O Torze kolarskim Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów na Dynasach opowiada dr Sławomir Wilk z Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie.
91. felieton pod wspólną nazwą: Stolica historii. Przedstawiają członkowie Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, które są już od trzech lat emitowane w każdą sobotę, w nieco skróconej wersji, w Radiu Kolor, rozpoczyna kolejny sezon historycznych gawęd.
Podcast Radia Kolor jest pod tekstem.
Z cyklu:
Stolica historii. Przedstawiają członkowie
Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie.
Odcinek XCI:
Dynasy
Opowiada dr Sławomir Wilk
Dzisiejszy spacer zaczynamy spod pomnika Kopernika.
Ruszamy ulicą Oboźną w dół. W połowie drogi, po prawej będzie podwórko.
To tutaj działa się niezwykła historia polskiego kolarstwa.
W tym miejscu w 1892 roku powstał tor kolarski, a ponieważ wówczas były to włości słynnej rodziny De Nassau, nazwano go Dynasami. Do dzisiaj w pobliżu, na skarpie wiślanej pozostała ulica Dynasy oraz pamięć zakochanych w historii warszawiaków. I jeszcze odbudowana Rotunda, niegdyś z malarską Panoramą Tatr, później teatrem, dzisiaj jako zapewne najdroższy apartamentowiec w Warszawie. Rotunda młodsza od kolarskich Dynasów o 4 lata miała służyć także do celów sportowych. Ale idea nie znalazła stosownego wsparcia finansowego. [LINK]
Tor otwarto 18 września i była to uroczystość, na której, pomimo padającego deszczu, tłumnie pojawili się arystokraci, bogaci mieszczanie, warszawska inteligencja, ludzie sztuki. Podziwiano ziemny tor liczący 383 metry, okalający mały staw z trzema niezwykłej urody wysepkami, na jednej z nich ustawiono altanę, w której przygrywała kapela.
Obok zachwycał pałacyk, będący siedzibą Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów zaprojektowany przez Stefana Szyllera. A przypomnę, że jego najsłynniejsze projekty warszawskie to: budynek główny Politechniki Warszawskiej, Biblioteka i brama wejściowa Uniwersytetu Warszawskiego oraz budynek Zachęty.
W pałacyku znajdowały się: ekskluzywna sala posiedzeń z wydzielonym pokojem dla dam, bufet, czytelnia, dwie kancelarie, garderoba i sala bilardowa; a wszystko połączone z wielofunkcyjną małą halą sportową wyposażoną w drewniany tor kolarski. Było też przejście do dwupiętrowego magazynu dla 200 rowerów. Mówiono wówczas, że to remiza.
WTC ze swojej nowej siedziby szybko uczyniło salon towarzyski ówczesnej Warszawy. Dodam, że poprzednia siedziba od 1886 roku znajdowała się na skraju dzisiejszego Placu Konstytucji. Na Dynasach działało koło śpiewacze, orkiestra dęta, odbywały się wieczory literackie, no i przede wszystkim najróżniejsze bale i rauty – słynne w ówczesnej Warszawie. Bywali tu zagorzali miłośnicy roweru, Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz. Poza kolarstwem w siedzibie na Dynasach uprawiono gimnastykę, tenis, nawet grano w piłkę nożną, a zimą na zamarzniętym stawie jeżdżono na łyżwach.
Na Dynasy zjeżdżali najlepsi cykliści z Europy i Świata. Niosła się opinia, że to najnowocześniejszy, a na pewno najpiękniejszy tor kolarski na świecie.
Zachwyt nad Dynasami urósł wraz z unowocześnieniem toru – zmianą nawierzchni na betonową i osuszeniem stawu, co nastąpiło w 1920 roku. Pierwszy medal olimpijski dla Polski w 1924 roku zdobyty przez drużynę kolarzy torowych był zapewne efektem niezwykłej pomyślności i wielkości Dynasów i WTC. Wszak z czwórki srebrnych medalistów z Paryża aż trzech do swojego mistrzostwa dochodziło właśnie na warszawskim torze przy Oboźnej 1/3.
Bywa, że wszystko co dobre szybko się kończy. Po 46 latach tor na Dynasach przestał istnieć. Spadkobiercy rodziny De Nassau nie przedłużyli umowy dzierżawnej i na terenie toru kolarskiego rozpoczęto budowę osiedla mieszkaniowego.
Sławomir Wilk
Urodzony w Warszawie 24.04.1951.
Ukończył Akademię Wychowania Fizycznego w Warszawie (1973) i Wydział Historyczny na Uniwersytecie Warszawskim (1978). W 1981 obronił doktorat w Akademii Wychowana Fizycznego w Warszawie.
Pracował na AWF do 1998 roku w Zakładzie Historii Kultury Fizycznej. Był wicedyrektorem Instytutu Nauk Humanistycznych, a także sekretarzem redakcji kwartalnika naukowego „Wychowanie Fizyczne i Sport”.
W okresie od 1990 do 2004 był dziennikarzem sportowym w „Trybunie”, „Przeglądzie Sportowym”, Radio BBC Polska i Telewizji Polsat.
Akredytowany był między innymi na Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie w 1996, Sydney 2000 i Atenach w 2004 roku .
W latach 1997-2001 był rzecznikiem prasowym w Polskim Związku Kolarskim.
W okresie 2001-2004 kierował Centrum Edukacji Olimpijskiej w Polskim Komitecie Olimpijskim.
Od 2005 roku pracuje jako profesor w Wyższej Szkole Edukacji w Sporcie, pełniąc między innymi funkcje Dziekana i Prorektora Uczelni.
Jest także redaktorem naczelnym Rocznika Naukowego WSEWS „Edukacja Wychowanie Sport”.
Zainteresowania naukowe i publicystyczne to przede wszystkim historia sportu, medioznawstwo sportowe i olimpizm.
Członek Towarzystwa Miłośników Historii od 2023 roku.
Podcast Radia Kolor
3:30 min.
(kliknij logo)
Zobacz też inne odcinki cyklu:
- Lista odcinków: [LINK]
