22 X 2025 r., w sali kolumnowej Wydziału Historii UW, wręczono nagrody Ambasador Polskiej Historii.
Wśród wyróżnionych znaleźli się przedstawiciele Polonii z różnych zakątków świata.
Dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa IPN:
Dziś poznają Państwo sylwetki ludzi, którzy w różnych częściach świata pokazują polską historię. Chciałbym im bardzo podziękować za to, że mieszkając z dala od naszego kraju, poświęcają swój czas i energię na pielęgnowanie pamięci o naszej ojczyźnie i przekazywanie światu prawdy o jej dziejach i bohaterach.
Ambasador Polskiej Historii
to honorowe wyróżnienie, ustanowione w marcu 2009 r. zarządzeniem Prezesa IPN (początkowo pod nazwą „Świadek historii”) i przyznawane każdego roku przez Instytut Pamięci Narodowej. Otrzymują je osoby i instytucje szczególnie zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego oraz wspierające IPN w realizacji jego ustawowej działalności w sferze edukacyjnej i naukowej. Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się liczne grono kombatantów, nauczycieli, działaczy społecznych i samorządowców. Na mocy decyzji Prezesa Instytutu, od 2014 r. nagrodę mogą otrzymywać także osoby działające poza granicami kraju. Są to zarówno członkowie Polonii, jak też osoby innych narodowości. Łączy je pasja, którą jest zamiłowanie do historii Polski i Polaków, pogłębianie i propagowanie wiedzy o historii najnowszej naszego kraju oraz odkrywanie zapomnianych faktów czy osób zasłużonych dla Narodu Polskiego.
Laureaci nagrody
- Waldemar Biniecki z USA
Waldemar Biniecki – z USA.Wykładowca akademicki, działacz polonijny, redaktor naczelny reaktywowanego po 70 latach legendarnego „Kuryera Polskiego” z Milwaukee oraz członek redakcji czasopisma „Gwiazda Polarna”. Pan Waldemar Biniecki należy do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, w latach 2018-2024 pełnił funkcję publicysty i felietonisty „Tygodnika Solidarność”, obecnie jest amerykańskim komentatorem dla polskich mediów, takich jak „Do Rzeczy”, „Tygodnik Solidarność” i „Wszystko co Najważniejsze”. Publikuje także artykuły w prasie polonijnej w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Australii. W swojej pracy konsekwentnie propaguje ideę budowania propolskiego lobbingu na świecie oraz z zaangażowaniem działa na rzecz środowisk polonijnych.
- Andrés Chowańczak z Argentyny
Andrzej Chowańczak – z ArgentynyJest potomkiem zasłużonej warszawskiej rodziny.
Jego ojciec i dziadek działali w konspiracji podczas okupacji niemieckiej, a po zakończeniu II wojny światowej ojciec wyemigrował do Argentyny. Andrés Chowańczak urodził się już w Argentynie, nauczył się języka polskiego i z wielkim zaangażowaniem propaguje historię Polski wśród Argentyńczyków oraz najmłodszego pokolenia Polonii. Obecnie pełni funkcję wiceprzewodniczącego Związku Polaków w Argentynie i jest niezwykle aktywny w działalności edukacyjnej. Prowadzi wykłady i kursy poświęcone historii Polski, organizuje liczne wystawy historyczne. To dzięki jego wysiłkowi – we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej oraz Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej w Buenos Aires – w Argentynie zaprezentowano wystawę IPN „Szlaki nadziei. Odyseja wolności”. Andrés Chowańczak jest autorem ponad 250 artykułów naukowych, w których przywraca pamięć o wybitnych Polakach. Był również konsultantem popularnej w Argentynie książki „Chicos de Varsovia”, poświęconej powstańcom warszawskim. Jego działalność wykracza daleko poza granice Argentyny – Andrés Chowańczak wygłaszał wykłady m.in. w Meksyku przybliżając dzieje Polski i losy jej bohaterów.
- Piotr Kentnowski z Niemiec
Piotr Kentnowski – z Niemiec.Od wielu lat prowadzi działalność na rzecz upamiętniania losów Polaków zmarłych na terenie Niemiec w czasie II wojny światowej. Jest inicjatorem i twórcą projektu „Ostoja Pamięci” – przedsięwzięcia, które zrodziło się z osobistej pasji i poczucia obowiązku wobec historii. Z własnej inicjatywy, bez stałego finansowania, dokumentuje zapomniane polskie groby wojenne – w tym miejsca pochówków ofiar pracy przymusowej, dzieci robotników przymusowych oraz jeńców wojennych. Założony przez niego portal www.ostojapamieci.pl gromadzi dane o setkach miejsc pochówków na terenie Niemiec, z podziałem na lokalizacje i powiaty. Znajdują się tam zdjęcia, dokumenty archiwalne i informacje prawne. Obecnie baza zawiera już dane dotyczące ponad 5 tys. ofiar. Dzięki pracy Piotra Kentnowskiego udało się zidentyfikować i udokumentować wiele polskich grobów z okresu II wojny światowej, a także ujawnić przypadki naruszeń międzynarodowego prawa dotyczącego ochrony grobów wojennych. Laureat opracował również program ratowania polskich grobów w Niemczech. Aktywnie przypomina niemieckim instytucjom, urzędom i samorządom o istnieniu polskich miejsc pochówku oraz o obowiązku sprawowania nad nimi opieki. Piotr Kentnowski działa za zgodą Konsulatu Generalnego RP w Monachium, a jego działalność została objęta patronatem honorowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
- Ognisko Polskie – Polish Hearth z Wielkiej Brytanii
Ognisko Polskie - Polish Hearth – logotypInstytucja od ponad 80 lat stanowi ważny ośrodek życia kulturalnego, pamięci i edukacji historycznej dla polskiej diaspory w Wielkiej Brytanii i poza jej granicami. Powstałe w 1940 roku „Ognisko Polskie” w czasie II wojny światowej pełniło rolę centrum obywatelskiego i intelektualnego dla wielu ministrów, dowódców wojskowych i przedstawicieli świata kultury. Odbywały się tam dyskusje, spotkania i uroczystości upamiętniające, a działający przy „Ognisku” polski teatr pielęgnował ducha narodowego na emigracji. Po wycofaniu w 1945 roku oficjalnego uznania dla rządu emigracyjnego, „Ognisko Polskie” stało się symbolem wolnej polskiej kultury. Przez kolejne dziesięciolecia pomagało Polakom za granicą zachować narodową tożsamość i pamięć historyczną – w czasach, gdy w Polsce panował reżim komunistyczny. Dziś „Ognisko Polskie” pozostaje miejscem, w którym tradycja łączy się z nowoczesnością. Organizuje wykłady, wystawy, premiery książek i panele dyskusyjne poświęcone najnowszej historii Polski oraz tematom takim jak: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Zbrodnia Katyńska, Powstanie Warszawskie czy losy powojennej emigracji. Instytucja współpracuje z polskimi i brytyjskimi historykami, archiwami oraz instytucjami naukowymi. Ułatwia dostęp do zbiorów dokumentów, wspomnień i fotografii z czasów wojny i emigracji, a także promuje je wśród szerokiego grona odbiorców. „Ognisko Polskie” prowadzi również programy kulturalne, pokazy filmów i warsztaty skierowane do młodego pokolenia Polaków, pielęgnując w nich przywiązanie do historii, języka i kultury ojczystej.
- Barbara i Krzysztof Pawlikowscy z Nowej Zelandii
Barbara i Krzysztof Pawlikowscy – z Nowej Zelandii.Zasłużeni działacze społeczni od lat zaangażowani w działalność na rzecz Polonii oraz w upamiętnianie polskiej historii w Nowej Zelandii. W latach 1986-1987 Państwo Pawlikowscy wydawali polonijny biuletyn „Nowa Gazeta”, a w późniejszym okresie założyli w Christchurch filię nowozelandzkiego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. Organizacja ta opiekuje się żyjącymi weteranami walki o niepodległość Polski, a także organizuje liczne wydarzenia patriotyczne i historyczne.
Ważnym elementem działalności Państwa Pawlikowskich jest opieka nad ponad 50 grobami polskich bohaterów oraz upamiętnianie historii polskich dzieci z Pahiatua. Z ich inicjatywy, w listopadzie 2023 roku w Christchurch obchodzono 79. rocznicę przybycia „Polskich Dzieci z Pahiatua” do Nowej Zelandii. Dzięki zaangażowaniu Barbary i Krzysztofa Pawlikowskich, w 2023 roku jeden z parków w Christchurch otrzymał nazwę Little Poland Park, czyli Park Małej Polski. „Małą Polską” nazywano niegdyś osiedle w Pahiatua, gdzie w 1944 roku schronienie znalazły Polskie Dzieci, ewakuowane z Syberii do Nowej Zelandii. Z tej okazji w parku zainstalowano specjalną tablicę informacyjną, wyjaśniającą nazwę miejsca, ustawiono pamiątkową ławkę oraz posadzono dąb – symbol pamięci i trwałości polskiego ducha.
- Mauro Radici z Włoch
Mauro Radici – z WłochJeden z założycieli społeczności Polovers, promotor polskiej historii i kultury we Włoszech oraz przyjaźni polsko-włoskiej. Od lat przyczynia się do upowszechniania wiedzy szczególnie o losach 2. Korpusu Polskiego oraz wspiera upamiętnianie wkładu Polaków w wyzwolenie Włoch – zwłaszcza regionu Marche i Macerata. Jest inicjatorem i współorganizatorem wielu wydarzeń upamiętniających polskich żołnierzy, podczas których często zabiera głos, podkreślając zasługi 2. Korpusu Polskiego. Współpracuje z polskimi instytucjami, m.in. z Ambasadą i Konsulatem w Rzymie, Konsulatami Honorowymi w Ankonie i Florencji oraz z Instytutem Pamięci Narodowej.
Mauro Radici wspiera szkoły polskie we Włoszech, współorganizuje warsztaty, wydarzenia sportowe i edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Tworzy storytelling w języku polskim i włoskim, realizuje filmy dokumentalne, reportaże telewizyjne oraz materiały promocyjne. Ważnym obszarem jego działalności jest także propagowanie historii Polski w mediach społecznościowych. Dzięki jego zaangażowaniu Muzeum 2. Korpusu w Józefowie koło Warszawy nawiązało współpracę z Muzeum 2. Korpusu Polskiego w Loro Piceno we Włoszech.
W uroczystości wzięli udział m.in.:
- Jego Ekscelencja Paul Ballantyne Ambasador Nowej Zelandii,
- Vincenzo Spinelli I Sekretarz Ambasady Włoch,
- Anna-Lena Rückheim-von Hassell, Kierownik działu kulturalnego Ambasady Niemiec,
- Łukasz Witek Doradca Prezydenta RP,
- dr Adam Pleskaczyński dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN,
- dr hab. Konrad Graczyk,
- zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych IPN,
- dr Mateusz Marek, zastępca dyrektora Biura Współpracy Międzynarodowej IPN,
- rodziny laureatów.
