W cyklu ”Stolica historii” dr Beata Michalec wspomina prezydenta Stefana Starzyńskiego.
Kolejny felieton pod wspólną nazwą: Stolica historii. Przedstawiają członkowie Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, które są emitowane w każdą sobotę o 15:15, w nieco skróconej wersji, w Radiu Kolor.
Podcast Radia Kolor jest pod tekstem.
Z cyklu:
Stolica historii. Przedstawiają członkowie
Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie.
Odcinek XI:
Stefan Starzyński
Opowiada dr Beata Michalec.
Historia stolicy związana jest z prezydentem miasta stołecznego Warszawy Stefanem Starzyńskim. Zazwyczaj prezydenta kojarzymy jako bohatera Września 1939 roku, wtedy kiedy został powołany przez generała Czumę na stanowisko komisarza cywilnego przy dowództwie obrony Warszawy. Ale przecież to nie tylko wrzesień 1939 roku, to również 5 lat prezydentury Stefana Starzyńskiego w latach 1934-1939.
Widział Warszawę wielką, nowoczesną, europejską i ukwieconą. Z rzeszą wielu współpracowników doprowadził do wielkich zmian. Przede wszystkim zadbał o przedmieścia Warszawy. Wtedy też poszerzono tabor komunikacyjny, uruchomiono nowe linie tramwajowe, a także autobusowe. Poszerzono ulicę Radzymińską, ulicę Puławską, ulicę Wolską. Powstały nowe parki w Warszawie jak Park Dreszera na Mokotowie czy Park Sowińskiego na Woli. Ale również zakupiono od skarbu państwa tereny dzisiejszego parku w Powsinie czy też tereny Lasku Bielańskiego. Ale również wkroczyła wielka modernizacja miasta na tereny stolicy. Otóż rozpoczęto budowę kanalizacji miejskiej. Rozpoczęto również rozprzestrzenianie elektryfikacji na całym mieście, ale także prezydent Starzyński wraz ze swoimi współpracownikami zadbał o oświatę i kulturę. Dokończono budowę gmachu Muzeum Narodowego, w którym w 1938 roku otwarto wielką wspaniałą wystawę „Warszawa wczoraj dziś i jutro”. Na wystawę w tamtych czasach, kiedy nie było Internetu, kiedy nie było takiej komunikacji jak jest dzisiaj, odwiedziło tę wystawę ponad milion osób.
Również prezydent Starzyński wraz ze swoimi współpracownikami rozpoczął budowę małych, ale bardzo ekonomicznych szkół. Szkół na peryferiach przedmieść. Mówił o sobie, że jest prezydentem przedmieść. To bardzo też pokazywało jak na sercu leżały mu przedmieścia Warszawy: Mokotów, Targówek, Ochota, Wola i rozwój tych terenów.
To właściwie jeden z niewielu przykładów rozwoju miasta za czasów prezydenta Stefana Starzyńskiego. Ale warto pamiętać o tym, że również rozpoczęto wtedy prace nad zaplanowaniem budowy metra, a także wybudowano wiadukt i przebito przejazd przy ul. Bonifraterskiej łączący Żoliborz ze Śródmieście. W końcu mieszkańcy Żoliborza mogli łatwo dojeżdżać z centrum miasta do swoich domów.
Wielkość prezydenta Stefana Starzyńskiego dzisiaj jest również zachowana na terenie miasta. Kiedy przechodzimy, spacerujemy po mieście, możemy zauważyć to co zadziało się w tamtym okresie. Chociażby modernizacja bulwarów wiślanych rozpoczęta właśnie za czasów prezydenta Stefana Starzyńskiego. Odsłonięto wtedy skarpę, która znajdowała się przy Zamku Królewskim. W końcu był widoczny zamek, ale także odsłonięto mury w staromiejskie. To był naprawdę bardzo wielki wysiłek, który przyniósł efekty.
Planowano jeszcze więcej, ale przerwała te plany wojna. A potem miasto, wiemy, zostało niemalże zrównane z ziemią w czasie Powstania Warszawskiego.
Beata Michalec
doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie historii; zastępca dyrektora ds. programowych Muzeum Niepodległości w Warszawie; adiunkt w Akademii Finansów i Biznesu Vistula, Instytut Historii; radna Miasta Stołecznego Warszawy kadencji 2018−2023. Autorka wielu artykułów z zakresu varsavianistyki oraz książek: Tekla z Bądarzewskich Baranowska. Autorka nieśmiertelnej „La prière d’une vierge”. Miejsca. Czas i ludzie (2012); Tekla z Bądarzewskich Baranowska. Zapomniana kompozytorka z Mazowsza (2016), Stefan Starzyński – gospodarz stolicy w latach 1934−1939 (2021); Ks. kanonik Jan Golędzinowski – duchowny, społecznik, radny Warszawy, więzień Pawiaka, Auschwitz i Dachau (2022). W latach 2013−2019 społeczny prezes Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. Pomysłodawczyni certyfikatu „Varsavianistyczna szkoła” przyznawanego przez Towarzystwo Przyjaciół Warszawy od 2014 roku warszawskim placówkom oświatowym, realizującym edukację varsavianistyczną. Pomysłodawczyni symbolicznej nagrody finansowej dla Powstańców Warszawskich oraz reaktywowania plebiscytu „Warszawianka Roku”. Członek: Rady Programowej TVP „Polonia”, Rady Programowej „Biuletynu Informacyjnego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”, Społecznej Rady Ochrony Dziedzictwa Kulturowego przy Prezydencie m.st. Warszawy w latach 2015−2020. Zastępca redaktora naczelnego czasopisma naukowego „Niepodległość i Pamięć”. Od 2017 roku jest członkiem Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie.
Podcast Radia Kolor
3:39 min.
(kliknij logo)
Zobacz też inne odcinki cyklu:
- Lista odcinków: [LINK]
