Jak można skonfrontować baśń z rzeczywistością? W teatrze wszystko jest możliwe, co udowadnia Roman Soroczyński.
Sezon teatralny 2023/2024 zbliża się do końca, a ja nie zdążyłem zaprezentować niektórych premierowych spektakli. Sądzę, że warto nadrobić zaległości – tym bardziej, że zapewne będą one grane i w przyszłym sezonie.
Ba, jedno z tych widowisk czeka kolejna premiera, w innym mieście: Serce ze szkła. Musical zen, będące koprodukcją warszawskiego STUDIO i krakowskiego Teatru Słowackiego ma za sobą premierę w Warszawie, zaś do Krakowa dotrze we wrześniu.
Spektakl muzyczny Serce ze szkła. Musical zen jest oparty na motywach „Królowej Śniegu” Hansa Christiana Andersena i „Naku*wiam zen” Marii Peszek. Baśniowa rzeczywistość Andersena, oparta na odtwarzaniu sytemu etycznego, głęboko osadzonego w moralności chrześcijańskiej, zderza się z konkretem realnych biografii dwojga uznanych artystów – Jana Peszka i Marii Peszek. Córka-aktorka rozmawia z ojcem-aktorem o wszystkim, nie unikając bolesnych i wstydliwych tematów z rodzinnej przeszłości. Również takich, w których ojciec zastanawia się nad tym, czy w ogóle jest zdolny do miłości, a córka czuje się jak Kaj z baśni Andersena, którego serce zamieniło się w kawałek lodu.
Czy ja w ogóle jestem zdolny do miłości? – to pytanie, zadane kilka miesięcy po zawale przez Jana, staje się punktem zapalnym do przeprowadzania musicalowej anatomii serca, kochania i miłości. Spektakl jest nieobliczalną, rozwiązłą i czułą medytacją pustki, ciała, miłości, Polski kiedyś i dziś, świętych, puszczania bąków, beznadziei i śmierci. To wyprawa zespołów STUDIO i Teatru Słowackiego oraz Jana i Marii Peszków przez mroźne noce „zimy stulecia”, odległe bagniska, puste kościoły, ekstazy, kryzysy życiowe i twórcze, mrok zamku Zbójniczki i osiedla Teofilów oraz przez inne niegodziwe miejsca.
Obecna w baśni krytyka intelektu, demonizowanie cielesności i seksualności czy cenzurowanie pragnienia rozpada się w spotkaniu z życiorysami Marii i Jana, którzy swoją siłę czerpią z chronicznej potrzeby zrozumienia poprzez proces ciągłego podważenia i kontestacji. W Sercu ze szkła – wraz ze zespołami obu teatrów – zadają oni pytania, na które mamy już gotowe odpowiedzi; zapuszczają się w najgorsze rewiry, konfrontując nas z tym, co niewygodne, niechciane i obleśne; poszukują na nowo relacji z sobą i z innymi poza utartymi schematami „dobrej rodziny”; a przede wszystkim pozostają w stanie ciągłej nie-wiedzy i afirmacji życia „mimo wszystko”.
Jan i Maria Peszek od lat związani są twórczo ze STUDIO. Marię Peszek warszawska widownia mogła poznać na początku jej kariery teatralnej na przełomie lat 90. i dwutysięcznych, kiedy na scenie STUDIO tworzyła rozpoznawalne i docenione przez krytykę role m.in. w spektaklach Grzegorzewskiego, Cieplaka i Brzozy. Jan Peszek współpracuje ze STUDIO od przeszło 40. lat, a ostatnim spektaklem, w którym można było zobaczyć go na tej scenie jest Powrót Tamary w reżyserii Cezarego Tomaszewskiego. Na marginesie przyznam, że 80-letni Jan Peszek zaimponował mi swoją kondycją intelektualną i fizyczną.
Wbrew pozorom, Serce ze szkła. Musical zen – mimo zawartego w nim surrealizmu – jest spektaklem optymistycznym. Maria i Jan Peszkowie snują rozważania nad statusem artysty, a jednocześnie pokazują, że nawet o najtrudniejszych sprawach można rozmawiać na wesoło. Właśnie: W OGÓLE ROZMAWIAĆ! Nie obrażać się, nie rozdzierać szat, nie epatować swoich rzeczywistych czy urojonych ran, a jednocześnie nie omijać niewygodnych tematów i nie wypierać trudnych emocji. Choćby dlatego warto obejrzeć ten spektakl.
- Serce ze szkła. Musical zen – premiery: warszawska – 19 kwietnia 2024 r., Duża Scena im. Józefa Szajny w STUDIO / krakowska – 21 września 2024 r., Duża Scena Teatru im. Juliusza Słowackiego
- Libretto: Klaudia Hartung-Wójciak, Maria Peszek
- Reżyseria i ruch sceniczny: Cezary Tomaszewski
- Muzyka: Maria Peszek, Andrzej Smolik
- Choreografia: Barbara Olech
- Scenografia i kostiumy: Aleksandra Wasilkowska
- Reżyser światła: Jędrzej Jęcikowski
- Przygotowanie wokalne: Anna Serafińska, Adam Rymarz (współpraca)
- Kierowniczka produkcji: Monika Balińska
- Asystentka kierowniczki produkcji: Julia Tyjewska.
- OSOBY: Kaj: Maria Peszek // Maryjka / Gerda: Ewelina Żak // Ren / Mania / Gerda: Sonia Roszczuk // Zbójniczka / Maryśka / Gerda: Dominika Biernat // Królowa Śniegu: Jan Peszek // Królowa Śniegu W Kryzysie: Marcin Pempuś // Wrona: Marta Zięba // Gołębica / Finka: Monika Świtaj // Kruk: Mateusz Smoliński // Matka Kaja: Małgorzata Biela // Lapończyk: Tomasz Nosinski // Specjalistka Od Andersena / Dejmek: Monika Obara // Private Dancers: Darek Kowalewski, Marcel Zawadzki // Chór: zespół aktorski // Kwiatuszki / Kwiaty: zespół aktorski
