50 lat temu, 18 XII 1974 r., w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku uruchomiono reaktor „Maria”.
Badawczy reaktor jądrowy MARIA to jedyny w Polsce działający reaktor jądrowy.
Jego moc wynosi 30 MW.
Budowę rozpoczęto w czerwcu 1970 r., a uruchomiony został w 18 XII 1974 r., w ówczesnym Instytucie Badań Jądrowych (IBJ).
Reaktor MARIA jest wykorzystywany do:
- napromieniowania materiałów tarczowych do produkcji radioizotopów,
- badań materiałowych i technologicznych,
- neutronowego domieszkowania materiałów półprzewodnikowych,
- neutronowej modyfikacji materiałów,
- badań fizycznych i neutronograficznych,
- wykorzystania wiązek neutronów dla celów medycznych,
- celów szkoleniowych w zakresie fizyki i techniki reaktorowej.
Reaktor zaprojektowany i zbudowany przez polskich specjalistów i techników, został skonstruowany jako reaktor wielozadaniowy o wysokim strumieniu neutronów – z zadaniem uzupełnienia możliwości badawczych reaktora EWA. Reaktor zbudowano również z myślą o prowadzeniu na nim badań materiałowych, niezbędnych w programach budowy i eksploatacji elektrowni jądrowych.
Po podziale Instytutu Badań Jądrowych (13 grudnia 1982 r.) zarządzał nim Instytut Energii Atomowej. 1 września 2011 r. IEA zostało włączone w skład Instytutu Problemów Jądrowych, a ponownie połączonym instytutom nadano nazwę Narodowe Centrum Badań Jądrowych.
Główną rolą reaktora jest produkcja radiofarmaceutyków.
Zapewnia on m.in. 10% światowej produkcji molibdenu-99, jest liczącym się światowym producentem jodu-131. Jego praca pokrywa 100% polskiego zapotrzebowania na tę substancję.
W roku 2014 zakończono proces konwersji reaktora na paliwo niskowzbogacone, zmiana ta została połączona z modernizacją obiegu chłodzenia kanałów paliwowych – wymieniono główne pompy cyrkulacyjne i zainstalowano nowe pompy powyłączeniowe. W tym samym roku zakończono wywóz wypalonych elementów paliwowych do Federacji Rosyjskiej w ramach międzynarodowej Inicjatywy Redukcji Globalnego Zagrożenia (GTRI) pod auspicjami Departamentu USA ds. Energii i Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.
W 2023 roku przeprowadzono pierwszy etap dużej modernizacji reaktora.
Obecnie reaktor MARIA posiada zezwolenie na eksploatację do 2025 roku.
Dzięki stale przeprowadzanym modernizacjom będzie mógł funkcjonować do 2053 roku.
Narodowe Centrum Badań Jądrowych
Przeczytaj też:
- O Narodowym Centrum Badań Jądrowych: [LINK]
- O reaktorze jądrowym EWA: [LINK]
- Narodowe Centrum Badań Jądrowych: [LINK]
