Kto jest autorem piosenki ”Niema cwaniaka dla Warszawiaka” i komu ją poświęcił?
Albert Harris, a właściwie Aaaron Hekelman, to polski muzyk pochodzenia żydowskiego, uznany pianista, piosenkarz, kompozytor i autor tekstów. Zdolności muzyczne posiadł wspólnie z bratem Mieczysławem, również wielce zdolnym pianistą i kompozytorem.
Urodził się w Warszawie 28 listopada 1911 r., jednak niektóre źródła jako datę urodzin przyjmują rok 1913. To dość często spotykane w tamtych czasach rozbieżności związane z datą narodzin. Zdecydowanie rzadsze u mężczyzn, dość powszechne pośród płci pięknej.
W dwudziestoleciu międzywojennym był już postacią doskonale znaną, z mocno ugruntowaną pozycją na szeroko pojętym rynku muzycznym. Jako młody człowiek zadebiutował w 1930 roku. Podejmował owocną współpracę z teatrami, kinematografią, z powodzeniem nagrywał przebojowe piosenki dla Polskiego Radia. Na długo zapadły w pamięć wykonania przedwojennych szlagierów:
- Gdy radio w pokoiku gra – muzyka Tadeusz Górzyński, słowa Józef Lipski,
- Nie odejdę stąd już – muzyka Władysław Szpilman, słowa Henryk Harold,
- Portowe światła – tango z 1937 roku,
- Czemuś przyszła nieproszona – tango z 1938 r.
- Dziś panna Andzia ma wychodne (tango andrusowskie z 1936 r.) – słowa Władysław Szlengel, muzyka Bolesław Mucman
- Nos do góry i Zakochany złodziej (fokstroty) – muzyka Henryk Wars, słowa Emanuel Schlechter i Ludwik Starski. Piosenki te znalazły się w filmie Robert i Bertrand z 1938 r.
Od początku lat trzydziestych nagrywał w warszawskich wytwórniach fonograficznych:
- Loora – Electro – pod pseudonimem Albert Liff,
- Cristal – Electro – jako Albert Holm.
Powstały także piosenki autorskie, których był kompozytorem, czasem autorem lub współautorem tekstu: Tak bym chciał pokochać, Jedną drogą, Kiedy zabrzmi ta melodia.
Od 1936 roku współpracuje z największą wówczas wytwórnią fonograficzną Odeon, gdzie nagrywa już pod sztandarowym pseudonimem – Albert Harris
Niema Cwaniaka
Kolejną perłą, pośród autorskich kompozycji Alberta Harrisa, jest piosenka Niema cwaniaka dla Warszawiaka.
Napisana został i skomponowana w 1946 roku, a w oryginalnym zapisie nutowym nosiła dedykację: Wiechowi poświęca autor.
W tymże samym 1946 roku, piosenka zaistniała w wykonaniu Barda z Czerniakowa – Stanisława Grzesiuka.
Jak to się stało, że trafiła do Grzesiuka pod lekko zmienionym tytułem – Nie masz cwaniaka nad Warszawiaka, dziś trudno ustalić.
Może okoliczność emigracji Harrisa do Szwecji (1946 r.) zrodziła takie skutki?
Coś w tym jest, albowiem w PRLu piosenkarz i kompozytor odszedł w zapomnienie. Dedykacja dla Stefana Wiecheckiego też nie miała znaczenia. Opadła kurtyna zapomnienia, był człowiek, nie ma człowieka. A piosenka pozostała.
Będąc poza granicami kraju Albert Harris komponował i nagrywał muzykę do filmów. Powstały kompozycje do obrazów: Tappa inte sugen (1947 r.), opartego na musicalu Lady behave, oraz Greven från gränden (1949 r.), będącego adaptacją operetki i brytyjskiego filmu Me and My Girl z 1937 roku . Szwecja była jednak tylko etapem przejściowym. Po 1949 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszkał i zmarł w 1974 roku
Źródła:
- Jakub Nowicki Albert Harris – Zapomniany piosenkarz dwudziestolecia międzywojennego
- Stare Melodie
W cieniu zapomnienia
Cały artykuł Janusza Dziano pt. W cieniu zapomnienia, z informacjami o Polskich Zakładach Fonograficznych Odeon w Przeglądzie Wolskim: [LINK]
