Metro Warszawskie zawarło z Państwowym Muzeum Archeologicznym umowę na pełnienie nadzoru archeologicznego w czasie budowy odcinka północno-wschodniego i zachodniego II linii metra.
Umowa zawarta została na 20 miesięcy. Przed rozpoczęciem prac budowlanych – prowadzonych na Targówku i na Woli – naukowcy z muzeum wykonali kwerendę źródłową aby ustalić miejsca historycznej zabudowy.
Nadzorowane tereny obejmują obszary związane z rozwojem historycznym miasta, dlatego też możliwe są znaleziska związane z takimi wydarzeniami jak Insurekcja Kościuszkowska, Powstanie Listopadowe, I i II Wojna Światowa.
Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezydent m.st. Warszawy.
Zdajemy sobie sprawę jak niezwykle ważne wydarzenia dla naszej historii miały miejsce tu, gdzie dziś trwa budowa metra. Dlatego prace prowadzone są z wielką uwagą i pod stałym nadzorem.
Całość prac budowlanych na sześciu stacjach obu odcinków II linii metra prowadzona jest pod stałym nadzorem archeologów, do każdej stacji delegowany jest specjalista posiadający stosowne uprawnienia.
Osoby te obecne są w trakcie prowadzenia wszystkich prac ziemnych ingerujących w warstwy w których mogą wystąpić obiekty lub nawarstwienia antropogeniczne. W trakcie prac budowlanych prowadzona jest obserwacja odkrywanej ziemi, zaś dostępna powierzchnia sprawdzana jest wykrywaczem metali. W przypadku natrafienia na relikty archeologiczne, nawarstwienia antropogeniczne, szczątki ludzkie lub obiekty archeologiczne przeprowadzone zostaną interwencyjne badania wykopaliskowe.
Każdorazowo po natrafieniu na szczątki ludzkie powiadomiona zostanie Policja, a w uzasadnionych przypadkach, gdy odnalezione zostaną szczątki ofiar walk lub zbrodni na ludności cywilnej – Instytut Pamięci Narodowej. Znaleziony materiał kostny poddany zostanie analizie w pracowni antropologicznej Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie. Po zakończeniu badań pochówek odnalezionych i wydobytych szczątków nastąpi na wskazanym przez Wojewodę cmentarzu wojennym w Warszawie.
Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego
Historycy Muzeum Powstania Warszawskiego służą radą i konsultacją, by pomóc w identyfikacji odnalezionych podczas budowy metra artefaktów oraz powiązaniu ich z tak ważnymi wydarzeniami historycznymi mającymi miejsce na tym terenie, jak Rzeź Woli, która została dokonana w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego. Głównym naszym zadaniem jest przywracanie pamięci o ofiarach eksterminacji mieszkańców warszawskiej Woli przeprowadzonej przez niemieckiego okupanta. Dzięki rzeczom osobistym znalezionym podczas prac przy budowie metra istnieje szansa na rozpoznanie i ustalenie tożsamości zamordowanych w sierpniu 1944 roku mieszkańców stolicy.
W czasie budowy metra zadbano także o upamiętnienia ważnych wydarzeń. Na mocy ustawy z 18 grudnia 1998 roku o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ocena stanu opieki nad miejscami i trwałymi obiektami pamięci należy do IPN.
Inwestor będzie każdorazowo konsultował z Instytutem działania związane z demontażem upamiętnień w czasie budowy, a także – o ile będzie to konieczne ze względu na prowadzone prace – uzgadniał ich przeniesienie w inne miejsce. Żadne z upamiętnień nie ulegnie likwidacji.
Podobna umowa na pełnienie nadzoru archeologicznego zawarta była podczas budowy odcinka centralnego. Piwnice Fabryki Drożdży z początku XX wieku (znaleziony na miejscu kamień węgielny datowany był na 1912r.), dawne pomieszczenia techniczne budynku Pasty, pociski z czasów II Wojny Światowej – takie znaleziska towarzyszyły budowie centralnego odcinka II linii metra.
Najliczniejsze odkrycia archeologiczne to pozostałości przedwojennej zabudowy stolicy, ale budowniczowie metra znaleźli również XVIII wieczne naczynia w jednej z piwnic przy ul. Świętokrzyskiej i pozostałości dawnej studni drewnianej z XIX wieku. Pirotechnicy natomiast wywieźli z placu budowy w sumie 450 sztuk amunicji, w tym ponad 100 pocisków artyleryjskich. Budowa metra była z tego powodu wstrzymywana w sumie 16 razy.
