W numerze październikowym redakcja Stolicy zaprasza na jedną z najstarszych i najsłodszych ulic Warszawy – Miodową.

Rezydencje arystokracji w XVII i XVIII stuleciach, a potem sklepy, hotele, restauracje i cukiernie… Jednym słowem: tętniąca życiem arteria. Nie taki obraz Miodowej mamy dziś w oczach. Warszawski Ratusz zdecydował ostatnio o zwężeniu jezdni tej ulicy na rzecz ścieżki rowerowej i zielonych nasadzeń. Czy okaże się to sposobem na martwotę Miodowej, czy powrócą na nią spacerowicze, a kawiarniane ogródki wypełni gwar rozmów i zapach świeżej kawy? Na razie przypomnijmy sobie tę słodką arterię w czasach niegdysiejszej jej świetności – w tekstach Jarosława Zielińskiego i wspomnieniach Macieja Bernhardta.

Nasze propozycje na jesień to także historia gmachu Filharmonii Warszawskiej i wspomnienia wychowanka słynnej szkoły Wojciecha Górskiego. Autorzy przypominają także niechlubne dzieje Generalnego Gubernatorstwa – administracyjnego tworu założonego przez Niemców na części okupowanego obszaru w październiku 1939 r.

Na coraz dłuższe jesienne wieczory Stolica poleca oczywiście książki – w stałym cyklu omówień najnowszych varsavianów. I rzecz specjalna – przypomnienie sylwetki i twórczości Krzysztofa Kąkolewskiego, zapomnianego autora książek o powojennej Warszawie, w tekście Pawła Dunin-Wąsowicza. A w przerwie lektury redakcja zaprasza do Muzeum Narodowego na wystawę, jakiej jeszcze nie było – pierwszą w Polsce tak szeroką prezentację pasteli ze studyjnej kolekcji muzealnej.

Ta jesień będzie niebanalna ze „Stolicą”.

Spis treści

Str. 6. 
Co nam budują
Gdański Business Center na Muranowie, budynki Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Teatru Rozmaitości Warszawa przy placu Defilad, osiedle Premium w centrum Bemowa i Galeria Północna na Białołęce, czyli panorama najnowszych stołecznych inwestycji w przeglądzie Ewy Kielak-Ciemniewskiej

Str. 10. 
Psuje niszczą bezkarnie historyczne kamienice na Powiślu.

Na Powiślu są w modzie nadbudowy. Nie powiększają one puli mieszkań miejskich. Ich nabywcami są najzamożniejsi. Gentryfikacja Powiśla postępuje nieuchronnie.

o szpecących nadbudowach (i obudowach) historycznych, często wpisanych do rejestru zabytków kamienic bez owijania w bawełnę pisze Jolanta Wrońska.

Str. 12. 
Architekt nowoczesnej Warszawy – o Stefanie Kuryłowiczu
Adrian Gajewski

Szóstego czerwca minęła czwarta rocznica śmierci Stefana Kuryłowicza –architekta i urbanisty, profesora na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Bez cienia wątpliwości można powiedzieć, że stał on na czele tych, którzy pod względem architektonicznym wprowadzili Warszawę w XXI stulecie

Ulica Miodowa

Str. 16. 
Z najstarszych najsłodsza 
Jarosław Zieliński

W pierwszej połowie XIX w. na dawną ulicę rezydencji coraz śmielej wkraczał handel. W dawnym pałacu Borchów powstał skład dywanów i innych wyrobów wełnianych, wytwórnia sztucznych kwiatów i piór, księgarnia i cukiernia Henryka Lessla. Funkcjonował tu także Hotel d’Europe Szymona Chovota z kawiarnią ogródkową […] i restauracja Żarłok. Pomieszczenia innych dawnych pałaców przy Miodowej wypełniły rozmaite magazyny,sklepy i wytwornie rożnych branż: Do wybuchu II wojny światowej ulica słynęła także z kancelarii notarialnych.

Str. 22
Ze starego albumu. Inna Miodowa 

Str. 29
Wspomnienia. Moja ulica
Maciej Bernhardt

Pamiętam strzelaninę w czasie przewrotu majowego i przerażenie Mamy, gdy strzały były coraz bliżej. Wyniosła mnie z salonu, którego okna wychodziły na ulicę, na korytarz prowadzący do kuchni, pozbawiony okien. Miałem wtedy niewiele ponad trzy lata. [Miodowa to] była to wtedy „dobra ulica”, zamieszkana – z racji bliskości sądów – głównie przez przedstawicieli palestry.

Historia
 

Str. 32
Eklektyczny muz przybytek
Adam Rozmysłowicz

Budynek powstał według projektu architekta Karola Kozłowskiego i kosztował 800 tys. rubli. Realizacja trwała 18 miesięcy. W końcu 1901 r. obiekt o wysokości 36 m był już gotowy. Miał trzy elewacje, od Jasnej, Sienkiewicza i Moniuszki, a czwartą ścianą przylegał do kamienicy na sąsiedniej posesji. […] Gmach Filharmonii Warszawskiej został zniszczony już na początku II wojny, we wrześniu 1939 r. Po Powstaniu Warszawskim ocalały jednak ściany zewnętrzne z niemal nienaruszoną dekoracją rzeźbiarską. Po wojnie władze komunistyczne nie zdecydowały się na odbudowę filharmonii w jej dawnym kształcie. Wzniesiono budynek zgodny z wytycznymi socrealizmu. 

Str. 35
Rocznica, której nie można obchodzić, ale o której warto pamiętać 
Piotr Bartnik

Nowo utworzona quasi-prowincja Rzeszy Niemieckiej, a właściwie kolonia albo terytorium zależne, bo nigdy nie określono charakteru tworu, nie miała żadnej podstawy w świetle międzynarodowego prawa. Generalne Gubernatorstwo miało swoje władze, całkowicie niemieckie. […] Sami Niemcy skrót GG rozwijali jako: Gangster Gau, czyli gangsterski okręg

Str. 37
Z historii szkoły Wojciecha Górskiego
Wojciech Brański

Przypadająca na ten rok 80. rocznica śmierci Wojciecha Górskiego, wielkiego pedagoga, współtwórcy polskiej szkoły pod rosyjskim jarzmem, jest okazją do przypomnienia złożonych dziejów placówki znanej w historii Warszawy jako szkoła Górskiego. Z bogatych kart historii instytucji mniej znany okres kilku niezwykłych lat powojennych przybliża jej wychowanek.

Str. 40.
Architekt opoka. Bohdan Pniewski (1897-1965), cz. 2
Grzegorz Mika

Działalność Bohdana Pniewskiego po 1945 r. była nieporównanie bardziej spektakularna od tej sprzed wojny. Budynki Sejmu RP, Teatru Wielkiego, Ministerstwa Komunikacji czy centrali NBP to tylko niektóre z powojennych realizacji Profesora. 

Str. 44. 
Jubileusz w blasku złota 
Jerzy B. Miecznik 

Kultura
 

Str. 48.
Ciągle zameldowany w tym domu – Warszawa Krzysztofa Kąkolewskiego. 
Paweł Dunin-Wąsowicz

Na pogrzeb zmarłego 24 maja br. Krzysztofa Kąkolewskiego (1930-2015) nie przyszło na Wojskowe Powązki wiele osób. […] Przy wielkim renesansie twórczości Leopolda Tyrmanda warto przypomnieć sobie powieści Krzysztofa Kąkolewskiego, dzielącego z pewnością z autorem Złego uczucie do wszelkich ostańców w stolicy

Str. 51. 
Wietrzenie po żydowsku
Rafał Dajbor 

Str. 54. 
Mistrzowie pastelu
rozmowa z kuratorkami nowej wystawy Muzeum Narodowego w Warszawie

W Muzeum Narodowym w Warszawie będzie można obejrzeć blisko 250 pasteli na wystawie Mistrzowie pastelu. Od Marteau do Witkacego. Jest to wyjątkowe wydarzenie, jako że prace wykonane w technice pastelu – z uwagi na swą wrażliwość na uszkodzenia mechaniczne – są bardzo rzadko wypożyczane i eksponowane. O tych wyjątkowych obiektach i ich twórcach z Ann ą Grochalą i Joanną Sikorską – kuratorkami wystawy – rozmawia Justyna Kamińska. 

Str. 62.
Warszawa, jaką widzę. 
Pracownia Studiów Miejskich

Str. 68. 
Z Warszawy nad Jenisej
Małgorzata Karolina Piekarska

Podczas przygotowań do spektaklu natrafiłam w domowym archiwum na kopertę. Podpisana była: Leonid Piasecki – junkier kijowskiej roty. W środku – fotografia młodego przystojnego człowieka ze zgrabnym krótkim wąsem, pocztówka zapisana na odwrocie i list. Odcyfrowanie treści nie było łatwe – pomogło głośne czytanie. Treść była napisana alfabetem łacińskim, ale tak, jak Rosjanie zapisują nim polskie słowa…

Str. 71. 
Mowa z Grochowa.
Co z tą forsą?
Przemysław Śmiech

Str. 72
Zwierzę w mieście.
Dzik jest dziki?
Arkadiusz Szaraniec

Str. 74
Warszawa na starej fotografii.
Dworzec kłopotliwej pamięci.
Jarosław Zieliński