Duszna atmosfera

Co może kryć się między innymi w małych miejscowościach? Kryminały poruszające ten temat prezentuje Roman Soroczyński.

Natrafiłem na kryminały, które w ciekawy sposób ukazują atmosferę małych miejscowości lub zamkniętych rezydencji czy pomieszczeń. Co tam się kryje, o tym poniżej.

Bohater pierwszej książki, komisarz Konrad Cichecki wraca po dwudziestu latach do rodzinnego miasteczka. Czeka go tam nie tylko chory na raka ojciec oraz przykre wspomnienia. Poza trudną do rozliczenia przeszłością życia prywatnego od razu osaczają go niewyjaśnione przed laty sprawy kryminalne. Czy jednak jego powrót to dzieło przypadku, czy stoi za tym coś więcej?

Akcja kryminału Tomasza Duszyńskiego rozgrywa się w nieco dusznej atmosferze małej miejscowości pod Wrocławiem i w samym Wrocławiu. Stąd tytuł Małomiasteczkowy. Młoda dziewczyna, wciąż cierpiąca po trudnym rozstaniu, nie wraca do domu z wieczornego biegu i znika bez śladu. Najważniejszą wskazówką jest urwany sygnał z aplikacji na telefonie, z której korzystała. Rozpoczynają się bezowocne poszukiwania, w które angażuje się aspirantka Anna Rzecka, a Las Pilecki we Wrocławiu staje się miejscem domniemanej zbrodni. Wówczas poszukiwania zaczynają przybierać nieoczekiwany kierunek…

Tomasz Duszyński pracował jako dziennikarz w RMF FM i Radiu Aplauz. Jest pisarzem, scenarzystą gier komputerowych, a w wolnych chwilach maratończykiem. Współtwórca wrocławskiego Tramwaju Gwiazd – wyjątkowego projektu wrocławskiej, ruchomej alei gwiazd, do której zapraszane były gwiazdy filmowe, muzyczne i sportowe. Pomysłodawca i współorganizator Strzelińskiego Festiwalu Literatury. Debiutował zbiorem opowiadań Produkt uboczny. Od tamtej pory opublikował kilka powieści i kilkanaście opowiadań z gatunku fantastyki. Jest także autorem książek dla dzieci i młodzieży oraz legend związanych z regionem, w którym mieszka. Zdobył m.in. Nagrodę Czytelników Wielkiego Kalibru, Złoty Pocisk Publiczności oraz Kryminalny Magiel, a także wyróżnienie jury Kryminalnej Piły; był nominowany do Nagrody Wielkiego Kalibru.

Spotkanie Konrada Cicheckiego z chorym na raka ojcem i dawnymi przyjaciółmi, których przed laty opuścił niemal bez słowa, nie jest łatwe. Ożywają wspomnienia, w tym wiele bolesnych, które uświadamiają mu istnienie wielu niezabliźnionych ran oraz liczne nieuświadomione traumy sprzed lat. Policjant prowadzi na własną rękę niejasną z początku dla czytelnika grę, nieubłaganie kierującą go do rozwiązania sprawy, która 20 lat temu wstrząsnęła małą społecznością miasteczka Wiązów, a która teraz właśnie nieoczekiwanie wraca na usta wszystkich…

Na terenie miejscowego rynku trwają prace archeologiczne, poprzedzające rewitalizację terenu. Pracownicy odkrywają zwłoki kobiety. Biegli rozpoznają w nich młodą dziewczynę zaginioną bez śladu 20 lat temu – przyjaciółkę po której zniknięciu ani Cichecki, ani jego przyjaciele nigdy się nie pozbierali. W sprawę zdają się być zamieszani wszyscy – od jego przyjaciela Marka, obecnie nauczyciela w miejscowym liceum, aż po zajmującego się pracami archeologicznymi kolegę sprzed lat. Wszyscy pamiętają tragedię, która rozegrała się tutaj dwie dekady wstecz. Przed Cicheckim stoi trudne wyzwanie rozplątania ścisłej sieci powiązań i zależności oraz oddzielenie prywatnych uczuć od potrzebnych w tej sytuacji opanowania i profesjonalizmu… Tym bardziej, że śledztwo w tamtej sprawie, przynajmniej na początku, prowadził jego ojciec. Zatem komisarz Cichecki musi radzić sobie nie tylko z własnymi demonami, ale i zrozumieć powiązania pomiędzy zabójstwem sprzed lat a zniknięciem Joanny Wasiak we wrocławskim lesie…

Kiedy czytałem Małomiasteczkowego, odczuwałem swoiste déjà vu. Nie, nie w kwestii kryminalnej! Tomasz Duszyński znakomicie pokazał małomiasteczkową atmosferę, gdzie każdy zna każdego, a wśród mieszkańców występują ścisłe powiązania. Jeśli do tego dodamy mnóstwo niedopowiedzeń i nagłych zwrotów akcji, to… trudno będzie tę książkę odłożyć na bok.

• Tomasz Duszyński, Małomiasteczkowy
• Redakcja: Małgorzata Starosta
• Korekta: Janusz Sigsmund
• Projekt graficzny okładki: Mariusz Banachowicz
• Skład i łamanie: Marcin Labus
• Wydawca: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska Sp. z o.o., Warszawa 2023
• ISBN 978-83-8329-242-7

Druga książka, zatytułowana Sędzia, przenosi nas aż do Anglii, w dodatku w wyższe sfery! W rezydencji państwa Curtisów dochodzi do brutalnej zbrodni. Jej ofiarą jest jeden z przyjaciół domu, goszczących w posiadłości z okazji rocznicy ślubu gospodarzy. Wezwana na miejsce detektyw Alex Farris z lokalnego posterunku policji nakazuje uczestnikom imprezy zgromadzić się w salonie. Nim jednak zdąży kogokolwiek przesłuchać, wszyscy tracą przytomność. Kiedy ją odzyskują, okazuje się, że część gości oraz cała służba domowa zniknęli, pozostałym zaś osobom, w tym również policjantce, podrzucono karteczki z zagadkowymi numerami oraz cytatem z Kubusia Puchatka. To jeszcze nie koniec niespodzianek: sieć telefoniczna nie działa, a bramy posiadłości nie da się otworzyć. Wkrótce dochodzi do kolejnej zbrodni. Wszystko wskazuje na to, że morderca dopiero się rozkręca…

Przy ciałach ofiar znaleziono wyroki podpisane przez osobę, która tytułuje siebie Sędzią. W każdym z nich wymienione były przestępstwa, za które Sędzia skazał daną osobę na śmierć. Najprawdopodobniej jest to ten sam człowiek, który nas tu uwięził. Rości on sobie prawo do sądzenia nas i wykonywania wyroków. To prawdopodobnie dlatego się tu znaleźliśmy. Jesteśmy oskarżonymi przed sądem, a osoba, która nas tu umieściła, chce wymierzyć nam sprawiedliwość.

Jak się okazuje bowiem, każda z postaci przebywających w rezydencji Curtisów ma coś na sumieniu. Czasami można odnieść wrażenie, że oto znamy mordercę, by za chwilę przekonać się, że ta osoba zostaje… kolejną ofiarą. Autorka od początku zwodzi czytelników za nos, pozostawiając wiele pytań bez odpowiedzi. Umiejętnie wtrąca wątki psychologiczne i w odpowiednich momentach cytuje Kubusia Puchatka. Te elementy dodają głębi historii i sprawiają, że czytelnik jest coraz bardziej zaintrygowany, chcąc poznać kolejne tajemnice.

Sędzia jest debiutem zaledwie 17-letniej Oliwii Marczak. Autorka pochodzi z Ostrołęki, gdzie – jako uczennica szkoły podstawowej – była laureatką konkursów o „Orle Pióro”. Uczy się w klasie maturalnej jednego z warszawskich liceów.

Sędzia przypomina mi nieco pewną książkę Agathy Christie, opartą na piosence dla dzieci z 1869 r. autorstwa Franka J. Greena. Niemal do końca nie było wiadomo, kto będzie następną ofiarą, a kto okaże się… sędzią a zarazem mordercą. Pojawia się dużo nieoczekiwanych zwrotów akcji, a jednocześnie fabuła jest logicznym splotem wydarzeń. Dlatego książkę czyta się z zapartym tchem. Jest to znakomity debiut i już jestem ciekaw, czym autorka zaskoczy nas następnym razem.

• Oliwia Marczak, Sędzia
• Redakcja: Marzena Kwietniewska-Talarczyk
• Korekta: Agnieszka Łoza
• Okładka: Grzegorz Ataszewski
• Skład: Michał Kacprowicz
• Foto: domena publiczna
• Wydawca: Wydawnictwo Novae Res, Gdynia 2023
• Wydawnictwo Novae Res należy do grupy wydawniczej Zaczytani.
• ISBN 978-83-8313-705-6

Wróćmy do Polski, do Warszawy. Ba, znajdujemy się w centrum stolicy – w okolicach Pałacu Kultury i Nauki. Podczas, gdy miastem zawładnęła zamieć śnieżna, pojawia się tam niecodzienna „rzeźba”, która początkowo wydaje się formą sztuki ulicznej. Szybko jednak okazuje się, że postać w dziwnej pozycji to zamrożone ciało mężczyzny, pozbawione języka, oczu i wnętrzności. Niedługo później na peronie metra zostaje odnaleziona torba wypełniona ludzkimi narządami. A to dopiero preludium do spektaklu, jaki szykuje morderca, okrzyknięty „Kolekcjonerem ciał”.

Śledztwo prowadzi komisarz Robert Foks, znany już naszym Czytelnikom z książki Pomsta Macieja Kaźmierczaka (zob. https://www.warszawa.pl/kryminalne-nieschematy/).

Sprawą zaczyna interesować się prokurator Eliza Kowalczyk, która od kilku lat próbuje rozpracować grupę odpowiedzialną za niecodzienne napaści. Szybko zauważa, że jej śledztwo wiąże się z tym prowadzonym przez Foksa. Postanawiają połączyć siły. Wspólnie trafiają na ślad opuszczonej ubojni na odludziu…

Maciej Kaźmierczak jest absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Łódzkim. Autor thrillerów i kryminałów, który trafił na listę 30 najpoczytniejszych autorów w raporcie Biblioteki Narodowej o stanie czytelnictwa książek w Polsce w 2022 roku. W swoim dorobku ma takie tytuły, jak: Dziennikarz, To mnie zabije oraz serię łódzkich kryminałów: Martwy ptak, Nikt i Porzuceni” (2022), a także wspomnianą Pomstę – pierwszy tom serii kryminalnej z komisarzem Robertem Foksem. Prowadzi popularne w mediach społecznościowych strony Lepiej nie będzie i Poważny Postczłowiek, na których publikuje pesymistyczne teksty i grafiki.

Autor dostarcza czytelnikom historię, w której bohaterowie stronią od ludzkich odruchów, a doznane przed laty krzywdy napędzają umysł mordercy do opracowania wyjątkowo okrutnej zemsty. Jak wiele okaleczonych ciał zostawi po sobie morderca? Jakie tajemnice skrywa mały podwarszawski zakład rzeźniczy? I skąd dochodzi przerażający, złowieszczy skowyt?

Wątek kryminalny jest przeplatany niezwykle trafnymi uwagami na temat współczesnej sytuacji – zarówno politycznej, jak i społecznej.

Człowiek, który się nie myje, potrafi zaakceptować swój odór, bezdomny brak własnego kąta, alkoholik wieczną potrzebę upijania się, Polacy prawicową władzę, choć ta niszczy kraj kawałek po kawałku, a cała ludzkość – fakt, że świat upada i nigdy się nie podniesie.

Niezależnie od interesującej fabuły książki i od umiejętnego przeplatania jej ciekawymi uwagami, moją uwagę zwrócił pewien jej fragment:

Obrócił się i zobaczył stojącą w zaspie starszą kobietę. Miała jakieś pięćdziesiąt lat.

Pora umierać, Soroczyński! Mam tylko nadzieję, że to sformułowanie jest efektem wspomnianego pesymizmu, a może odwrotnie: poczucia humoru autora?

Jak wspomniałem, Skowyt jest drugim, po Pomście, tomem serii kryminalnej z komisarzem Robertem Foksem. Dużą zaletą tych książek jest fakt, że obie historie można czytać samodzielnie. Warto jednak zajrzeć do obydwu tomów. Tym bardziej, że – według informacji Wydawnictwa – kolejny tom jest w przygotowaniu!

• Maciej Kaźmierczak, Skowyt
• Redakcja: GRAFOMAN Bartosz Andrzej Szpojda
• Redaktor prowadząca: Małgorzata Burakiewicz
• Redakcja techniczna: Sylwia Rogowska-Kusz
• Projekt okładki: Mariusz Banachowicz
• Korekta: Barbara Milanowska (Lingventa)
• Wydawca: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2023
• ISBN 978-83-287-2783-0

W czwartej z opisywanych książek, zatytułowanej Wodnik, trafiamy do roztoczańskich lasów. Przywiódł nas tam Szczepan Turski, który – jako doświadczony psycholog, specjalizujący się w pracy z dziećmi – przyjmuje pracę w Zwierzyńcu, w domu nad stawami Echo. Jego pacjentem zostaje siedmioletni Michał. Rodzice są zaniepokojeni wybuchami złości chłopca. To jednak dopiero początek kłopotów. Dom przesiąknięty jest duchem śmierci starszego syna, Marcela, który utopił się niedaleko stąd. Wkrótce okaże się, że według Michała jego brat nie zginął przypadkowo. Twierdzi, że zabrał go tajemniczy wodnik…

Autor książki, Jędrzej Pasierski, jest prawnikiem, absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował w organizacjach zajmujących się prawną ochroną środowiska, międzynarodową pomocą rozwojową oraz współpracą państw Europy Środkowo-Wschodniej. Autor thrillera W Imię Natury oraz cyklu powieści kryminalnych o Ninie Warwiłow: Dom bez klamek, Roztopy, Czerwony świt, Kłamczuch, Gniazdo i Martwy klif. Uhonorowany Nagrodą Wielkiego Kalibru za najlepszą powieść kryminalną 2019 roku. Otrzymał nominację do Nagrody Złotego Pocisku oraz wyróżnienie w konkursie o Grand Prix Festiwalu Kryminalna Warszawa. Jest również laureatem drugiego wyróżnienia w konkursie Czarny Kapelusz organizowanym przez Poznański Festiwal Kryminału „Granda”. Przypomnę, że Martwy klif był prezentowany na naszej stronie (zob. https://www.warszawa.pl/ze-szczecina-na-wolin/).

Chcąc nie chcąc, Turski zaczyna poszukiwania tajemniczego wodnika. Zwierzyniec jest małą miejscowością, nic dziwnego zatem, że dosyć szybko wpada na drugą osobę – również prowadzącą „śledztwo”. Jest nią Urszula Radziwiłowicz – dość znana i rozpoznawalna pisarka. Drąży ona historię sprzed lat, związaną z tajemniczym zniknięciem pewnej nastolatki. Obie sprawy mają ze sobą wiele wspólnego, a więc mogą oni sobie pomóc. Czy będą zdolni do współpracy? Czy sami są bezpieczni? Autor tak skonstruował fabułę, że do końca nie można domyślić się, jakie jest rozwiązanie tych zagadek. Czytelnik bardzo łatwo może być wyprowadzony w pole, a może i do lasu. A lasy na Roztoczu są piękne, ale i tajemnicze. Jędrzej Pasierski łączy dwa w jednym: niezwykle wciągający thriller z piękną opowieścią o stosunkowo mało znanym regionie Polski.

• Jędrzej Pasierski, Wodnik
• Redakcja: Gabriela Niemiec / d₂d.pl
• Korekta: Justyna Żebrowska / d₂d.pl
• Projekt okładki: Magdalena Palej
• Projekt typograficzny i redakcja techniczna: Robert Oleś
• Fotografie na okładce: © by Tsunami Green/ Unsplash; Anna Sushok/ Unsplash
• Skład: Robert Oleś
• Wydawca: Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2023
• ISBN 978-83-8191-733-9