Około 3000 zdjęć zniszczonej wojną Warszawy przekazano do Instytutu Strat Wojennych i niedługo będą publikowane.
Spadkobiercy architekta i pracownika Biura Odbudowy Stolicy Andrzeja Nitscha przekazali do Instytutu Strat Wojennych zachowany katalog zdjęć wykonanych tuż po wojnie.
Zbiór stanowi olbrzymia wartość dla varsavianistów i historyków.
Instytut Strat Wojennych we współpracy z urzędem miasta i Domem Spotkań z Historią będą zbiory skanować i sukcesywnie udostępniać.
Na wczorajszym spotkaniu w DSzH zostało zaprezentowanych kilka zdjęć z tych unikalnych zbiorów.
W prezentacji udział wzięli:
- Aldona Machnowska-Góra
zastępczyni prezydenta m.st. Warszawy, - Bartosz Gondek
dyrektor Instytutu Strat Wojennych, - Jerzy S. Majewski
dziennikarz, varsavianista.
Dyrektor Instytutu pan Bartosz Gondek pierwszą wystawę zapowiedział styczniu, obiecał również sukcesywne publiczne udostępnianie fotografii w miarę ich skanowania i opracowywania.
Dr Bartosz Gondek, Dyrektor Instytutu Strat Wojennych:
Kolekcja zdjęć Andrzeja Nitscha to nie tylko dokumentacja zniszczeń Warszawy, ale też
wyjątkowe świadectwo narodowej determinacji w odbudowie stolicy. To źródło wiedzy o
przeszłości, które pozwala zrozumieć skalę poświęcenia i odwagi tamtych pokoleń.
O zdjęciach, jak zwykle niezmiernie ciekawie, opowiadał Jerzy Majewski.
Jerzy Majewski, varsavianista, dziennikarz:
Kolekcja wyróżnia się autentyzmem i skalą ujęć. To nie tylko bezcenne źródło historyczne, ale i wizualna kronika dramatycznych losów stolicy, od ruin po pierwsze ślady nadziei. Na zdjęciach widać m.in. zburzone kamienice, powstańcze barykady, miejsca kaźni, a także makiety i szkice prof. Jana Zachwatowicza, dokumentujące proces odbudowy Starego Miasta. Unikatową część zbioru stanowią fotografie budynków, które decyzją BOS i władz miasta zostały ostatecznie rozebrane.
Andrzej Nitsch
Urodził się 28 VIII 1911 r., zmarł 23 IV 2002 r.
Był architektem, członkiem SARP, dokumentalistą dziejów rodzinnych oraz badaczem historii architektów działających w Polsce.
Andrzej Leonard Nitsch przyszedł na świat w znanej krakowskiej rodzinie.
Jego ojciec był inżynierem i przedsiębiorcą specjalizującym się w instalacjach sanitarnych.
W 1937 roku ukończył Wydział Architektury Politechniki Lwowskiej idąc w ślady dziadka, architekta Maksymiliana Nitscha. Z tego okresu zachowały się studenckie projekty modernistycznych domów – obecnie znajdujące się w zbiorach Muzeum Architektury we Wrocławiu.
Był członkiem warszawskiego oddziału SARP, a także jednym z redaktorów czasopisma “Architektura”. Zawodowo zajmował się budownictwem na cele służby zdrowia – szpitalami i uzdrowiskami. Miał też wyjątkową pasję do historii, zarówno tej rodzinnej, jak i związanej z wykształceniem, którą realizował poprzez opracowanie Leksykonu architektów i budowniczych Polaków i cudzoziemców w Polsce działających. Dzieło to nie doczekało się jednak publikacji, istnieje jednak w formie maszynopisu przechowywanego przez Instytut Sztuki PAN oraz SARP.
Spisywał dzieje rodziny swojej oraz rodów spokrewnionych.
Jedna z rodzinnych legend dotyczyła nierozstrzygniętej kwestii spadku po Kazimierzu Pułaskim – bohaterze wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Grunty ponoć nadane Pułaskiemu, po jego śmierci miały przypaść rodzinie Węgierskich, jednak ostatecznie zostały sprzedane i zbudowano na nich Chicago. Andrzej Nitsch, spokrewniony z Węgierskimi, wziął tę sprawę na warsztat, jednak jego dochodzenie nie przyniosło spodziewanego rezultatu. Legendy do tej pory nie zweryfikowano, a kwestia spadku po Pułaskim pozostaje spowita mgłą dziejów.
Andrzej Nitsch pozostawił po sobie wiele zdjęć, rozproszonych po polskich archiwach. W centrum jego zainteresowania znajdowała się architektura – fotografował m.in. cerkwie łemkowskie, krakowską dzielnicę żydowską Kazimierz, synagogi, kościoły, dwory, zamki i oczywiście powojenną Warszawę.
Andrzej Nitsch był członkiem honorowym Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Fińskiej i został odznaczony Orderem Białej Róży Finlandii I klasy.
Otrzymał srebrną i złotą odznakę SARP.
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Instytut Strat Wojennych
przygotowuje obecnie wystawy tematyczne i ekspozycje wydarzenia poświęcone nieistniejącym dziś warszawskim budowlom. W przyszłości planowane są kolejne
popularyzujące dorobek Andrzeja Nitscha.
Cały zasób kolekcji jest dostępny dla badaczy i historyków w siedzibie Instytutu.
Prezentacja kolekcji była wspólnym przedsięwzięciem, którego partnerami byli:
- warszawski ratusz,
- Dom Spotkań z Historią w Warszawie,
- Lech Parell, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych,
- Jakub Stefaniak, Zastępca Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego prowadzi interdyscyplinarne badania nad wszelkimi skutkami okupacji niemieckiej i sowieckiej w XX wieku. Działa na rzecz dokumentowania strat wojennych oraz upowszechniania wiedzy o historii Polski w kraju i za granicą.
