie Facebook: [LINK]
Program obchodów:
- godz. 16.00
złożenie kwiatów i zapalanie zniczy w miejscach pamięci narodowej na terenie Starego i Nowego Miasta – Początek przy pl. Zamkowym 15/19, zakończenie przy Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki 1 (z wykonaniem na trąbce pieśni z okresu Powstania Warszawskiego oraz z komentarzem historycznym dotyczącym odwiedzanych miejsc pamięci)
- godz. 17.30
uroczystość główna przy głazie upamiętniającym wybuch tzw. czołgu-pułapki – ul. Kilińskiego 3 (teren uroczystości zostanie wygrodzony – ze względu na sytuację epidemiczną i w trosce o bezpieczeństwo uczestników)
- bezpośrednio po zakończeniu uroczystości głównej
krótki koncert „Ilu nas w ciszy” – w znacznej mierze oparty na tekstach Jacka Kaczmarskiego. Część z nich odnosi się wprost do Powstania Warszawskiego, inne to ponadczasowe i uniwersalne przesłanie, odnoszące się do pojęć takich jak patriotyzm, wolność, wierność ideałom, odwaga, poświęcenie, honor. W 30-minutowym koncercie zostanie zaprezentowanych kilka znakomitych utworów m.in.: „Kwestia odwagi”, „Czołg”, „Dylemat”, „Rozbite oddziały”, „Powrót”, „Ilu nas w ciszy” oraz „Warszawo ma”. Wystąpią: Klementyna Umer oraz Jacek Bończyk (słowo oraz gitara), Konrad Wantrych (piano) oraz Wojciech Gumiński (kontrabas). Prowadzenie koncertu oraz uroczystości głównej: Roman Czejarek
- godz. 19.00 – msza św. za poległych w Powstaniu Warszawskim – Bazylika Archikatedralna św. Jana Chrzciciela przy ul. Świętojańskiej 8.
Wstęp na teren uroczystości głównej na podstawie zaproszenia – do odbioru w Wydziale Kultury i Promocji Urzędu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy (ul. Mokotowska 17 lok. 36, klatka I). Miejsca nienumerowane zajmowane będą w kolejności przybycia aż do ich wyczerpania. Uroczystości będą odbywać się zgodnie z wytycznymi organów sanitarno-epidemiologicznych (konieczność limitowania liczby uczestników).
W trosce o wspólne bezpieczeństwo organizatorzy apelują o przestrzeganie obostrzeń. Wszystkie osoby są zobowiązane do zasłaniania ust i nosa (obowiązek noszenia maski bądź przyłbicy) oraz noszenia rękawiczek. Przy wejściach na teren uroczystości będą udostępnione pojemniki z płynem odkażającym, wszystkim wchodzącym będzie mierzona temperatura ciała. Trzeba pamiętać o zachowywaniu co najmniej 1,5 m odstępu od innych osób.
