Czerwona mitomania

Z czego wynika mit Edwarda Gierka? Książkę przybliżającą jego postać opisuje Roman Soroczyński.

Nie milkną kontrowersje wokół osoby Edwarda Gierka. Kim był: mężem opatrznościowym, budowniczym „drugiej Polski” czy może twórcą atrapy dobrobytu, który wraz ze swoją ekipą pławił się w luksusie i chętnie korzystał z uroków władzy?

Autorka książki Gierek i jego czerwony dwór. Partia, rodzina, towarzysze, Iwona Kienzler, napisała we wstępie:

Kiedy w 2004 roku dziennikarze jednego z najpopularniejszych tytułów prasowych zapytali Polaków, który z przywódców Polski po drugiej wojnie światowej zrobił dla naszego kraju najwięcej, aż czterdzieści sześć procent badanych opowiedziało się właśnie za Gierkiem.

Ale to za czasów, kiedy pełnił najważniejszą w PRL funkcję pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego PZPR, doszło do zmian w konstytucji: wprowadzono do niej między innymi zapis o umacnianiu przyjaźni i współpracy ze Związkiem Radzieckim. Kiedy był „pierwszym”, milicja stosowała ścieżki zdrowia i pozbawiano życia niektórych opozycjonistów.

Dlatego Iwona Kienzler podjęła próbę przedstawienia wydarzeń z życia Edwarda Gierka oraz – na jego tle – rodziny, a także najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników.

W życiu Gierka rodzina była bardzo ważna. Okazywał głęboki szacunek swojej matce, szukał możliwości jak najczęstszego kontaktu z żoną Stanisławą oraz z synami, Adamem i Jerzym. Twierdził, że w latach czterdziestych XX w., podczas pracy w KC PZPR, kiedy to rodzina mieszkała w Zagłębiu:

… czuł się znużony i przepracowany, chociaż cała wykonywana przez niego robota, jak to określił, „mieściła się w piąstce dziecka”.

Iwona Kienzler nie wyważa otwartych drzwi, nie prezentuje aspiracji, by zostać oficjalnym biografem Edwarda Gierka. Zresztą, często powołuje się na słynny wywiad-rzekę „Przerwana dekada” Janusza Rolickiego. Zatem publikacja nie jest historyczną cegłą, ale prezentuje tło historyczne wydarzeń „epoki Gierka”. Pojawiają się w niej wypowiedzi wielu historyków. Jeden z nich zasugerował wręcz, że Edward Gierek był radzieckim agentem. Autorka nie dokonuje jakichś głębszych analiz, natomiast zebrała bardziej lub mniej znane fakty. Zrobiła to w przystępny sposób, dzięki czemu książkę czyta się dosyć lekko.

Gierek i jego czerwony dwór – okładka książki

fot. Roman Soroczyński_AJ

Iwona Kienzler jest autorką ponad osiemdziesięciu książek – publikacji non-fiction z zakresu historii, jak również leksykonów i słowników. Pisze także reportaże z podróży oraz artykuły dotyczące spraw gospodarczych i historii Polski, a także odwiedzanych przez nią krajów i regionów. Pasjonuje się historią, a zwłaszcza rolą kobiet i ich często zapomnianemu lub niedocenianemu wpływowi na losy i decyzje mężczyzn rządzących państwami, czy też będącymi wpływowymi politykami lub mężami stanu.

Spod jej pióra wyszły między innymi:
Kobiety wojowniczki, Kobiety ze słynnych obrazów. Muzy, modelki, kochanki, Mickiewicz. Miłości i romanse (zob. [LINK]), Chopin. Miłość i pasja czy – dotyczące nowszych czasów – Waleczne kobiety roku 1920, Wojenne losy przedwojennych gwiazd, Czerwone księżniczki PRL-u. Żony, diwy, towarzyszki.

Jak napisałem powyżej, autorka nie pretenduje do głębszych analiz, muszę jednak przyznać, że sięgnęła do wielu źródeł i książka ma bogatą bibliografię. Dzięki temu publikacja – mimo, że nie jest odkrywcza – porządkuje, a w niektórych przypadkach pogłębia, naszą wiedzę o czasach, gdy w Polsce pojawiły się kolorowe telewizory, Coca-Cola i… zespół ABBA.