Największe na świecie przedsięwzięcie badawcze dotyczące egipskich mumii egipskich pod kątem występowania nowotworów.
Warszawski Projekt Interdyscyplinarnych badań Mumii jest inicjatywą naukową archeologów i bioarcheologów, doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego: Kamili Braulińskiej i Wojciecha Ejsmonda (Wydział Historyczny i Ośrodek Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej UW) oraz Marzeny Ożarek-Szilke (Zakład Bioarcheologii Instytutu Archeologii UW), który ma na celu zbadanie, czy w Egipcie w tamtych latach występowały choroby nowotworowe.
Oficjalnie badania rozpoczęto we wtorek 15 XII 2015 r. w Międzynarodowym Centrum Onkologii Affidea w Otwocku.
Pierwszy etap to badania przy pomocy tomografii komputerowej i promieni Rentgena, czyli nieinwazyjne. Etap drugi będą stanowiły badania mikroinwazyjne gdzie próbki do badań będą pobierane metodami endoskopowymi.
Najpierw (w ramach pierwszego etapu) naukowcy sprawdzą autentyczność mumii oraz zawartość sarkofagów. Badacze planują wykorzystanie daktyloskopii i podoskopii (we współpracy z jednostką włoskich carabinieri) oraz analizy makroskopowej w celu ustalenia metody mumifikacji i określenia stanu zachowania tkanek. Badania tomograficzne mają dać odpowiedź na pytania o wiek, płeć i gatunek mumii (w przypadku mumii zwierzęcych). Przede wszystkim jednak dadzą szansę na znalezienie śladów chorób występujących w starożytności, w tym chorób kośćca, schorzeń metabolicznych, zakaźnych, naczyniowych, odpasożytniczych, ale w szczególności nowotworowych. Obrazy pozyskane podczas badań zostaną wykorzystane także do przeprowadzenia rekonstrukcji wyglądu zmumifikowanych osobników za życia.
W drugim etapie naukowcy pobiorą niewielkie próbki mumii (metodami endoskopowymi). Przejdą one dokładne analizy laboratoryjne. Przeprowadzone zostaną również badania genetyczne z wykorzystaniem badań DNA.
Pomysł młodych naukowców UW, którzy od lat zajmują się zgłębianiem tajemnic egipskich mumii zamienili w naukowy projekt, który może być naukową wizytówką Polski.
Marzena Ożarek-Szilke:
Dotychczas prowadzono tylko kilka interdyscyplinarnych projektów badań mumii, m.in. w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych czy Kanadzie, a w 2001 roku przeprowadzony został szereg badań na mumii egipskiej w Krakowie. Nasze przedsięwzięcie zakłada jednak użycie nie tylko znanych i stosowanych przez inne zespoły metod – chcemy także opracować nowe techniki i analizy medyczne, niestosowane dotąd podczas badań mumii. Współczesna nauka pozwala nam badać starożytnych Egipcjan nie tylko dla zaspokojenia ciekawości, wyjaśniania zagadek przeszłości, ale i dla wymiernych korzyści, które płyną z badań nad nękającymi nas współcześnie chorobami.
Wojciech Ejsmond:
Zależy nam, aby Warszawa wpisała się do historii interdyscyplinarnych badań nad zdrowiem człowieka i zwierząt na podstawie analizy zmumifikowanych szczątków. Chcemy promować nasze rodzinne miasto oraz jego ikonę, jaką jest Muzeum Narodowe w Warszawie.
Badaniom poddane zostaną 42 eksponaty.
Są to mumie ludzkie i zwierzęce oraz ich fragmenty (dłonie, głowy, stopy). Pochodzą one z Muzeum Narodowego w Warszawie. Część eksponatów jest depozytem Uniwersytetu Warszawskiego część depozytem Muzeum Etnograficznego (dłoń) a część Luwru (kot, krokodyl oraz baran).
Dorota Ignatowicz-Woźniakowska,
Główny Konserwator Muzeum Narodowego w Warszawie:
Warsaw Mummy Project to absolutnie wyjątkowe przedsięwzięcie.
Znakomicie wpisuje się ono w interdyscyplinarny nurt badań dzieł sztuki, a tym samym w misję i strategię badawczą Muzeum Narodowego w Warszawie. Obecnie, badania zabytków stanowią jedną z najbardziej zaawansowanych dziedzin nauki, pozwalającą na bezpieczne analizowanie obiektów, bez uszczerbku dla ich stanu zachowania, a my zobowiązani jesteśmy do szczególnej troski o wysokie standardy w obszarze prac badawczych posiadanych dzieł. Jesteśmy też otwarci na niekonwencjonalne inicjatywy naukowe i bardzo je popieramy. A taką jest Warsaw Mummy Project. Podziwiam zapał i ogromny entuzjazm młodych naukowców biorących w nim udział i życzę wszystkim uzyskania jak najlepszych wyników, tak dla nauki jak i dziedzictwa światowego. Osobiście dodatkowo cieszę się bardzo, bo właśnie zacieśniamy długoletnie relacje z Uniwersytetem Warszawskim, a reorganizowane Laboratorium Muzeum Narodowego w Warszawie, w ramach swych aktywności naukowych, wchodzi w ścisłą współpracę z jedną z najnowocześniejszych na świecie placówek badawczych – interdyscyplinarnym Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego (CNBCh). Jestem przekonana, że Laboratorium MNW aktywnie włączy się w badania mumii, ale zakres tych prac zostanie określony dopiero po zakończeniu pierwszego etapu badawczego.Mamy największe w Polsce zbiory mumii, to ponad 40 sztuk w różnym wieku. Chętnie udostępniamy je do badań także dlatego, że stosowana aparatura jest dla nich bezpieczna.
Andrzej Radkowski,
dyrektor medyczny Affidea Polska, która jest wyłącznym partnerem medycznym pierwszego etapu badań w ramach Warsaw Mummy Project
Jesteśmy zaszczyceni, że będziemy mieli swój wkład w ten fascynujący projekt. Pozyskanie wiedzy o rodzajach występujących w starożytności nowotworów, organach, które atakowały, oraz stadiach rozwoju chorób może znacząco przyczynić się do udoskonalenia dzisiejszych metod profilaktyki i walki z rakiem . Nasza klinika w Otwocku przez ponad trzy lata obejmowała bezpłatną opieką chorych na nowotwory. W sytuacji odmowy przez NFZ zakontraktowania naszych usług i co za tym idzie braku możliwości pomagania ludziom, czujemy satysfakcję, że przynajmniej możemy przyczynić się do rozwoju polskiej nauki – dodaje.
Warsaw Mummy Project, pod względem zakresu oraz liczby i różnorodności badań mumii egipskich, jest pierwszą tak rozbudowaną inicjatywą naukową na świecie.
Marzena Ożarek-Szilke,
specjalizująca się w zakresie badań szczątków ludzkich:
Badania mumii egipskich za pomocą tomografii komputerowej były wprawdzie wykonywane w różnych miejscach na świecie już od lat 70., ale zdołano przebadać ich jedynie nieco ponad 100, co stanowi zaledwie ułamek wszystkich mumii znajdujących się w światowych muzeach. Nigdy też nie były one badane tak dogłębnie, w tak kompleksowy sposób i w ramach tak złożonego, interdyscyplinarnego projektu.
Kamila Bralińska i Wojciech Ejsmond:
Będziemy promować Polskę i prezentować wyniki w licznych publikacjach naukowych oraz na konferencjach zagranicą.
Stronę technologiczną Warsaw Mummy Project wspiera firma General Electric, która dostarczyła na potrzeby badań nowoczesny cyfrowy rentgen Optima XR220amx zapewniający bardzo wysoką jakość obrazowania.
Strona projektu: http://www.warsawmummyproject.com/
