W cyklu Stolica Historii Agnieszka Cubała wraz z życzeniami przywołuje wspomnieniem warszawskich poetów.
Felieton pod wspólną nazwą: Stolica historii. Przedstawiają członkowie Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, które są już od ponad roku emitowane w każdą sobotę, w nieco skróconej wersji, w Radiu Kolor.
Podcast Radia Kolor jest pod tekstem.
Z cyklu:
Stolica historii. Przedstawiają członkowie
Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie.
Odcinek LIII:
Poeci na Boże Narodzenie
Opowiada Agnieszka Cubała
Dzień dobry, przy mikrofonie Agnieszka Cubała. Mam wielką przyjemność spotkać się z Państwem w przededniu Wigilii, dlatego, w imieniu Towarzystwa Miłośników Historii, chciałabym złożyć życzenia zdrowych, wesołych i rodzinnych Świat Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku.
Grudzień to dobry czas, by przypomnieć o tradycjach wigilijnych. Wzruszenia związane z tym dniem najpiękniej są w stanie ubrać w słowa poeci, dlatego to im chciałabym dziś oddać głos.
Wacław Rolicz-Lieder przyszedł na świat w dziewiętnastowiecznej Warszawie. Przede wszystkim wspomina się o nim jako o prekursorze Młodej Polski. Rzadko wraca się do jego wierszy, a szkoda, bo pisał pięknie. Dał tego dowód w utworze „Do Stefana Georga, przesyłając mu opłatek„.
Jest w moim kraju zwyczaj, że w dzień wigilijny,
Przy wzejściu pierwszej gwiazdy wieczornej na niebie,
Ludzie gniazda wspólnego łamią chleb biblijny
Najtkliwsze przekazując uczucia w tym chlebie.
O tradycji dzielenia się opłatkiem opowiedziała dzieciom, poznającym dopiero świąteczne zwyczaje, Mieczysława Buczkówna-Jastrun, warszawska poetka, pisarka i tłumaczka. W wierszu zatytułowanym „Przy Wigilii” znalazły się słowa:
„Podzielić się opłatkiem,
powiedz mi, co to znaczy?
To dobrze życzyć innym
I wszystko im przebaczyć”.
Do życzeń składanych bliskim w ten szczególny dzień odniósł się Krzysztof Kamil Baczyński – urodzony w stolicy i tak bardzo związany z tym miastem „żołnierz, poeta, czasu kurz”. W wierszu „Kolęda”, napisanym w trudnym i mrocznym czasie okupacji, prosił o tak potrzebne nam każdego dnia wsparcie opatrzności.
„Aniołowie, aniołowie biali,
O! poświećcie blaskiem skrzydeł swoich,
by do Pana trafił ten zgubiony
i ten, co się oczu podnieść boi,
i ten, który bez nadziei czeka,
i ten rycerz w rozszarpanej zbroi,
by jak człowiek szedł do Boga-Człowieka,
aniołowie, aniołowie biali”.
Życzenia świąteczne sformułował również Andrzej Pacuła, dziennikarz, autor tekstów i piosenek, związany przede wszystkim z Krakowem, ale mający na swoim koncie także epizody warszawskie. W utworze „Kolęda życzliwa” apelował:
„Żeby słowo nie zamilkło
zanim zacznie się rozmowa
Żeby każdy miał na przyszłość
i na teraz trochę zdrowia
A co było niech nie będzie
pójdźmy razem po kolędzie…
Żeby nam wciąż ubywało
to co boli i rozdziela
Żeby w nas się narodziło
mądre, dobre i… nadzieja
A co było niech nie będzie
pójdźmy wszyscy po kolędzie”.
O tradycji pozostawiania przy wigilijnym stole nakrycia dla zbłąkanego wędrowca przypomniała w utworze „To już pora na Wigilię” Wanda Chotomska, autorka wierszy i opowiadań dla dzieci, ale także sanitariuszka Powstania Warszawskiego.
Pisała:
„To już pora na wigilię, to już czas,
A tu jeszcze kogoś nie ma pośród nas
(…).
Gwiazdo betlejemska, prowadź go przez świat,
Żeby razem z nami przy tym stole siadł.
(…)
Daj mu światło, bo tak łatwo zmylić ślad,
Daj nadzieję, kiedy w oczy wieje wiatr,
Strudzonemu, zmęczonemu pomóż iść,
Bo samotny nikt nie może zostać dziś…”
O nastroju towarzyszącym świętom Bożego Narodzenie w pięknych, prostych słowach opowiedział w wierszu „Powrót” jeden z najbardziej warszawskich poetów – Konstanty Ildefons Gałczyński:
„Jest cicho. Choinka płonie.
Na szczycie cherubin fruwa.
Na oknach pelargonie
blask świeczek złotem zasnuwa,
a z kąta, z ust brata, płynie
kolęda na okarynie:
Lulajże, Jezuniu,
moja perełko,
Lulajże, Jezuniu,
me pieścidełko.”
Agnieszka Cubała
Pasjonatka historii Powstania Warszawskiego, autorka 11 książek, a miedzy innymi:
- „Sten pod pachą, bimber w szklance, dziewczyna i… Warszawa. Życie codzienne powstańczej Warszawy”;
- „Skazani na zagładę? 15 sierpnia 1944 Sen o wolności a dramatyczne realia”;
- „Igrzyska życia i śmierci. Sportowcy w Powstaniu Warszawskim”;
- „Miłość’44”;
- „Piaseczno’44. Miasto i ludzie”;
- „Kobiety’44”,
- „Warszawskie dzieci’44”;
- „Sportowe dzieje Piaseczna”.
Opracowała hasła autorskie do „Wielkiej Ilustrowanej Encyklopedii Powstania Warszawskiego”, konsultowała dwa rozdziały polskiej edycji książki Normana Davisa „Powstanie’44”; współpracowała z Muzeum Powstania Warszawskiego przy realizacji prac nad ekspozycją stałą placówki.
Za popularyzację tematu dwukrotnie otrzymała prestiżową nagrodę Klio w kategorii varsaviana, a także odznakę „Zasłużony dla Warszawy”, medal „Orzeł Pęcicki” i srebrny Krzyż Zasługi.
Jest członkiem TMH od jesieni 2022 roku.
Podcast Radia Kolor
3:42 min.
(kliknij logo)
Zobacz też inne odcinki cyklu:
- Lista odcinków: [LINK]
