W piątek 20 września rozpoczyna się 62 edycja festiwalu muzycznego Warszawska Jesień.
62. Warszawska Jesień to ponad 50 festiwalowych wydarzeń:
- 29 w paśmie głównym,
- 2 w ramach Warszawskiej Jesieni Klubowo,
- 7 – Małej Warszawskiej Jesieni
- oraz kilkanaście wydarzeń towarzyszących.
Gdzie?
Festiwal zagości w 10 miejscach:
- Filharmonii Narodowej
- Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego
- Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina
- ATM Studio
- Teatrze IMKA
- Nowym Teatrze
- Instytucie Teatralnym
- Austriackim Forum Kultury
- Parku Rzeźby w Królikarni
- Muzeum Warszawy
Idea
Tegoroczna „Warszawska Jesień” zamyka swoisty tryptyk idei, którymi organizatorzy inspirowali się konstruując programy festiwali w latach 2017–2019.
Dla przypomnienia:
- 2017 – Trans/awangardy
o radykalizmie muzycznym i awangardach z ich postulatami społecznymi, - 2018 – Res Publica
o różnych aspektach tożsamości kształtujących świadomość, wśród nich także narodowej i społecznej, - 2019 – Pneuma
o dociekaniu natury nieokreślonego.
Trzeba zaznaczyć, że Warszawska Jesień, niezależnie od tematów, stanowi przede wszystkim przegląd nowej twórczości z ostatnich lat z odniesieniami do historii muzyki XX w. I taka właśnie będzie kontynuowana – jeśli duch dziejów pozwoli.
Pneuma – realność poszerzona – muzyka współczesna wobec transcendencji i doświadczania tajemnicy i nadzwyczajności. Termin pneuma ma kilka znaczeń w zależności, do której epoki się sięgnie. Ma też konotacje z powietrzem i jego poruszeniami otwierającymi nas na różne dalsze symbole i metafory, jak tchnienie, ruch, wiatr dziejów i historii.
Powietrze jako ośrodek dźwięku, w którym dźwięk się rodzi i przenosi. W śpiewie, mowie, organach, portatywie, akordeonie, dalszych instrumentach dętych i obiektofonach.
W czasie festiwalu będzie dużo muzyki z powietrza.
Zarówno z racji na powietrzne źródła dźwięku jak i powietrzne, przestrzenne i naturalistyczne konotacje. Od inauguracji, w czasie której zabrzmi zanurzona w powietrzu muzyka Thurídur Jónsdóttir (Flutter) do finału z wietrznym zakończeniem utworu Jonathana Harveya (…towards a pure land).
Ale powietrze to też ośrodek ducha.
Tej sfery naszego życia, która dąży do uchwycenia świata jako całości spójnej i sensownej. Karmionej tęsknotą za harmonijną pełnią, której odczuwanie wypełnia znamiona „numinosum” – niesamowitości i dotknięcia transcendencji.
Dotknięcie to odczuwamy wobec ogromu przestrzeni (uwaga na koncert finałowy z Jonchaies Iannisa Xenakisa), czasu – z jego procesualnością (w wykonywanych na festiwalu utworach Richarda Barretta, Nielsa Rønsholdta, Cathy van Eck, Sofii Gubajduliny, Cassandry Miller czy Tadeusza Wieleckiego), kształtów materii i form natury (wsłuchując się w muzykę Thurídur Jónsdóttir, Alvina Lucier, Tristana Muraila i Jonathana Harveya), witalności (obecnej u Bruno Mantovaniego, Raphaëla Cendo i już raz przywołanego Iannisa Xenakisa), mistyki ciała i świata ożywionego (u Rebecci Saunders i Agnieszki Stulgińskiej) czy paradoksu i dziwności (znowu Cathy van Eck i Simona Løfflera).
Kwestia wchodzenia przez człowieka w kompetencje stwórcy, jak w biblijnej legendzie o Golemie, to kolejne przekraczanie realności w dziele stworzenia sztucznego życia. Jest to temat od dawna nurtujący Georges’a Aperghisa. Na festiwalu wykonane zostanie Thinking Things – teatr robotyczny – ostatnia część tryptyku tego kompozytora zafascynowanego tematem sztucznej inteligencji.
Te i kolejne aspekty niesamowitego są w wielu kolejnych utworach tegorocznego programu festiwalu. Są też polemiki i postawy zaczepne wobec problematyki duchowości. Nic tak nie wzmacnia sacrum, jak testowanie przez profanum. Negacja, paradoks i blaga – krzepią. Mogą kształtować jakieś sacrum modern – żywe i niezadekretowane (tu zaproszenie na 13 Music Theatre Pieces Tronda Reinholdtsena, Credopol Jacka Sotomskiego, raz jeszcze na Gaze for Gaze Nielsa Rønsholdta).
Teatr muzyczny na tej Warszawskiej Jesieni będzie często wchodzić w relacje z performatywnością i sytuacjami koncertowymi.
W programie festiwalu obok wspomnianych spektakli muzycznych: Thinking Things Georges’a Aperghisa zaprezentowane przez IRCAM i Gaze for Gaze Nielsa Rønsholdta celebrowane przez duńską grupę SCENATET i chór VRC, będą także utwory Jacka Sotomskiego – w internetowej ostrej językowej kontrze do mowy wysokiej i Agnieszki Stulgińskiej – tworzącej teatr muzyczny prywatny, wyciszony, pochylony nad subtelnością życia.
Jednym z wątków festiwalu będzie twórczość kompozytorek szwajcarskich – Cécile Marti i Kathariny Rosenberger – w spektakularnym koncercie Basel Sinfonietty oraz kompozytorek islandzkich – przywołanej już Thurídur Jónsdóttir i Báry Gísladóttir – w programie koncertów inauguracyjnego i finałowego.
Dużo będzie się działo w Instytucie Teatralnym, który na czas festiwalu stanie się, mamy nadzieję, miejscem codziennych spotkań festiwalowej publiczności. W ramach wydarzeń Warszawska Jesień – konteksty, we współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym i TVP Kultura zaprezentujemy tam premiery filmów o Zygmuncie Krauzem i z rejestracjami utworów Agaty Zubel i Andrzeja Krzanowskiego wykonanymi na poprzedniej Warszawskiej Jesieni. Przypomnimy nagrane przez TVP koncerty i spektakle muzyczne z jesiennych festiwali przed lat. Pokażemy też kilka sfilmowanych spektakli teatralnych mających premiery w ostatnim czasie, w których muzyka współczesna odgrywa istotną rolę.
Także w Instytucie Teatralnym będą miały wydarzenia Warszawskiej Jesieni Klubowo goszczącej w Instytucie Teatralnym, który stanie się na czas festiwalu miejscem codziennych spotkań festiwalowej publiczności.
W ramach Małej Warszawskiej Jesieni zaprezentujemy: performance, instalację – działania w przestrzeni Parku Rzeźby w Królikarni, koncert na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina i spacer muzyczny po Muzeum Warszawy. Do Austriackiego Forum Kultury zapraszamy na spotkania z artystami – bohaterami wydarzeń Warszawskiej Jesieni oraz warsztaty dla młodych kompozytorów organizowane we współpracy z Kołem Młodych przy Związku Kompozytorów Polskich. Każdego festiwalowego dnia będzie można posłuchać audycji Festiwalowego Radia Internetowego prowadzonego przez Monikę Pasiecznik i Tomasza Biernackiego.
Będzie też pasmo licznych wydarzeń towarzyszących.
Kto?
Prawykonania
W paśmie głównym festiwalu będą miały miejsce prawykonania 11 utworów (alfabetycznie):
- Moniki Dalach,
- Magdaleny Długosz,
- Pawła Hendricha,
- Zygmunta Krauzego,
- Cécile Marti,
- Adriana Mocanu,
- Piotra Roemera,
- Agnieszki Stulgińskiej,
- Piotra Tabakiernika,
- Tadeusza Wieleckiego
- Sławomira Wojciechowskiego.
Kolejne premiery będą w ramach Warszawskiej Jesieni Klubowo i Małej Warszawskiej Jesieni.
Po raz pierwszy
na festiwalu zabrzmi muzyka:
- Paula Craenena
- Moniki Dalach
- Cathy van Eck
- Báry Gísladóttir
- Thurídur Jónsdóttir
- Steffena Krebbera
- Thomasa Lehna
- Simona Løfflera
- Cécile Marti
- Cassandry Miller
- Adriana Mocanu
- Dariusza Przybylskiego
- Jerzego Rogiewicza
- Kathariny Rosenberger
- Tomasza Skweresa
- Agnieszki Stulgińskiej
- Thomasa Zacha.
Wśród solistów:
- Mario Caroli – flet
- Zygmunt Krauze – fortepian wraz z perkusistami grającymi na VEME – wielkich rozmiarów metalofonach
- Marco Blaauw – trąbka
- Arne Deforce – wiolonczela
- Łukasz Długosz – flet
- Marcin Zdunik – wiolonczela
w ramach Warszawskiej Jesieni Klubowo:
- Thomas Lehn – syntezatory
- Jerzy Rogiewicz – perkusja
- Dominik Strycharski – flety
oraz w wydarzeniach Małej Warszawskiej Jesieni:
- Katarzyna Gacek-Duda –flety
- Joanna Freszel – śpiew
- Dariusz Przybylski – organy i portatyw.
- Tomasz Skweres – wiolonczela
Dyrygenci
- Ryan Bancroft
- Rüdiger Bohn
- Baldur Brönnimann
- Szymon Bywalec
- Wilson Hermanto
- Maciej Koczur
- Anna Szostak
Zespoły
- IRCAM,
- Plus-Minus Ensemble
- SCENATET
- Kompopolex
Orkiestry
- Filharmonii Narodowej
- Basel Sinfonietta
- Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach
- European Workshop for Contemporary Music;
Chóry
- Camerata Silesia
- VRC.