Medale UW dla żołnierzy Krybara

25 czerwca Rektor UW prof. Marcin Pałys odznaczył Medalami za zasługi dla UW 32 osoby ze Środowiska Krybar.

Wokół kampusu zasieki, wewnątrz magazyny broni, stajnie, punkty snajperskie. Tak Uniwersytet wyglądał 70 lat temu. O jego wyzwolenie walczyli wtedy żołnierze zgrupowania „Krybar”. 25 czerwca zostali uhonorowani Medalem za zasługi dla UW.

Medal UW to wyróżnienie nadawane w wyjątkowych sytuacjach. Co do zasadności jego przyznania środowisku „Krybar” – okręgu warszawskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, nikt nie miał wątpliwości. Senat UW uchwałę w tej sprawie podjął jednomyślnie.

25 czerwca Rektor UW prof. Marcin Pałys odznaczył Medalami za zasługi dla UW 32 osoby ze Środowiska Krybar. Wśród odznaczonych są m.in,: prof. Janusz Paszyński, Wiesław Gniazdowski i Hanna Szeremeta-Węgrzecka.

Prof. Marcin Pałys, rektor UW powiedział do powstańców:

Jeden medal jest dla całego zgromadzenia, natomiast każdy z Państwa otrzyma swój własny, z numerem 9. Medal nr 1 otrzymał Ojciec Święty Jan Paweł II, a Państwo jesteście dziewiątym laureatem.

Wiesław Gniazdowski, powstańczy strzelec, pseudonim „Wiesiek”:

Dziękujemy bardzo za to zaszczytne wyróżnienie, za wspaniałą uroczystość. Dziś jesteśmy szczęśliwi i zadowoleni, że mogliśmy tu z Wami być.

Jeszcze 20 lat temu przed tablicą upamiętniającą walki na terenie Uniwersytetu, 1 sierpnia, spotkać się mogło pół tysiąca kombatantów spod znaku „Krybara”. W czasie wojny w jego szeregach walczyło prawie 2 tys. osób. Teraz w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego na uroczystości uniwersyteckie przyjść może jedynie garstka. Historię walk na Powiślu, opowiedzianą ich słowami, spisał dr Robert Gawkowski. Książka pt. „Krybar. Uniwersytet w cieniu powstańczych walk” opowiada o losach 31 bohaterów Armii Krajowej z Grupy Bojowej „Krybar”.

To świadkowie powstańczych walk na Powiślu. Wśród nich byli m.in. kapral „Machnicki”, łącznicy i łączniczki: „Żaba”, „Gołąb”, „Bóbr” albo „Bocian”, który ze starym, nienaładowanym pistoletem pilnował niemieckich jeńców. Walczyli też strzelcy o pseudonimach „Mrówka”, „Kapitan”, „Dziubas”, „Duży”, „Wiesiek”, „Jastrząb” i „Korsarz”. „Ala” pracowała przy produkcji granatów i butelek z benzyną, służbę pełniły też sanitariuszki „Wrońska” i „Zosia Czarna”.

Rektor:

70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego to okazja szczególna, dlatego w sierpniu odbędzie się na pewno wiele uroczystości. Postanowiliśmy jednak wcześniej przygotować dla Państwa coś, co będzie dowodem naszej wdzięczności i wyrazem tego, że chcemy wiedzieć jeszcze więcej o tamtych czasach. To specjalna publikacja zatytułowana „Krybar. Uniwersytet w cieniu powstańczych walk”

Prof. Janusz Paszyński, w czasie powstania kapral o pseudonimie „Machnicki”:

Kiedy otwieramy księgę, w której zapisane są liczne związki łączące nas z Uniwersytetem, to po stronie wkładu, jaki mieliśmy, znajdujemy właściwie tylko jedną pozycję. To jest nasza krew i życie kolegów, którzy polegli w powstańczych walkach o Uniwersytet, Warszawę i Polskę. Liczne są natomiast objawy życzliwości okazywanej nam przez Uniwersytet. Dzisiejszy dzień jest też tego dowodem

Niezdobyta twierdza

W czasie wojny zabytkowy kampus, otoczono podwójnymi zasiekami z drutu kolczastego. Punkt widokowy, znajdujący się za Pałacem Kazimierzowskim, z którego prezentowała się panorama na skarpę wiślaną, w czasie okupacji spełniał zupełnie inną rolę.

Dr Robert Gawkowski pisze:

„Stał się przekleństwem dla mieszkańców Powiśla. Snajperzy mogli stamtąd bezkarnie mierzyć do każdego, w polu śmiertelnego rażenia mając ulice: Browarną, Lipową, Radną, Leszczyńską i kilka innych. Dlatego też zdobycie terenu UW musiało być celem powstańców. Powiślańskie oddziały powstańcze, które w pewnym skrócie, od pseudonimu ich dowódcy, nazywamy „Krybarem”, podjęły się tego zadania, lecz mimo poświęcenia i wysiłku nie zdołały przepędzić Niemców z zabudowań warszawskiej Alma Mater” –

Za lekcję patriotyzmu

We wstępie do książki, napisanym przez prof. Marcina Pałysa, rektora UW, czytamy:

„W 70. rocznicę walk powstańczych Uniwersytet Warszawski chciałby wyrazić wdzięczność, ofiarowując „swoim” Powstańcom Medal za zasługi dla Uniwersytetu oraz album dokumentujący ich losy, złożony ze wspomnień i archiwalnych fotografii. Dla Was, Powstańców Warszawskich, to dar naszej pamięci – obietnica, że uczelnia nigdy o Was nie zapomni, że zawsze będziecie jej częścią. Dla czytelników Wasze losy, nie tylko wojenne, ale i powojenne, są darem jeszcze cenniejszym – lekcją patriotyzmu, najlepszą, jaką Uniwersytet może dziś ofiarować swoim studentom”

Medal UW to wyróżnienie, które przyznawane jest niezwykle rzadko i w wyjątkowych sytuacjach. Do tej pory otrzymali go m.in. papież Jan Paweł II, premier Tadeusz Mazowiecki oraz filozof Leszek Kołakowski.

Uroczystość odbyła się 25 czerwca w Sali Złotej Pałacu Kazimierzowskiego. Medal za zasługi dla Uniwersytetu Warszawskiego przyznany został całemu Środowisku „Krybar” – okręgu warszawskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Książka wydana została nakładem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego. Pierwsze egzemplarze w dniu uroczystości trafią do żołnierzy z „Krybara”. Sprzedaż rozpoczęła się 25 czerwca.

W 50. rocznicę wybuchu Powstania, na Uniwersytecie zawisła pamiątkowa tablica przywołująca pamięć o Krybarze. Od tego czasu co roku, 1 sierpnia, spotykają się przed nią przedstawiciele powstańców i środowiska akademickiego, żeby uczcić pamięć żołnierzy. Tak samo będzie i w tym roku.

Rektor UW na zakończenie uroczystości powiedział:

Mam tylko jedną prośbę, bądźcie zawsze z nami.

Uniwersytet Warszawski