Wanda Traczyk-Stawska została odznaczona medalem ”Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”.
2 X to symboliczna data zakończenia Powstania Warszawskiego.
Jednak to także
Dzień Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy
O uchwalenie tego dnia, podobnie jak o Cmentarz Powstania Warszawskiego oraz Izbę Pamięci przy Cmentarzu bardzo starała się pani Wanda Traczyk-Stawska, wspierana przez Komitet ds. Cmentarza Powstańców Warszawy, któremu przewodniczyła.
W uchwalony dzień, w wybudowanej Izbie Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy, Wanda Traczyk Stawska otrzymała dziś odznaczenie Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej.
Wręczyła je pani Hanna Wróblewska, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, za wkład w zachowanie pamięci o bohaterach tamtych dni.
Cmentarz Powstańców Warszawy to miejsce szczególne na mapie pamięci narodowej. Szczególne również w sercach warszawiaków. Powstał on w 1945 roku, aby zgromadzić dziesiątki tysięcy tysięcy poległych powstańców i zamordowanej ludności cywilnej stolicy. Za sprawą władz i agend rządowych PRL starano się zniszczyć i wymazać z pamięci pochowanych 104 105 ludzi. Komitet ds. Cmentarza Powstańców Warszawy z pomocą i wsparciem Prezydenta RB Bronisława Komorowskiego oraz Prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Walc doprowadził do gruntownego odnowienia Cmentarza i wybudowania Izby Pamięci, w pobliżu której stanął również Pomnik Matki i planowany jest Mur Pamięci z nazwiskami wszystkich odnalezionych osób, które zginęły w Powstaniu Warszawskim.
W trakcie uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod Izbę Pamięci 29 lipca 2021 roku, Wanda Traczyk-Stawska mówiła miedzy innymi:
…mam obowiązek, żeby ten cmentarz wołał na cały świat…
oraz
Jestem bardzo szczęśliwa, że dożyłam momentu, kiedy widzę młodzież, która jest nie tylko wolna, ale doświadczona w tym, że trzeba tu przychodzić, żeby pamiętać o tym, jak ważna jest pamięć i nauka. To co jest teraz dla was trudem, powinno być równocześnie świadomością tego, że bez nauki naród jest głupi. Pamiętajcie, że wy jesteście naszą przyszłością. Wy macie teraz po nas nieść to, co jest najcenniejsze: świadomość bycia Polakiem.
Relacja z tego dnia: [LINK]
Pani Wanda z pełnym zaangażowaniem poświęciła swoje życie, aby zadbać o Cmentarz Powstańców Warszawy. Dzięki niej zmienił całkowicie swój wygląd zyskując nowe elementy, które uczyniły go miejscem refleksji i edukacji dla przyszłych pokoleń. Konsekwentnie walczyła o renowację grobów, pomników i tablic pamiątkowych. Umieszczenia pylonów przy wejściu i zachowania odpowiedniej symboliki. Jej działalność edukacyjna, obejmująca organizowanie uroczystości rocznicowych, spotkań z młodzieżą oraz wykładów, przyczyniała się do szerzenia wiedzy o Powstaniu Warszawskim oraz ofiarach tej heroicznej walki.
Hanna Wróblewska, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, mówiła:
To szczególny dzień nie tylko z powodu osiemdziesiątej rocznicy zakończenia Powstania Warszawskiego. Ale także z uwagi na fakt, że mamy zaszczyt odznaczyć osobę, która jest żywym pomnikiem naszej historii, świadkiem najtrudniejszych chwil naszej ojczyzny a jednocześnie głosem, który nieustannie przypomina nam, że pamięć jest nie tylko obowiązkiem, ale także przestrogą.
Jest Pani osobą, która całe życie przestrzega przed powrotem mrocznych czasów.
Przed nienawiścią, pogardą i wykluczeniem. Jest pani dla nas wszystkich moralnym kompasem, który nie pozwala zapomnieć, jak łatwo jest stracić człowieczeństwo, jeśli nie staniemy w obronie słabszych, wykluczonych i tych, którzy potrzebują naszej pomocy.Odznaczenie pani medalem „Opiekun miejsc pamięci narodowej” w tym miejscu to symboliczny wyraz uznania dla pani nieocenionych zasług.
Uroczystość nadania medalu była połączona z koncertem Raphaela Rogińskiego zatytułowanym „Pochłonięta historia”, którego twórczość od wielu lat splata się ważnymi tematami i historiami.
W ramach obchodów w Izbie pamięci otwarto również instalację „Śmierć miasta”, która dokumentuje zniszczenia Warszawy oraz ofiary Powstania Warszawskiego.
Instalacja „Śmierć miasta”
Przed wojną Warszawa liczyła prawie 1,3 miliona mieszkańców.
Pięć lat później, w styczniu 1945 roku, peryferie lewobrzeżnej części zamieszkiwały zaledwie 22 tysiące osób, a w centrum ukrywało się kilkuset tzw. robinsonów warszawskich. W sumie w wyniku II wojny światowej stolica Polski utraciła 700 tysięcy obywateli. Zginęli ludzie, a wraz z nimi miasto, które uległo niemal całkowitej zagładzie.
Po stłumieniu powstania 2 października 1944 roku i opuszczeniu Warszawy przez powstańców i ludność cywilną Niemcy, łamiąc postanowienia aktu kapitulacyjnego, rozpoczęli planowe burzenie miasta. Ogrom zniszczenia prezentuje mapa ukazująca miasto z lotu ptaka, opracowana przez Zygmunta Walkowskiego, specjalizującego się w interpretacji zdjęć Warszawy z II wojny światowej. Mapę można obejrzeć w Izbie Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy przy ul. Wolskiej 169.
Wstęp na wystawę jest bezpłatny.
