0

Stolica na wakacje w numerze 6-8 z 2022 r.

STOLICA nr 6-8 rok 2022 fragment okładki
STOLICA – nr 6-8 rok 2022. Fragment okładki
fot. Stolica

”Na wyraj, na wyraj, w wakacje odpocznij, nie tyraj!” zachęcają redaktorzy Stolicy w ślad za Jeremim Przyborą.

Na wyraj, na wyraj, w wakacje odpocznij, nie tyraj!” – w ślad za słowami niegdyś popularnej piosenki Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego Stolica poleca najlepsze miejsca na wakacyjny reset!

Byle dalej od przegrzanego słońcem asfaltu i betonu – spływamy kajakami po mazowieckich rzekach z Jakubem Jagiełłą (mamy trasy i dla odważnych, i dla ostrożnych!), z Michałem Wardzyńskim kluczymy wśród barokowych zabytków Urzecza i Zapilicza, a z Włodzimierzem Winkiem wybieramy jedną z autobusowych „zielonych” linii Warszawy i ruszamy nad Zalew Zegrzyński, do Białobrzegów lub Magdalenki.

Dawne nadwiślańskie przystanie prezentuje na historycznych pocztówkach Robert Marcinkowski.

Meandry dziejów Księstwa Warszawskiego i związanych z nim nadziei Polaków przypomina Jerzy S. Majewski, tropem szacha perskiego podczas jego wizyt w Warszawie w latach 1873, 1878 i 1889 podąża Daniel Brachman, a skomplikowaną historię panoramy Męczeństwo chrześcijan w cyrku Nerona Jana Styki przybliża Katarzyna Dzierzbicka.

Po tej dawce emocji wracamy do przedwojennej warszawskiej codzienności – o technicznych i estetycznych elementach wystroju i wyposażenia przedwojennych łazienek opowiada Adrian Sobieszczański, przypominamy dzieje fabryki Hirchmanna, Kijewskiego i Scholtzego na Powiślu i Targówku, a Marta Gawryluk zaprasza na odpoczynek w Ogrodzie Saskim.

Na koniec zaglądamy do nowo otwartej Galerii Wettynów na Zamku Królewskim, a z Agnieszką Jędrzejewską-Kurek podziwiamy niezwykłą kolekcję dywanów Teresy Sahakian w pałacu Pod Blachą.

Jak zwykle w STOLICY najlepsze propozycje na lato!

STOLICA nr 6-8 rok 2022. Okładka
STOLICA – nr 6-8 rok 2022. Okładka
fot. Stolica

Stolica

Spis treści numeru 6-7-8/2022

  • Str. 4.-5. Kronika miesiąca

ZAPOMNIANE ROCZNICE

  • Str. 6. Warszawa czasów napoleońskich
    meandry dziejów Księstwa Warszawskiego przypomina Jerzy S. Majewski

W oczach ówczesnych Polaków Księstwo Warszawskie stanowiło etap do odbudowy Rzeczypospolitej. Pomimo zależności od Francji było to państwo polskie. To Polacy zaprowadzali w nim prawo, wydawali po polsku akty prawne. Zakładali organizacje i stowarzyszenia o charakterze naukowym, politycznym, edukacyjnym czy artystycznym, tworząc fundamenty pod budowę przyszłego nowoczesnego państwa i społeczeństwa.

 ODPOCZNIJ NA MAZOWSZU

  • Str. 16. Jak przyjemnie kołysać się wśród fal
    najlepsze trasy kajakowe na Mazowszu poleca Jakub Jagiełło

Jeszcze kilkanaście lat temu wypożyczalnie kajaków w naszym regionie można było policzyć na palcach dwóch rąk. Obecnie jest ich znacznie więcej – nawet po kilka lub kilkanaście przy jednej rzece. […] Bez problemu znajdziemy kajak na dowolną z większych rzek, a niektóre wypożyczalnie starają się promować mało znane dotychczas szlaki, np. Radomkę […]. Renesans kajakarstwa na polskich rzekach był także możliwy dzięki przełomowi w konstrukcji kajaków i wprowadzeniu trwałego polietylenu jako podstawowego obecnie tworzywa do ich konstrukcji.

  • Str. 22. Wokół historycznego Mazowsza (cz. 7)
    po rezydencjach i świątyniach baroku oraz rokoka od Urzecza do Zapilicza oprowadza Michał Wardzyński

W przeciwieństwie do najbardziej rozpropagowanego odcinka szlaku wiślanego, który prowadzi w dół Wisły z Warszawy przez Zakroczym, Wyszogród i Płock, dalej na Kujawy oraz Pomorze, tematem naszej trasy drogowej będzie odcinek południowy mazowieckiej naturalnej doliny Wisły oraz dolny odcinek Pilicy. Obszary te odpowiadają przyrodniczo-kulturowym mikroregionom Urzecza i Zapilicza, które dopiero w ostatnich latach zostały na powrót ,,odkryte” przez badaczy dziedzictwa Mazowsza.

  • Str. 30. Na wyraj!
    czyli gdzie wypoczywali dawniej warszawiacy – Włodzimierz Winek

Tylko w samym 1972 r., w okresie od 23 kwietnia do 15 października, z wszystkich „zielonych” połączeń skorzystało ponad milion osób. Obsługiwało je w każdą niedzielę ponad 130 autobusów. Bywały dnie, że dziennie korzystało z nich ponad 60 tys. osób. Najwięcej – oczywiście nad Zalew Zegrzyński i Wisłę. Centralnym punktem wyjazdu niemal wszystkich linii był plac Defilad koło Pałacu Kultury, czasami także Dworzec Wileński, plac Narutowicza czy plac Unii Lubelskiej.

 ZE STAREGO ALBUMU

  • Str. 36. O dawnych przystaniach nad Wisłą
    opowiada Robert Marcinkowski

Ikonografia związana z Wisłą jest niezwykle skąpa. Najczęściej są to przypadkowe scenki rodzajowe wkomponowane w widoki obejmujące panoramy miast. W XIX i XX w. zdarzały się obrazy ilustrujące życie koncentrujące się wokół rzek, jak sceny z pracy piaskarzy, rybaków czy przewoźników. W naszym albumie spoglądamy na Wisłę od przełomu XIX i XX w. po II wojnę światową.

HISTORIA

  • Str. 39. Warszawa oczami szacha
    czyli czym nasze miasto zachwyciło władcę Iranu – Daniel Brachman

Szach po śniadaniu udał się na przejażdżkę po parku, a potem na Nowy Świat – do gmachu Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, aby zwiedzić mieszczące się tam gabinet zoologiczny i muzeum figur gipsowych. Kolejnym punktem była Starówka, gdzie oglądał m.in. archikatedrę św. Jana. Następnie odwiedził Łaźnię Rzymską w kamienicy należącej do fotografa Maksymiliana Fajansa, przy Krakowskim Przedmieściu 58, gdzie zażył kąpieli.

  • Str. 42. Męczeństwo chrześcijan na Dynasach
    o panoramie Jana Styki Katarzyna Dzierzbicka

Wojciech Gerson, zapytany, czy obejrzy dzieło Styki, odpowiedział, że nie pójdzie na Dynasy, „bo tam jest trup za tapetą”.

CODZIENNOŚĆ DAWNEJ WARSZAWY

  • Str. 48. Warszawiak w kąpieli
    o wystroju i wyposażeniu przedwojennych łazienek pisze Adrian Sobieszczański

Pomieszczenia kąpielowe początkowo nie były ogrzewane, ale już w latach 80. XIX w. pojawiły się specjalnie projektowane łazienkowe piece węglowe. W luksusowych domach z przełomu wieków łazienki stały się standardem. Dodatkowym luksusem były umieszczone osobno waterklozety, a także toalety dla służby. Chociaż początkowo łazienki starano się ukrywać, to już w początku XX w. nadawano im indywidualny charakter zgodny z duchem epoki. 

KULTURA

  • Str. 54. Kiepurze zawdzięczam życie
    z Marcelem Prawym wywiad Ewy Kielak-Ciemniewskiej z 1989 r.

Kiedyś na planie, a film nazywał się W słońcu, zobaczył mnie Jan Kiepura i powiedział: „Ja pana znam, pan bywa co wieczór w operze. Czy chce pan być moim sekretarzem?”.

  • Str. 58.W Saskim Ogrodzie koło fontanny…
    Marta Gawryluk
  • Str. 62. Za króla Sasa…
    o Galerii Wettynów na Zamku Królewskim w Warszawie Jerzy S. Majewski

O ile trudno bronić szaleństwa Augusta II, to ocena panowania jego syna jest w naszej dawniejszej historiografii, delikatnie mówiąc, niezbyt obiektywna. Warto pamiętać, że to w czasach Augusta III, w latach 40. i 50. XVIII w., Rzeczpospolita przeżywała boom gospodarczy.

  • Str. 67. Bezcenny dar Polki i warszawianki
    o kolekcji Teresy Sahakian dla Zamku Królewskiego w Warszawie opowiada Agnieszka Jędrzejewska-Kurek

Teresa Sahakian pragnęła dorobek swojego życia przekazać Polsce. Kiedy w jednym z wywiadów telewizyjnych pytano ją, kim się czuje, odpowiadała, że przede wszystkim jest Polką, a potem warszawianką.

  • Str. 70. Notatnik kulturalny
  • Str. 74. O czym mówi teatr – Tomasz Miłkowski
  • Str. 76. Crème de la crème po warszawsku – Rafał Skąpski
  • Str. 78. W oparach kwasu siarkowego – Katarzyna Komar-Michalczyk

FELIETONY

  • Str. 80. Miasteczko w bzach – Maria Terlecka
  • Str. 81. Wspomnienie warszawskich kąpieli – Jacek Fedorowicz
  • Str. 82. Pasaż „Wiecha” – Patrycja Jastrzębska

STOLICA nr 6-8 rok 2022. Spis treści.

6 czerwca 2022 06:00
[fbcomments]