Jak długo jest ważne prawo jazdy? W jakich sytuacjach jego wymiana jest obowiązkowa? Ile kosztuje cała procedura?
Już od ponad 10 lat nie wydaje się bezterminowych praw jazdy. Jednak nawet kierowcy, którzy otrzymali dokument przed 19 stycznia 2013 roku, będą musieli go wymienić tylko na innych zasadach.
Sprawdzamy najważniejsze fakty o wymianie prawa jazdy!
Prawo jazdy potwierdza posiadanie uprawnień do kierowania określoną kategorią pojazdów. Od 4 marca 2019 roku nie umieszcza się w dokumencie informacji o miejscu zamieszkania, a od 5 grudnia 2020 roku nie ma obowiązku wożenia dokumentu ze sobą, ponieważ dane z dokumentu znajdują się w bazie CEPiK.
Nie oznacza to, że prawa jazdy nie trzeba wymieniać!
Jak długo ważne są aktualnie wydawane prawa jazdy?
Od 19 stycznia 2013 roku prawo jazdy w Polsce wydawane jest na określony okres. W najlepszym przypadku można je otrzymać na 15 lat. Jednak dla części kategorii maksymalny czas ważności dokumentu to 5 lat. Dla których?
- Maksymalnie 15 lat – kat. B, B1, B+E, A, A1, A2, AM i T.
- Maksymalnie 5 lat – kat. C, C1, C1+E, C+E, D, D1, D+E i D1+E.
Pamiętajmy, że nie oznacza to, że każda osoba otrzyma uprawnienia (prawo jazdy) na maksymalny wskazany powyżej czas, czyli 15 lub 5 lat. Co może wpłynąć na jego skrócenie?
Tomasz Sowa, ekspert porównywarki ubezpieczeń Mubi:
O skróceniu maksymalnego okresu ważności prawa jazdy decyduje lekarz, który przeprowadza badania kierowcę lub kandydata na kierowcę. Ze względu na problemy ze zdrowiem, na przykład ze wzrokiem, ortopedyczne czy kardiologiczne lekarz może wskazać krótszy okres ważności dokumentu.
Właśnie dzięki wprowadzeniu terminowych praw jazdy można co jakiś czas ocenić stan zdrowia kierowców w kontekście prowadzenia pojazdów i stwarzania zagrożenia na drodze ze względu na problemy ze zdrowiem.
Czy bezterminowe prawa jazdy trzeba będzie wymienić?
Od jakiegoś czasu mówi się o wymianie bezterminowych praw jazdy. Rzeczywiście zostały wprowadzone zmiany w przepisach, które mówią o takim wymogu. Pamiętajmy jednak, że nie oznacza on utraty uprawnień!
Co ważniejsze zmiana bezterminowych praw jazdy nie będzie wiązać się z wykonaniem badań lekarskich, które kosztuje 200 zł. Natomiast posiadacze takich dokumentów będą musieli wymienić je na nowe, co będzie wiązać się z wydatkiem 100 zł.
Procedura wymiany bezterminowych praw jazdy rozpocznie się w 2028 roku i potrwa aż do 2033 roku. Po zmianie wszystkie dokumenty będą ważne 15 lat. Zmiana ma na celu uaktualnienie wzorów i danych w prawach jazdy.
Kiedy jeszcze trzeba wymienić prawo jazdy?
Terminowe prawo jazdy trzeba wymienić, kiedy okres jego ważności dobiega końca. Jeśli on upłynie, a kierowca nie dopełni tego obowiązku, to nie będzie mógł prowadzić pojazdów, ponieważ straci uprawnienia. W jakich sytuacjach należy również wymienić dokument?
- Gdy kierowca ma uprawnienia do prowadzenia pojazdów więcej niż jednej kategorii i minął termin ważności jednej z nich.
- Gdy nastąpiła zmiana nazwiska.
- Gdy dokument został zniszczony lub zgubiony.
Ponieważ od 4 marca 2019 roku na prawach jazdy nie umieszcza się informacji o miejscu zamieszkania, to nie trzeba wymieniać dokumentu po przeprowadzce. Więcej informacji na temat procedury związanej z otrzymaniem nowego dokumentu przeczytasz w poradniku Wymiana prawa jazdy 2024 – o tym pamiętaj!
Jaka jest kara za jazdę samochodem bez ważnego prawa jazdy?
Sama wymiana prawa jazdy w wydziale komunikacji bez przeprowadzenia badań lekarskich kosztuje 100 zł. Zazwyczaj na nowy dokument trzeba czekać do 9 dni roboczych od daty złożenia wniosku o wydanie prawa jazdy. Natomiast konsekwencje jego braku mogą kosztować o wiele więcej!
Brak ważnego prawa jazdy oznacza brak uprawnień do prowadzenia pojazdów danej kategorii. W przypadku kontroli i stwierdzenia jazdy bez wymaganych uprawnień kierowca otrzyma mandat w wysokości minimum 1500 zł. Gdy sprawa trafi do sądu, grzywna może wynieść nawet 30 tys. zł. Dodatkowo sąd nałoży zakaz prowadzenia pojazdów na określony czas.
Kierowca, który prowadził pojazd bez uprawnień, nie będzie mógł kontynuować jazdy. Inna osoba będzie musiała siąść za kierownicą, a w przypadku jej braku auto może zostać odholowane, gdy będzie znajdować się w miejscu, gdzie nie można go zostawić.
Co ważniejsze, w przypadku spowodowania wypadku przez osobę bez ważnego prawa jazdy, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie z OC sprawcy, ale potem będzie domagał się zwrotu wypłaconych środków od sprawcy, który prowadził bez uprawnień pojazd.
Czy wymiana prawa jazdy może wpłynąć na wysokość składki OC?
Nie, sama wymiana prawa jazdy nie będzie miała znaczenia przy wyliczaniu składki OC. Na jej wysokość wpływają parametry i użytkowanie pojazdu oraz dane kierowcy. Właśnie dlatego w formularzu kalkulatora ubezpieczeń – https://mubi.pl/ubezpieczenie-samochodu/kalkulator-oc-ac/ – proszeni jesteśmy o podanie takich danych.
Warto jednak zwrócić uwagę, że pojawia się pytanie o stan cywilny, więc w jakimś stopniu wymiana prawa jazdy w związku ze zmianą nazwiska po jakimś czasie może wpłynąć na składkę, ale jeśli już będzie to niewielka zmiana i to tylko u wybranych ubezpieczycieli. Najważniejsze zawsze jest historia ubezpieczenia, wiek, doświadczenie w prowadzeniu pojazdów i miejsce zamieszkania.
