0

Stolica nr 11-12 w 2022 roku

STOLICA nr 11-12 2022 Fragment okładki
STOLICA nr 11-12 2022 – Fragment okładki
fot. Stolica

Ostatnie w tym roku wydanie Stolicy jest pełne warszawskiej historii i mazowieckich ciekawostek.

Każdy o nich słyszał, mało kto widział na własne oczy – obrazy i tkaniny artystów z Bractwa św. Łukasza po z górą 80 latach powróciły zza oceanu do Polski! Historię łukaszowców przybliża Jerzy S. Majewski, a dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro opowiada o odzyskanych dziełach oraz najbliższych planach Muzeum.

Schody oblicowane marmurem albo drewniane, sztukaterie na stropie paradnej klatki schodowej albo zapach smażonej cebuli na wąskiej klatce służbowej – Adrian Sobieszczański mówi o tym, jak wyglądały wspólne przestrzenie typowych warszawskich czynszówek.

Gdzie i za ile można było pożyczać książki w przedwojennej Warszawie, które tytuły były dostępne i jak wyglądały pieczątki dawnych wypożyczalni – o tym w tekście Pawła Dunin-Wąsowicza.

Po dawce codzienności dawnej Warszawy wyruszymy w kolejną podróż po mniej znanych mazowieckich zabytkach z Michałem Wardzyńskim. Historię malowania panoramy Berezyna przybliża Katarzyna Dzierzbicka, Maria Wardzyńska przypomina dzieje Grobu Nieznanego Żołnierza, a Wojciech Lipczyk prezentuje niezwykłe losy „pokrojonego” pomnika Ignacego Jana Paderewskiego.

Rafał Dajbor rozmawia – nie tylko o tańcu – z Bożeną Kociołkowską, Jerzy S. Majewski z prof. Wojciechem Fałkowskim o tegorocznych wystawach na Zamku Królewskim w Warszawie, a Marcin Mierzejewski spisuje wspomnienie o Magdalenie Abakanowicz z przedstawicielami fundacji imienia tej artystki i jej męża.

Polecamy też rozmowę Izabeli Witkowskiej-Martynowicz z Ewą Harley o Państwowym Liceum Techniki Teatralnej.

STOLICA nr 11-12 2022 okładka
STOLICA nr 11-12 2022 r. – okładka
fot. STOLICA

Stolica

Spis treści numeru 11-12/2022

  • Str. 4-5. Kronika miesiąca

MUZEUM HISTORII POLSKI

  • Str. 6. Powrót łukaszowców zza oceanu.
    Międzykontynentalną podróż dzieł sztuki przybliża Jerzy S. Majewski

W 1938 r. kompania łukaszowców w ogromnym pośpiechu malowała obrazy z dziejów Polski przeznaczone do Polskiego Pawilonu na wystawie w Nowym Jorku. Zlecenie było prestiżowe – od władz […] – do Sali Honorowej Polskiego Pawilonu na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 r.

 CODZIENNOŚĆ DAWNEJ WARSZAWY

  • Str. 12. Wizytówki kamienic warszawskich
    o klatkach schodowych opowiada Adrian Sobieszczański

Reprezentacyjna klatka schodowa była wizytówką domu oraz mówiła wiele o gustach lokatorów. Schody pokrywano tu często białym marmurem bądź wapieniami. […] Wejście do klatki kuchennej znajdowało się od podwórza. Schody nie miały tu nic z wytworności klatki frontowej.

  • Str. 18. Czytadła w abonamencie
    o przedwojennych wypożyczalniach książek pisze Paweł Dunin-Wąsowicz

Zdecydowanie najwięcej przekazów pamiętnikarskich – głównie sprzed I wojny, ale nie tylko – zachowało się o czytelni przy ul. Mazowieckiej 11, prowadzonej przez siostry Marię i Jadwigę Zaborowskie. […] Mieszkająca przy Świętokrzyskiej Waydel-Dmochowska ostatni raz była tam podczas Powstania – wspominała, że „czytelnia była do końca jednym z najbardziej ożywionych ośrodków tej swoistej rzeczypospolitej”.

 ODPOCZNIJ NA MAZOWSZU

  • Str. 28. Wokół historycznego Mazowsza (cz. 9)
    kolejne zabytki leżące poza głównymi trasami turystycznymi poleca Michał Wardzyński

Wycieczka zbiera najcenniejsze XVIII-wieczne zabytki rzeźby i małej architektury w przestrzeni publicznej na terenie historycznej ziemi warszawskiej, czerskiej, rawskiej i sochaczewskiej. Część z nich trafiła tam dopiero w XIX w. po kasatach różnych świątyń i klasztorów w Warszawie, Skierniewicach i Łowiczu.

 HISTORIA

  • Str. 38 Berezyna
    losy jeszcze jednej malowanej panoramy przypomina Katarzyna Dzierzbicka

Obraz namalowany przez polskich artystów zachwycił berlińską publiczność, która już w pierwszych dniach tłumnie oglądała dzieło. Kossak wspominał w liście z 20 kwietnia do żony, że od tygodnia panoramę zwiedza 200-240 osób dziennie […].

  • Str. 43. Grób Nieznanego Żołnierza
    wyjątkowy obiekt w najważniejszej przestrzeni stolicy

Komitet ruszył z działaniami na nowo dopiero w listopadzie 1924 r., w następstwie pewnego tajemniczego zdarzenia. O poranku 2 grudnia 1924 r. na placu Saskim przed pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego pojawiła się kamienna płyta wykonana z piaskowca z napisem:

„Nieznanemu Żołnierzowi poległemu za Ojczyznę. Trzy dni później ustawiono przy niej urnę ze zniczem. Spotkało się to ze społeczną aprobatą, której wyrazem były składane pod tablicą kwiaty oraz zapalane kolejne znicze.”

  •  48 Niezwykłe przygody pewnego pomnika
    Wojciech Lipczyk o pomniku Ignacego Jana Paderewskiego

We wrześniu 1956 r. przywieziono pomnik do byłej siedziby firmy Bracia Łopieńscy przy ul. Hożej 55. […] Pomnik miał być, zgodnie z poleceniem odgórnym, pocięty i przetopiony. Taki wyrok dotyczył także wielu innych brązowych artefaktów przywiezionych w to samo miejsce. […] Ale dwuczęściowy pomnik Paderewskiego kilku dawnych, zaufanych pracowników Łopieńskich, z nieocenionym Bolesławem Mazurkiem na czele, przetoczyło którejś nocy na drewnianych balach pod ścianę kamienicy przy ul. Hożej 55, zasypując oba elementy rzeźby górą koksu.

 ROZMOWA STOLICY

  • Str. 52. Ambasadorka piękna
    z Beatą Kociołkowską rozmawia Rafał Dajbor

„Niedawno do trudnej roli Odetty-Odylii w Jeziorze łabędzim wybrano młodziutką absolwentkę Warszawskiej Szkoły Baletowej. Bożena Kociołkowska zatańczyła swą partię doskonale” – pisał Jerzy Waldorff. […]
W życiu każdej baleriny jest czas, w którym jej talent się rozwija, i czas, w którym osiąga się doświadczenie, ale ciało już nie jest tak sprawne. Miałam szczęście zatańczyć w okresie mojego apogeum kilka ról, które miały znakomite znaczenie dla mojego rozwoju 
artystycznego.

KULTURA

  • Str. 60. Notatnik warszawski
  • Str. 63. Co nowego na Zamku
    prof. Wojciech Fałkowski opowiada Jerzemu S. Majewskiemu o najnowszych projektach Zamku Królewskiego w Warszawie

[…] mogę zdradzić, że udało nam się kupić wyjątkowy eksponat – bardzo cenny podróżny zestaw porcelany miśnieńskiej przechowywany w specjalnej skrzyni do przewożenia. Skrzynia wyłożona jest od wewnątrz zielonym aksamitem z foremkami, w których lokowało się poszczególne elementy serwisu.

  • Str. 66. Fundacja od Abakanów
    o Magdalenie Abakanowicz rozmawia Marcin Mierzejewski

Młoda Abakanowicz po roku studiów w Sopocie przeniosła się do Warszawy i była z nią związana już do końca życia. Jej pierwsza warszawska pracownia mieściła się na Bielanach, przy ulicy Cegłowskiej, w użyczonej piwnicy. – Stało tam duże, trzymetrowe krosno. Powstawały na nim już nie tylko gobeliny, lecz i pierwsze tkaniny trójwymiarowe, z grubymi splotami […].

  • Str. 71. Jedyna w swoim rodzaju
    Ewa Harley w rozmowie z Izabelą Witkowską-Martynowicz wspomina Państwowe Liceum Techniki Teatralnej

Mieliśmy świetnych profesorów, którzy wykładali w szkole teatralnej i filmowej, ale też znakomitych nauczycieli przedmiotów ogólnych, często pochodzących z renomowanych uczelni. Odbywaliśmy praktyki zawodowe w Teatrze Polskim, chodziliśmy na wszystkie „dyplomy” do szkoły teatralnej – pamiętam np. przedstawienie dyplomowe Andrzeja Seweryna. Jeździliśmy na wycieczki i kolonie organizowane przez naszych profesorów. Dzięki naszej germanistce trafił się nam nawet wyjazd do Niemiec. Jakkolwiek afektywnie by to nie zabrzmiało – stanowiliśmy pełną pasji rodzinę, złożoną z wszystkich uczniów naszego liceum.

STOLICA CZYTA

  • Str. 74. Złote lata Klubu Aktora
    Rafał Skąpski
  • Str. 79. Szlagiery starej Warszawy
    z Sebastianem Jastrzębskim, gitarzystą, aranżerem i liderem zespołu Ferajna Jastrzębskiego, rozmawia Marcin Mierzejewski

FELIETONY

  • Str. 81. Desco Polo – Przemysław Śmiech
  • Str. 82. Jazz w oparach i dymie – Maria Terlecka
  • Str. 83. Świąteczne wyznania odmieńca – Jacek Fedorowicz
  • Str. 84. Willa Szyllerów – Patrycja Jastrzębska
STOLICA nr 11-12 2022 spis treści
STOLICA nr 11-12 2022 r. – spis treści
fot. STOLICA
7 listopada 2022 06:00
[fbcomments]