Odnowiciel

Rzadko pamiętamy o jednym z wybitnych władców Polski. Książkę o Kazimierzu Odnowicielu prezentuje Roman Soroczyński.

Często osoby amatorsko zajmujące się historią mają problemy z wymienieniem wszystkich władców Polski. Wiemy, że pierwszymi historycznymi władcami Polski byli Mieszko I i Bolesław Chrobry, którzy mają status wielkich wodzów i przywódców. Wiemy, kim byli Kazimierz Wielki i Władysław Jagiełło. Ale kto był pośrodku? Niestety, wśród tych rzadko wymienianych jest Kazimierz Odnowiciel, któremu polska historiografia poświęca zaskakująco niewiele uwagi.

A przecież wnuk Bolesława Chrobrego podniósł nasze państwo z upadku! Był synem Mieszka II i objął władzę w 1034 roku. W ciągu swych kilkunastoletnich rządów podjął próbę wydobycia państwa wczesnopiastowskiego z kryzysu, zaznał goryczy wygnania, by następnie powrócić i przystąpić do odbudowy zniszczonej monarchii. Większość przedsięwziętych przezeń inicjatyw, mimo trudnych okoliczności, w jakich przyszło mu działać, okazała się udana. Świadczy to, że był roztropnym politykiem i dobrym wodzem. Jak zdołał to osiągnąć? Ile przeszkód musiał pokonać po drodze?

Na te pytania stara się odpowiedzieć Mariusz Samp – autor książki Kazimierz Odnowiciel. Roztropny polityk, zwycięski wódz. Zabiera czytelnika w podróż po niepewnych i mrocznych czasach, kiedy należało być zarówno wojownikiem, jak i politykiem.

Kazimierz Odnowiciel – okładka

fot. Roman Soroczyński/ AJ

Mariusz Samp jest historykiem, doktorem nauk humanistycznych. Specjalizuje się w historii średniowiecza i wojskowości. Do tej pory wydał między innymi: Krosno Odrzańskie 1005 i 1015, Praga 1004. Największa klęska Bolesława Chrobrego, Budziszyn 1029. Mieszko II i oblężenie połabskiego grodu. Jest publicystą w serwisie Kroniki Dziejów.

Autor nie rzuca czytelnika na głęboką wodę. Wręcz przeciwnie! Stara się wyjaśnić ówczesną sytuację historyczną, zaczynając właśnie od wspomnianych już Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Stwarza w ten sposób sytuację wyjściową do opisania rządów Kazimierza Odnowiciela. Sporo miejsca poświęca organizacji piastowskiej armii: instytucja słynnej, z czasów Bolesława Chrobrego, drużyny zaczęła podupadać, zatem Kazimierz Odnowiciel przeszczepił na polski grunt zachodni system prawa rycerskiego.

Żadne państwo nie funkcjonuje w próżni i posiada rozmaitych sąsiadów, nie wspominając już o wewnętrznych przeciwnikach władców. Zatem i Kazimierz Odnowiciel musiał zawrzeć koalicję polsko-ruską, by walczyć z mazowieckim uzurpatorem Miecławem. Mariusz Samp przedstawia również ówczesne stosunki polityczne i militarne z Pomorzanami oraz przebieg walk z Czechami o Śląsk.

Wszystkie opisy zostały przygotowane w bardzo przystępny sposób, mimo że odwołują się do dosyć licznych źródeł. Niełatwa to sztuka: przekazać czytelnikowi sporą dawkę wiedzy, a jednocześnie nie zanudzić go. Dużą zaletą książki jest fakt, że autor nie stawia jednoznacznych tez. Ot, choćby w kwestii przywoływanego przez niektórych historyków Bolesława Zapomnianego czy przebiegu walk ze wspomnianym Miecławem.

Dlatego jestem pewien, że książkę Kazimierz Odnowiciel. Roztropny polityk, zwycięski wódz może przeczytać każdy.