Często „nie zauważamy” objawów przemocy, która ma coraz większy zasięg. Mówią o tym kampania społeczna i spektakl.
Od 25 listopada do 10 grudnia 2025 roku trwa akcja „16 dni przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć”. W ramach tej akcji na ulicach Warszawy prowadzona jest kampania „Przemoc karmi się milczeniem”, przypominająca, że na zło trzeba reagować i nie można być obojętnym na krzywdę innych.
Jak wynika z dostępnych danych przemoc domowa w dalszym ciągu jest silnie związana z płcią. Zdecydowana większość krzywdzonych osób to kobiety. W stolicy odnotowano wzrost liczby osób doznających przemocy domowej, który w 2024 r. zwiększył się o ponad 20% w stosunku do 2023 roku.
Wiceprezydentka m.st. Warszawy, Aldona Machnowska-Góra, powiedziała:
Dane z warszawskich „Niebieskich Kart” pokazują, że większość osób doznających przemocy to kobiety i dzieci, a sprawcami są głównie mężczyźni. W 2024 r. w Warszawie, liczba osób doświadczających przemocy domowej wynosiła 8 170 osób. Reaguj! Przemoc nie może liczyć na ciszę!
Wzrosła również liczba osób stosujących przemoc i w 2024 roku wynosiła 5 427 osób, co oznacza wzrost prawie o 24 %. Miasto Warszawa stale rozszerza ofertę pomocy i dostosowuje działania do potrzeb. Działają takie placówki, jak Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia, Warszawski Ośrodek Interwencji Kryzysowej czy Dom Samotnej Matki. W tym zakresie Miasto współpracuje również z organizacjami pozarządowymi.
Warto w tym miejscu przypomnieć, że od dwóch lat promowany jest międzynarodowy znak zamykanej dłoni – „pomóż mi”. Przełamuje on barierę językową i kulturową, nie wymaga bliskiego kontaktu oraz może być pokazany w różnych okolicznościach.
Kampania „Przemoc karmi się milczeniem” została zainaugurowana 24 listopada w Teatrze Ateneum. W inauguracji uczestniczyła Wiceprezydentka Aldona Machnowska-Góra oraz przedstawicielki i przedstawiciele władz warszawskich dzielnic i organizacji pozarządowych. Jednym z elementów spotkania był panel dyskusyjny z udziałem ekspertów działających przeciw przemocy. Zanim doszło do dyskusji, zaprezentowany został poruszający monodram Historia Jednej Znajomości w wykonaniu Anny Sandowicz, w reżyserii i ze scenografią Sylwestra Biragi. Spektakl, wyprodukowany przez Fundację A. R. T. i Teatr Druga Strefa, powstał na podstawie wstrząsającej książki Agnieszki Toboty pod tym samym tytułem. Dodam, że autorka zaszczyciła nas swoją obecnością.
Na scenie poznajemy historię Ani – młodej kobiety, która podjęła dramatyczną decyzję o ucieczce z małego miasteczka i piekła domowej przemocy. Wyrusza do Warszawy, dźwigając ze sobą nie tylko bagaż, ale przede wszystkim plecak trudnych, traumatycznych doświadczeń. Ten ciężar wpływa na jej relacje z innymi i na sposób, w jaki postrzega samą siebie. Mimo pozornej siły i uśmiechu, w środku wciąż walczy z głębokimi ranami przeszłości.
Droga Ani do niezależności, do wymarzonych studiów prawniczych i do normalnego życia jest pełna wyzwań, samotności i bolesnych spotkań. Relacje, które nawiązuje, często mimowolnie stają się lustrem odbijającym jej dawne traumy. Stopniowo jednak praca z potrzebującymi oraz spotkania z niezwykłymi ludźmi, którzy pojawiają się na jej drodze, stają się dla niej katalizatorem zmian i impulsem do działania.
Historia Jednej Znajomości – to poruszająca i głęboka opowieść o procesie wychodzenia z cienia przemocy, o trudnym, ale niezbędnym poszukiwaniu własnej wartości i o wyboistej drodze do uzdrowienia. To niezwykle szczere studium siły i kruchości ludzkiej psychiki w obliczu ekstremalnej traumy. Widzowie stają przed pytaniem: czy Ania znajdzie w sobie siłę, by zmierzyć się z demonami przeszłości, zaakceptować je i w końcu zbudować dla siebie szczęśliwe, wolne życie?
Spora część spośród nas przeżywała bądź przeżywa sytuacje, o których opowiadała bohaterka spektaklu. Nie tylko opowiadała: ona przeżywała! Anna Sandowicz w niezwykle przekonujący sposób pokazała sytuacje, które napotkałem w swoim życiu. Kiedy oglądałem spektakl, siłą rzeczy przewinęły się one przed moimi oczami. Podobała mi się skromna, ale wymowna scenografia. Bohaterka montowała krzesło [podziwiam umiejętności! – przyp. RS] i co pewien czas przechodziła od butelek po alkoholu do sprzętu sportowego, eleganckich segregatorów, a wreszcie do warszawskiej Syrenki.
Spektakl Historia Jednej Znajomości jest nie tylko wydarzeniem artystycznym. To przemyślana, artystyczna forma kampanii społecznej przeciwko przemocy, która karmi się milczeniem. Ten monodram, poprzez intymne ukazanie osobistej perspektywy ofiary i długofalowych konsekwencji przemocy, stawia sobie za cel przerwanie tej destrukcyjnej ciszy. Sądzę, że osoby oglądające spektakl i czytające książkę nie będą milczeć i zechcą, w różnych gremiach, uczestniczyć w rozmowie na ten trudny, lecz absolutnie kluczowy, temat.
- Historia Jednej Znajomości – prapremiera: 24 kwietnia 2025 roku, Teatr Druga Strefa w Warszawie
- Autorka: Agnieszka Tobota
- Pomysł na spektakl: Agnieszka Tobota i Sylwester Biraga
- Występuje: Anna Sandowicz
- Reżyseria, scenografia: Sylwester Biraga
- Foto: Victoria Nekrasova
- Realizacja techniczna: Bartosz Goździkowski
- Producenci: Fundacja A. R. T. & Teatr Druga Strefa
