5 kwietnia 1955 roku rozpoczął działalność Pałac Młodzieży w Pałacu Kultury i Nauki Warszawie.
Jako placówka wychowania pozaszkolnego miał skupiać dzieci wyróżniające się dobrymi wynikami w nauce i wzorowym zachowaniem, jednak z czasem formuła ta została zmieniona i zaczęto przyjmować dzieci chcące rozwijać swoje zainteresowania, przy czym średnia ocen nie była decydująca.
Pałac Młodzieży znajduje się w północno-zachodniej część gmachu, z wejściem od strony ul. Świętokrzyskiej.
Zadania i organizację wewnętrzną placówki określała Uchwała Rządu PRL z dnia 9 maja 1955 roku oraz Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 marca 1956 (Nr SO 6-2777/56) w sprawie zorganizowania i prowadzenia Pałacu Młodzieży w Warszawie. W pierwszych latach swojej działalności Pałac Młodzieży podlegał bezpośrednio Ministerstwu Oświaty, w 1957 roku nadzór przejęło Kuratorium Oświaty i Wychowania m.st. Warszawy.
Działalność Pałacu Młodzieży w Warszawie można podzielić na 5 etapów:
- Obejmuje lata 1955-1958.
To przede wszystkim poszukiwanie właściwego kształtu poszczególnych działów pracowni - 1958-1964.
Etap przebiegał pod znakiem integracji działań w placówce.
Zanotowano też pierwsze sukcesy – Złoty Medal na Triennale Mediolanie zdobyty przez uczestników zajęć pracowni malarskich.
W 1962 Nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki otrzymał zespół Gawęda, za działalność artystyczną. - 1964- 1973.
Okres ten charakteryzował się wieloma sukcesami.
Dużymi osiągnięciami sportowymi mogła poszczycić się sekcja pływania, a w szczególności sekcja skoków do wody. Jej uczestnik zajął V miejsce w konkurencji skoków z wieży na Igrzyskach w Meksyku.
Największym trofeum zdobytym przez dział sztuk plastycznych było uzyskanie Złotego Medalu Nehru w konkursie Shankhar’s – 72.
Rosła popularność Gawędy. W 1973 roku zespół otrzymał Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za szerzenie kultury polskiej poza granicami kraju. - 1973-1978.
W czwartym etapie szczególne osiągnięcia odnotował dział sportowy.
Uczestnicy sekcji skoków do wody należeli do Kadry Olimpijskiej. W kadrze Narodowej i Olimpijskiej byli także najlepsi zawodnicy drużyn koszykówki Pałacu Młodzieży.
Sukcesy odniósł też zespół Gawęda.
W 1975 roku otrzymał nagrodę Premiera PRL za działalność na rzecz dzieci, w następnym roku odbył tourne do Stanów Zjednoczonych Ameryki i Kanady. Gawęda brała też udział w Festiwalu Młodzieży i Studentów w Hawanie oraz prezentowała dorobek kultury polskiej w Moskwie (1975). - po roku 1978.
Ten etap działalności Pałacu Młodzieży zbiegł się z wdrażaniem w szkołach nowego, otwartego systemu edukacyjnego. W związku z tym szkoła w większym stopniu stała się ośrodkiem integrowania różnych wpływów wychowawczych, instytucja mającą większy wpływ na kulturę pedagogiczną społeczeństwa.
Od początku działalności Pałac Młodzieży organizował się w czterech najważniejszych dziedzinach współczesnego życia, a w szczególności w:
- nauce,
- sztuce,
- technice
- i sporcie.
W pracowniach naukowych intensyfikowało się rozwój umysłowy młodzieży.
Uczestnicy zajęć odnosili sukcesy w olimpiadach biologicznych, polonistycznych, historycznych, wiedzy o Polsce i świecie współczesnym, w konkursach i teleturniejach.
Uczestnikami zajęć sportowych byli m.in. Daniel Olbrychski, Jerzy Zelnik, Jan Englert. W marcu 1979 nasi reprezentanci wywalczyli tytuły mistrzów w rozegranych na pływalni pałacowej mistrzostwach Warszawy.
Niesłabnącym od lat powodzeniem w kraju i za granica cieszył się zespół „Gawęda”. W kwietniu 1979 r. Gawęda brała udział w koncercie „Kantata polska”, jaki odbył się w Kremlowskim Pałacu Zjazdów w Moskwie. Ponadto Gawęda w dniach 21-22.04. 1979 występowała w Czechosłowacji.
Rok 1979/80 to jubileuszowy rok pracy Pałacu Młodzieży.
W ciągu 25 lat istnienia Pałacu Młodzieży ponad 230 000 młodzieży warszawskiej uczestniczyło w stałych zajęciach kół zainteresowań i klubów.
W 1981 roku dużymi sukcesami może się pochwalić dział sztuk plastycznych. Spośród 60-ciu prac, które wysłano na I Międzynarodowe Biennale Sztuki Młodzieżowej Stowarzyszenia Postępu edukacji w Kordobie 4 otrzymały najwyższe nagrody.
Lata 1982-1985 to czas intensywniejszej pracy nad kształtowania postaw ideowo-moralnych uczestników zajęć. Realizował się ją poprzez budzenie i rozwijanie uczuć patriotycznych, wychowaniu w duchu humanizmu, tolerancji i sprawiedliwości społecznej, miłości do ojczyzny. Pałac Młodzieży wyszedł naprzeciw potrzebom młodzieży, uczniów szkół warszawskich zajmując się organizowaniem wolnych sobót i imprez. Nawiązano też współprace z organizacjami ideowo-wychowawczymi działającymi w środowisku dzieci i młodzieży.
Ważnym punktem stało się wychowanie przez naukę, polegające na rozszerzaniu i pogłębianiu wiadomości uczestników zajęć z różnych dziedzin wiedzy. Szczególny nacisk położony był na nauki przyrodnicze i społeczne, przez praktyczne stosowanie wiedzy nabytej w szkole. Pałac Młodzieży starał się rozwijać zainteresowania naukowe, inspirował do wykonywania samodzielnych prac badawczych, sprawował też opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi.
Charakterystycznym elementem wychowania w Pałacu Młodzieży w latach 1985-1988 było szeroko pojęta współpraca z różnego rodzaju placówkami i kręgami społecznymi środowiska. W pierwszym rzędzie była to współpraca z rodziną ucznia i szkołą w której pobiera on naukę. Doskonalenie systemu wychowawczego w Pałacu Młodzieży polegało na:
- przygotowaniu do udziału w życiu społeczno-politycznym
(kształtowanie uczucia miłości do Ojczyzny oraz poczucia współodpowiedzialności za rozwój kraju, obchody ważniejszych rocznic i świąt państwowych), - działalności dydaktyczno-wychowawczej
(rozwijanie zainteresowań uczestników Pałacu Młodzieży – wykorzystywanie w toku zajęć TV, radia, filmu, muzeum, organizowanie wycieczek, korzystanie z wydawnictw popularno-naukowych, praca z uczestnikami szczególnie uzdolnionymi), - przeciwdziałaniu niedostosowaniu społecznemu
(praca z uczestnikami mającymi trudności adaptacyjne w środowisku, współpraca z poradnią wychowawczo-zawodową, poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne dla dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli, współpraca z rodzicami w zakresie przeciwdziałania niedostosowaniu społecznemu).
Pałac Młodzieży stwarzał szerokie możliwości dla teoretycznego i praktycznego przygotowania się do czynnego udziału w działalności kulturalnej, oświatowej i sportowej. Rozwój zainteresowań realizowany był w toku zajęć, które były programowane w oparciu o modelowy program pracy wychowawczej.
Działalność wychowawczą realizowano według kilku zasad:
- Wykorzystywanie sił społecznych środowiska do pomocy w organizowaniu działalności.
- Samorządność
decydowanie uczestników o programie, przygotowanie realizacji oraz formach kontroli poszczególnych zajęć. - Aktywność
przewaga metod praktycznych na zajęciach: ćwiczenia, prace na rzecz środowiska. - Zasada swobody
tworzenie dzieciom i młodzieży szansy wyboru wykonywania spośród wielu możliwych zajęć, zapewnienie możliwości decydowania o doborze sposobu realizacji poszczególnych czynności, decydowanie o wyborze formy wypowiedzi artystycznej. - Zasada atrakcyjności
wyrażana w doborze interesującej dzieci i młodzieży treści pracy, ulubionych przez nich form zajęć, obsadzonymi na stanowiskach instruktorów osób mogących zaciekawić i ująć młodzież itp. - Indywidualizacja
polegająca na dostosowaniu treści zajęć do zainteresowań, potrzeb i zdolności umysłowych uczestników a ich tempa do dyspozycji psycho-fizycznych. Szczególne zastosowanie tej zasady obowiązuje w pracy z młodzieżą uzdolnioną. - Współzawodnictwo
wyrażało się w takim organizowaniu poszczególnych działań wychowawczych, by towarzyszyło im ubieganie się uczestników o osiągnięcie jak najlepszego efektu i przewagi w tym zakresie nad innymi osobami - Zasada zespołowości
organizowanie znacznej części zajęć wychowawczych w niedużych zespołach na łączenie luźnych jednostek w grupy.
W 2000 Pałac tworzyło około 5000 dziewcząt i chłopców w wieku od 6 do 19 lat, instruktorów-wychowawców, 89 innych pracowników oraz liczne grono byłych wychowanków. Do tego czasu w zajęciach Pałacu Młodzieży wzięło udział około 270 000 dzieci i młodzieży.
Corocznie odbywają się w czasie wakacji obozy w stałym ośrodku Pałacu w Pieczarkach nad jeziorem Dargin na terenie Gminy Pozezdrze.
W Pałacu Młodzieży funkcjonują:
- Rada Rodziców
- Rada Młodzieży
- Młodzieżowe Centrum Doradztwa Zawodowego
- UKS Pałac Młodzieży „SYRENA”
- Ośrodek Warszawskiego Pałacu Młodzieży w Pieczarkach:
Ośrodek powstał w 1961 jako placówka wypoczynkowa dla uczestników zajęć Pałacu. Zajmuje powierzchnię 22 hektarów, na której znajduje się szereg obiektów wypoczynkowych, z których młodzież korzysta w trakcie zajęć.
Obozowicze spędzają czas na zajęciach kajakowych, żeglarskich, rowerowych i sportowych. Na terenie placówki znajdują się boiska do piłki nożnej, ręcznej, siatkówki i koszykówki, tor rowerowy oraz 5 świetlic.
Wszyscy uczestnicy podzieleni są na obozy pod względem wieku.
Mieszkają w 5-6-osobowych namiotach.
Obozy składają się na turnus nazywany LAMĄ (Lato Mazurskie).
Dzień składa się z trzech bloków zajęć przedzielonych posiłkami.
Nad każdym obozem czuwa wychowawca-komendant, natomiast na zajęciach instruktorzy.
Obecnie Pałac to około 4000 dziewcząt i chłopców w wieku od 6 do 19 lat, 90 instruktorów-wychowawców, 70 innych pracowników oraz wielotysięczna rzesza przyjaciół (wśród nich przede wszystkim rodzice wychowanków).
Instruktorzy-wychowawcy i aktywni rodzice to często, w przeszłości, uczestnicy pałacowych zajęć. Przez wszystkie lata przygodę z Pałacem Młodzieży przeżyło ponad 350 000 młodych ludzi wzbogacając swoje zainteresowania i rozwijając zdolności.
Ma więc Pałac wiele doświadczeń, siłę tradycji, wypracowany przez lata swoisty system wychowawczy. Szczyci się mnóstwem sukcesów wychowanków i wychowawców. Mimo upływającego czasu nie starzeje się – wprowadza nowości, rozwija się, przekształca. Stara się sprostać wyzwaniom współczesności oraz potrzebom dzieci i młodzieży.
