Festiwal Warszawa Singera, w końcówce sierpnia 2024 r., to ponad sto wydarzeń kulturalnych.
Część szczegółów podaje Roman Soroczyński.
Już niedługo, 24 sierpnia 2024 roku, rozpocznie się 21. Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Miasto wypełni ponad 100 wydarzeń nawiązujących do bogactwa kultury jidysz. Od Organizatora Festiwalu, Fundacji Shalom, otrzymaliśmy przewodnik po rozpoczynającym kolejną dekadę w historii wydarzeniu.
Festiwal Warszawa Singera jest miejscem spotkań wszystkich tych, dla których świat jidysz jest ważnym elementem polsko-żydowskiego dziedzictwa. Festiwal z jednej strony odwołuje się do szeroko rozumianej tradycji żydowskiej, wzbogacanej wpływami wszystkich miejsc, narodów i społeczności, w których na przestrzeni wieków mieszkali Żydzi, z drugiej – do kultury bardzo współczesnej, inspirowanej zarówno dawnym dorobkiem Żydów, jak i powstającej na gruncie toczącego się nieustannie żywego dialogu w sztuce, literaturze czy muzyce. Dlatego też właśnie co roku Gołda Tencer – twórczyni i dyrektor festiwalu – zaprasza widzów na spotkania ze znakomitymi artystami, pisarzami, naukowcami, umożliwia wspólną dyskusję, wymianę poglądów i wiedzy. Przede wszystkim jednak stara się prezentować innowacyjne projekty z dziedziny muzyki i teatru.
W tym roku sceny festiwalowe będą więc znów wypełnione zarówno dużymi, jak i kameralnymi koncertami i recitalami. Nie zabraknie też spektakli teatralnych, a także małych form teatralnych dla dorosłych i dla dzieci. Wśród stałych punktów programu znajdą się spotkania wokół literatury, muzyki i historii, pokazy filmów, wykłady, warsztaty, wystawy czy spacery miejskie. W ślad za Organizatorem zróbmy krótki przegląd poszczególnych scen, na których zagoszczą artyści z m.in. Polski, Austrii, Niemiec, Serbii, Izraela, Stanów Zjednoczonych, Szwecji i Włoch.
Otwierana na czas Festiwalu Scena Letnia Teatru Żydowskiego przy ul. Senatorskiej 35 będzie miejscem koncertów i recitali. Wśród wykonawców usłyszymy zespół Big Bike Orchestra, zwany też Orkiestrą na Dużym Rowerze, na którym – gdy akurat występują poza sceną stacjonarną – przemieszcza się (już po całej Europie!) ekipa sześciu polskich muzyków. Wystąpią także Svahy, czyli rewolucyjna kobieca formacja folkowa grająca muzykę kobiet z miasta inspirowaną muzyką ludową.
Na tej scenie pojawią się też inni ciekawi artyści i ich projekty. Duet Patryka Zakrockiego, austriacki klezmer band Die Hawaras, aktor i performer Yuri Vedenyapin, który oprócz występów wykłada także język jidysz na wielu prestiżowych uniwersytetach. Symcha Keller z zespołem zabierze nas w podróż do mistycznego ruchu Chasydów.
To jeszcze nie koniec atrakcji i ciekawych brzmień. Klarnecista, saksofonista i showman w jednym, znany już publiczności festiwalowej lider grupy BUM BUM ORKeSTAR, Oliwier Andruszczenko, tym razem wystąpi z zespołem Czarnina, w skład której wchodzą: Nina Kodorska, Patryk Walczak i Hipolit Woźniak. Artyści zgłębiają historię, tradycję i kulturę Romów oraz reinterpretują tradycyjne melodie romskie, rumuńskie, bałkańskie i bliskowschodnie.
Także na Senatorskiej będzie można obejrzeć dwa bardzo różne, ale niezwykle poruszające projekty w wykonaniu młodych aktorek Teatru Żydowskiego. Pierwszy to koncert poetycki Śpiew za drutami (tak zatytułowany jest tom z poezją Henryki i Ilony Karmel) z udziałem Emmy Herdzik i Adrianny Kieś. Drugim wydarzeniem jest dotykający tematu relacji kobiet z ich ciałami i wpływie, jaki mają na nią kultura oraz relacje społeczne, koncert Babcia Judzia mawiała…czyli o tym, że wszyscy mają serca Adrianny Dorociak i Marty Parzychowskiej, zainspirowany twórczością Eve Ensler, której ojciec z pochodzenia był Żydem, matka – chrześcijanką. Z kolei Inga Żebrowska & Najmniejsza Scena Świata wystąpią z koncertem z pogranicza piosenki aktorskiej i poezji śpiewanej.
W programie Sceny Letniej znajdą się też coroczne hity festiwalu: jedna z najcieplej odbieranych imprez przygotowywanych co roku przez Dyrektorkę festiwalu, Gołdę Tencer, czyli W kuchni mamy Soni, oraz spektakle dla dzieci przygotowywane przez Teatrzyk Lalkowy SIMCHE.
W tym roku wydarzenia Festiwalu odbędą się również w Kościele Franciszkanów pw. św. Antoniego z Padwy. Pierwszym z nich będzie koncert klasyczny prezentujący twórczość niemieckiego kompozytora pochodzenia żydowskiego Feliksa Mendelssohna oraz Ludwiga van Beethovena w wykonaniu Royal String Quartet. RSQ to działający od ćwierćwiecza polski kwartet smyczkowy, którego skład tworzą: Izabella Szałaj-Zimak, Elwira Przybyłowska, Paweł Czarny oraz Michał Pepol. Kolejny koncert będzie miał charakter jazzowy: projekt Gone zagra trzech niezwykłych muzyków z Włoch: Gianluca Lusi, uważany za jednego z najlepszych włoskich saksofonistów, wirtuoz akordeonu Simone Zanchini oraz Luigi Masciari, gitarzysta, znany aranżer i kompozytor jazzowy.
Oficjalne otwarcie Festiwalu Singera nastąpi na zaprzyjaźnionej scenie Teatru Kwadrat przy ul. Marszałkowskiej 138. Będzie to uroczysty koncert kantoralny, podczas którego wystąpi wybitny nowojorski kantor, ulubieniec festiwalowej publiczności Yaakov „Yanky” Lemmer przy akompaniamencie Menachema Bristowskiego, a także zespół Oliwiera Andruszczenki.
Zagrają tu koncerty m.in. jeden z najwybitniejszych polskich pianistów Adam Makowicz oraz wielka dama polskiej sceny muzycznej Sława Przybylska, która wystąpi przy akompaniamencie wirtuoza fortepianu Janusza Tylmana. Polsko-izraelska artystka Olga Avigail Mieleszczuk oraz zespół Tango Attack zaprezentują projekt Bramy Jerozolimy. Artystom na scenie towarzyszyć będzie gość z Izraela, wybitny perkusista Erez Mounk. Jednym z najciekawszych koncertów tej edycji będzie występ izraelskiej artystki o irańskich korzeniach, inspirującej się muzyką irańską sprzed rewolucji roku 1979 roku: Liraz przyjedzie ze swoim zespołem.
Na dużej scenie Teatru Kwadrat znany i doceniany przez festiwalową publiczność Jan Emil Młynarski zaprezentuje swój najnowszy projekt Narkotyki. Są to piosenki – poetyckie metafory miłości, ale tytuł jest też przenośnią opisującą tajemną, wciągającą moc dawnej lirycznej melodii z poetyckim tekstem. Młynarskiemu na scenie towarzyszyć będzie zespół instrumentów dętych blaszanych – Brass Federacja.
W ramach teatralnej odsłony 21. edycji Festiwalu Warszawa Singera po raz pierwszy wystąpią artyści z Serbii, na czele ze znaną aktorką Mileną Radulivić. Zaprezentują sztukę patrona Festiwalu Icchoka Baszewisa Singera Tajbełe i jej demon. Kolektyw teatralny Teatr Śmiechu z Frankfurtu nad Odrą przedstawi natomiast częściowo lalkowy spektakl inspirowany prozą Brunona Schulza Republika marzeń z muzyką na żywo w tle. Przedstawienie jest wynikiem kooperacji polsko-niemieckiej, a jego reżyserem jest uznany twórca lalkowy Frank Soenhle.
Międzynarodowe Duo MOON&MELODY to folktroniczny duet Roksany Vikaluk, ukraińsko-polskiej kompozytorki, pieśniarki i reżyserki, na stałe mieszkającej w Berlinie, oraz niemieckiego muzyka i wynalazcy Wolframa Spyry. Artyści zaprezentują na festiwalu wyjątkowy projekt – teatralizowany koncert Arumnemen Di Welt! ze śpiewem aszkenazyjskim, sefardyjskim, białym i klasycznym – piękną opowieść o dramacie nieuchronności losu i swoistej ironii żydowskiego humoru. Na niezapomniany wieczór muzyki i humoru zaprosi też Janusz Tencer. Polsko-żydowsko-szwedzki artysta zaprezentuje utwory, do których w większości sam napisał teksty i muzykę.
W festiwalowy piątek, 30 sierpnia, na Placu Grzybowskim, czyli w miejscu, w którym wszystko się zaczęło, organizatorzy znów rozstawią wielki stół i zaproszą uczestników na wspólną kolację szabatową. Po zakończeniu uroczystego wieczoru Szabat Szalom na placu odbędzie się koncert plenerowy Noc Klezmerów, podczas którego wystąpi zespół KROKE.
Koncert finałowy Festiwalu Singera odbędzie się w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. W tym roku będzie to wyczekiwane wydarzenie, ponieważ po raz drugi organizatorom udało się zaprosić Arę Malikiana. Ten międzynarodowej sławy hiszpański skrzypek i kompozytor pochodzenia ormiańskiego, urodzony w Libanie, jest laureatem wielu prestiżowych nagród i wyróżnień (był nominowany m.in. do Latin Grammy Awards). Jednak przede wszystkim artysta wyróżnia się wśród innych muzyków mistrzowskim i oryginalnym wykonywaniem zarówno utworów muzyki klasycznej, jak i autorskich, kompozycji odzwierciedlających kulturę Bliskiego Wschodu, Europy Środkowej, Argentyny i Hiszpanii. Koncertuje na całym świecie. Jest także autorem muzyki m.in. do filmów Pedro Almodovara. Każdy koncert Ary Malikiana to łamiące schematy widowisko, pełne tańca, kostiumów, barw i efektów.
Co zostanie zaprezentowane na innych scenach 21. Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera, nad którym portal www.warszawa.pl sprawuje patronat medialny? O tym jutro.
