Stolica Historii – spis odcinków

Spis odcinków cyklu ”Stolica Historii. Przedstawiają członkowie Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie.”

Jest to cykl realizowany przez TMH we współpracy z Radiem Kolor oraz serwisem www.Warszawa.pl .

Pomysłodawcą cyklu felietonów jest prezes TMH dr hab. Robert Gawkowski.

Pierwszy odcinek wyemitowany został na antenie Radia Kolor 9 października 2022 roku, a następnego dnia opublikowany na stronach www.Warszawa.pl.

Spis odcinków

1. I odcinek: [LINK]
   Uniwersytety na morzach i oceanach.
   Dr hab. Robert Gawkowski
   Nieznaną historię statków oceanicznych o nazwach najznaczniejszych polskich uniwersytetów przedstawia prezes TMH.
2. II odcinek: [LINK]
   Walka na dzwony.
   Piotr Jamski
   Opowieść o prawosławnych dzwonach rozbrzmiewających w Warszawie.
3. III odcinek [LINK]
   „Belwederski” profesor.
   Dr Tomasz Siewierski
   Opowieść o profesorze, historyku, wychowanym w Belwederze.
4. IV odcinek [LINK]
   Dżuma, cholera i inne plagi.
   Dr Adam Tyszkiewicz
   Opowieść o zarazach jakie nawiedzały niegdyś Warszawę.
5. V odcinek [LINK]
   Rosjanin kapitanem polskich piłkarzy.
   Na marginesie meczu z Niemcami w 1933 r.
   Dr hab. Robet Gawkowski
   Opowieść o Rosjaninie, który sto lat temu pokochał Polskę stając się wiernym przybranej ojczyźnie Polakiem.
6. VI odcinek [LINK]
   Magia tego samego nazwiska.
   Juliusz Kulesza
   Opowieść o niezwykłym przypadku, który przydarzył się Franciszkowi Kozakowskiemu w czasie okupacyjnej łapanki na warszawskim dworcu kolejowym.
7. VII odcinek [LINK]
   Warszawskie Dzwony Opatrzności.
   Piotr Jamski
   Opowieść o niezwykłych dzwonach dla świątyni Opatrzności Bożej.
8. VIII odcinek [LINK]
   Wenecja a Warszawa
   Dr Adam Tyszkiewicz
   Opowieść o związkach Warszawy z Wenecją.
9. IX odcinek [LINK]
   Tekla z Bądarzewskich Baranowska.
   Dr Beata Michalec
   Gawęda o nieśmiertelnej „La priére d’une vierge” („Modlitwa dziewicy”).
10. X odcinek [LINK]
    Pierwsza tranzycja płci w Polsce w 1937 roku.
    Dr hab. Robert Gawkowski
    Opowieść o przedwojennych zmianach płci, o sportowych sławach, które nie tylko były interpłciowe, ale jedna z nich zmieniła płeć operacyjnie.
11. XI odcinek [LINK]
    Stefan Starzyński.
    Dr Beata Michalec
    Wspomnienie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.
12. XII odcinek [LINK]
    Opowieść wigilijna.
    Agnieszka Cubała
    Z życzeniami świątecznymi od Towarzystwa Miłośników Historii felieton o okupacyjnych wigiliach.
13. XIII odcinek [LINK]
    Osobliwy plan Warszawy z 1955 roku.
    Dr Paweł Weszpiński
    Felieton geografa i kartografa o planie Warszawy, na którym brakuje ważnych obiektów.
14. XIV odcinek [LINK]
    Natalia Sendys, ps. Zyta – królowa kanałów.
    Agnieszka Cubała
    Opowieść o Natalii Sendys, ps. Zyta, powstańczej przewodniczce kanałowej.
15. XV odcinek [LINK]
    Warszawiacy na lodzie.
    Hanna Dzielińska
    Felieton o zimowych sportach i miejscach, które niegdyś sławiły Warszawę.
16. XVI odcinek [LINK]
    Ojciec polskiej ekonomii – Fryderyk Skarbek.
    Mateusz Sora
    Opowiadanie o ojcu polskiej myśli ekonomicznej
17. XVII odcinek [LINK]
    Taniec z gwiazdami.
    Hanna Dzielińska
    Opowieść o losach Palais de Glace czyli Lodowego Pałacu (całoroczna ślizgawka), który stanął przy warszawskim Nowym Świecie.
18. XVIII odcinek [LINK]
    Przeaktualizowany plan Warszawy z 1935 r.
    Dr Paweł Weszpiński
    Geograf i kartograf, opowiada o planie Warszawy, na którym jest za dużo obiektów.
19. XIX  odcinek [LINK]
    Maria Konopnicka w Warszawie.
    Prof. dr hab. Zofia Chyra–Rolicz
    Opowieść o trudach życia pisarki w Warszawie.
20. XX odcinek [LINK]
    Biuro Odbudowy Stolicy.
    Hanna Dzielińska
    Felieton o kulisach pracy w pierwszym biurze projektowym powojennej Warszawy.
21. XXI odcinek [LINK]
    Warszawiacy na Père-Lachaise.
    Prof. Sławomir Górzyński
    Opowiadanie o warszawiakach, którzy na zawsze pozostali w Paryżu.
22. XXII odcinek [LINK]
    Okęcki kościół wędrowniczek.
    Maria Weronika Kmoch
    O wędrującym po Mazowszu kościele z warszawskiego Okęcia.
23. XXIII odcinek [LINK]
    Warszawianki w Powstaniu Styczniowym.
    Agnieszka Cubała
    Historyczna opowieść kobiety o kobietach w Powstaniu Styczniowym.
24. XXIV odcinek [LINK]
    Wiosna a.d.1945 na Uniwersytecie Warszawskim.
    Dr. hab. Robert Gawkowski
    Co zdarzyło się w budynkach Uniwersytetu Warszawskiego w marcu 1945 roku, czyli jak radziecka armia wypiła formalinę zakąszając zakonserwowanymi okazami Wydziału Biologii.
25. XXV odcinek [LINK]
    Ciuchcia z Marek.
    Tomasz Paciorek
    O wąskotorowej kolejce z Warszawy do Marek i Radzymina.
26. XXVI odcinek [LINK]
    Panorama Tatr w Warszawie.
    Hanna Dzielińska
    Historia ”Panoramy Tatr” umieszczonej w rotundzie na warszawskich Dynasach.
27. XXVII odcinek [LINK]
    Jak warszawiacy obchodzili Wielkanoc.
    Agnieszka Cubała
    Felieton przedświąteczny o warszawskich tradycjach wielkanocnych.
28. XXVIII odcinek [LINK]
    Zapomniany cmentarz w Markach-Pustelniku.
    Tomasz Paciorek
    Regionalista i miłośnik lokalnej historii opowiada o zapomnianym, dawnym cmentarzu ewangelicko-augsburskim położonym w Markach-Pustelniku.
29. XXIX odcinek [LINK]
    Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy.
    Hanna Dzielińska
    Hanka Warszawianka zabiera czytelników i słuchaczy do wielkiego sklepu, do magazynu mód, który był tak ogromny, że trzeba było mieć przewodnik żeby się w nim nie pogubić.
30. XXXodcinek [LINK]
    Pochówek Księcia Bolesława V.
    dr hab. Janusz Grabowski
    Felieton historyka, mediewisty, o perypetiach związanych z pochówkiem Piasta Mazowieckiego Bolesława, Księcia Warszawskiego.
31. XXXI odcinek [LINK]
    Masoni na skarpie.
    Hanna Dzielińska
    Felieton o masonach z warszawskiej skarpy i mistrzu architektury XX w., czyli opowieść o Willi Pniewskiego.
32. XXXII odcinek [LINK]
    Włochowskie nazwy.
    Dr hab. Robert Gawkowski
    Felieton o pochodzeniu nazw warszawskich dzielnic i osiedli z naciskiem na dzielnicę Włochy.
33. XXXIII odcinek [LINK]
    Rok 1943 i Sport Koncesjonowany.
    Piotr Banasiak
    Opowieść o okupacyjnych, oficjalnych zawodach sportowych, choć sport był wtedy przez Niemców zakazany.
34. XXXIV odcinek [LINK]
    Ludomir Benedyktowicz.
    Agnieszka Cubała
    Opowiedzieć o niezwykłym człowieku  – Ludomirze Benedyktowiczu – leśniku, malarzu, powstańcu styczniowym, poecie, publicyście, pasjonacie szachów, kawalerze  Orderu Wojennego Virtuti Militari, podporuczniku Wojska Polskiego.
35. XXXV odcinek [LINK] 
    Mazowieckie Kościoły – gwiazdy seriali.
    Jacek Wiśniewski
    Historia o trzech „niepozornych” kościołach, które na przełomie XX i XXI wieku stały się… gwiazdami telewizyjnych seriali.
36. XXXVI odcinek [LINK] 
    Patriotyzm nie w porę.
    Dr hab. Robert Gawkowski
    Felieton o mało znanej postaci Leona hrabiego Grabowskiego, który był wnukiem ostatniego króla polski St. Augusta Poniatowskiego i synem Stanisława Grabowskiego (w dobie Królestwa Polskiego był ministrem oświaty), wywiezionym kibitką na Syberię.
37. XXXVII odcinek [LINK] 
    Wędrująca fontanna.
    Hanna Dzielińska
    Opowieść o warszawskich wodotryskach, a w tym o fontannie, która wędrowała po Warszawie.
38. XXXVIII odcinek [LINK] 
    Kiedyś w miejscu Stadionu Narodowego.
    Stefan Szczepłek
    Felieton o sportowej przeszłości miejsca, na którym znajduje się Stadion Narodowy w Warszawie.
39. XXXIX odcinek [LINK]
    Świdrujące opowieści.
    Hanna Dzielińska
    O Zygmuncie Woysławie, absolwencie Uniwersytetu Warszawskiego, wyróżnionego w Paryżu za świder do badań gruntu.
40. XL odcinek [LINK]
    Mira i Tadeusz.
    Agnieszka Cubała
    Opowiada o niezwykłym związku twórców Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca ”Mazowsze”.
41. XLI odcinek [LINK]
    Szlachetne cele w więziennej celi.
    Dr hab. Robert Gawkowski
    O ambitnym planie resocjalizacji więźniów z pomocą mądrej i głęboko humanitarnej pedagogiki penitencjarnej.
42. XLII odcinek [LINK]
    Falenica.
    Stefan Szczepłek
    Wspomnienia i ciekawostki z Falenicy w warszawskiej dzielnicy Wawer.
43. XLIII odcinek [LINK]
    Akademickie Powązki.
    Dr Adam Tyszkiewicz
    Opowieść o Starych Powązkach w Warszawie, gdzie obok słynnych artystów, aktorów i muzyków pochowano także wielu wybitnych akademików, wywodzących się z murów Uniwersytetu Warszawskiego. .
44. XLIV odcinek [LINK]
    Niechciane kolekcje.
    Hanna Dzielińska
    O niechęci urzędników do sztuki i  o niechcianych kolekcjach.
45. XLV odcinek [LINK]
    Warszawskie obserwatorium na końcu Polski.
    Dr hab. Robert Gawkowski
    Felieton o historii obserwatorium Uniwersytetu Warszawskiego na szczycie góry Pop Iwan (dziś Ukraina).
46. XLVI odcinek [LINK]
    Sercowa historia bez happy endu.
    Hanna Dzielińska
    Historia Karola Szymanowskiego, drugiego kompozytora po Chopinie, i jego serca.
47. XLVII odcinek [LINK]
    Czy Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę?.
    Prof. Wojciech Iwańczak
    Felieton o kulisach wypraw Krzysztofa Kolumba i transparencie na uroczystej wystawie w Warszawie w 500. rocznicę pierwszej wyprawy Genueńczyka za ocean.
48. XLVIII odcinek [LINK]
    Warszawska świątynia nauki.
    Dr Adam Tyszkiewicz
    Opowieść o dawnej bibliotece uniwersyteckiej, czyli tzw. Starym BUW-ie, któremu z łatwością można przypisać miano „Świątyni Nauki”.
49. XLIX odcinek [LINK]
    Życie i twórczość Stanisława R. Dobrowolskiego
    autora piosenki ”Warszawskie dzieci”.
    Piotr Banasiak
    Opowiada o autorze bardzo popularnej piosenki Powstania Warszawskiego.
50. L odcinek [LINK]
    Głowa Niobe
    (Głowa nie od parady czyli tajemnica nieborowskiej Niobe).
    Hanna Dzielińska
    Rzymska historia z pałacu w Nieborowie.
51. LI odcinek [LINK]
    Hanna Dzielińska
    O wydarzeniach dotyczących ogłoszenia stanu wojennego w 1981 roku.
52. LII odcinek [LINK]
    Cuda się zdarzają
    Dr hab. Robert Gawkowski
    Prezes TMH, opowiada o cudzie, który wydarzył się ponad 80 lat temu mając początek w Powstaniu Warszawskim, a dopełnienie w niemieckim obozie jenieckim.
53. LIII odcinek [LINK]
    Poeci na Boże Narodzenie
    Agnieszka Cubała
    Wraz z życzeniami Autorka przywołuje wspomnieniem warszawskich poetów.
54. LIV odcinek [LINK]
    Słowo o Chaimie Szyllerze-Szkolniku
    Piotr Banasiak
    Opowieść o Chaimie  Szyller-Szkolniku, nazywanym pogardliwie przez grono zajadłych wrogów „szulerem-szkodnikiem”, który należał do najbardziej barwnych postaci przedwojennego środowiska rosyjskich i polskich ezoteryków.
55. LV odcinek [LINK]
    Polski rzeźbiarz-arystokrata z Paryża i jego podróż rowerem do Zakopanego.
    Dr hab. Robert Gawkowski
    Opowieść o Arturze Zamojskim, polskim rzeźbiarzu-arystokracie zafascynowanym kolarstwem, który w 1925 roku założył się, że rowerem przejedzie z Paryża do Zakopanego. Zapowiedź książki.
56. LVI odcinek [LINK]
    Ukamienowanie Brunona Jasieńskiego
    Piotr Banasiak
    O ekscytującym futuryzmem poecie, który do czerwoności rozgrzewał warszawską publiczność skandalizującymi wierszami o pedofilach, prostytutkach i kochankach, nazywanego często fanatykiem ludożerstwa i apostołem zboczeń, powodującym zamieszki i ochranianym przez kordony policyjne.
    
57. LVII odcinek [LINK]
    Utracone złota olimpijskie
    Marta Marek
    Dwa pierwsze polskie złote trofea olimpijskie przepadły z kretesem.
    Jak to się stało wyjaśnia Marta Marek
58. LVIII odcinek [LINK]
    Para książęca w Krynicy Górskiej
    O polskim Davos, czyli Krynicy Górskiej i sensacji jaką wywołała holenderska para książęca opowiada dr Jerzy Chełmecki.
59. LIX odcinek [LINK]
    Łukasz Drewno
    Andrzej Karpiński
    O klęsce zarazy i burmistrzu powietrznym Warszawy opowiada prof. dr. hab. Andrzej Karpiński.
60. LX odcinek [LINK]
    Gałczyńscy na Walentynki
    Agnieszka Cubała
    O wielkiej miłości Konstantego i Natalii Gałczyńskich, choć  potarganej przez wojnę, opowiada Agnieszka Cubała.
61. LXI odcinek [LINK]
    Koń, który nie mógł ustać w miejscu czyli historia pomnika Colleoniego.
    Hanna Dzielińska
    O replice repliki pomnika sprzed Akademii Sztuk Pięknych opowiada Hanna Dzielińska czyli Hanka Warszawianka.
62. LXII odcinek [LINK]
    Bielańska uczelnia
    Dr Kamil Potrzuski
    O historii Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie obchodzącej w 2024 roku roku jubileusz 95-lecia opowiada dr Kamil Potrzuski.
63. LXIII odcinek [LINK]
    Dlaczego spalona Jana Husa
    Prof. Wojciech Iwańczak
    Opowieść o pierwszym reformatorze kościoła katolickiego.
64. LXIV odcinek [LINK]
    Marian Grużewski – malarz, który obcował z duchami
    Piotr Banasiak
    O człowieku, który malował w zupełnej ciemności, wierne portrety nieznanych sobie osób, a rękę prowadzili mu wielcy mistrzowie pędzla.
65. LXV odcinek [LINK]
    Regulamin dla cyklisty sprzed wieku
    Dr hab. Robert Gawkowski
    Prezes Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, dr hab. Robert Gawkowski opowiada o historycznych przepisach ruchu drogowego dla rowerzystów.
    
66. LXVI odcinek [LINK]
    Pałac pełen cudów
    Hanna Dzielińska
    O przepychu Pałacu Kazanowskich krążyły legendy. Zapraszamy na opowieść o historii pałacu Kazanowskich, od prawie czterystu lat majestatycznie wznoszącym się na skarpie, nieopodal kościoła św. Anny.
    
67. LXVII odcinek [LINK]
    Mistyczka i Poeta
    Piotr Banasiak
    O związku św. Faustyny z Ernestem Bryllem opowiada Piotr Banasik.
68. LXVIII odcinek [LINK]
    Bazyliszki i smoki
    Dr hab. Robert Gawkowski
    O bestiach strasznych i gadach, wzrokiem zabijających stworach.
    
69. LXIX odcinek [LINK]
    Arkadia i warszawscy historycy w Kazimierzu Dolnym
    Sylwia Sochacka
    O Arkadii, krainie szczęśliwości w Kazimierzu Dolnym, opowiada Sylwia Sochacka, jej dyrektorka.