Terminowanie z lalkami

W rocznicę powstania w getcie warszawskim książka o nieoczywistym aspekcie życia za murami. Omawia ją Roman Soroczyński.

19 kwietnia 2022 roku przypada 79 rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Wydawałoby się, że dużo napisano o walecznej postawie uczestników tragicznego powstania. Nie znamy jednak wszystkich aspektów życia za murami. Niewiele wiemy na przykład, czym zajmowały się dzieci. Książka Lalki z getta, której autorką jest Eva Weaver, pokazuje jednego z dziecięcych bohaterów.

Mika – to żydowski chłopiec, który na początku wojny odziedziczył po dziadku płaszcz i kolekcję pacynek ukrytych w jego przepastnych kieszeniach. Dzięki lalkom i swoim zdolnościom pomaga towarzyszom niedoli oderwać się od wojennej rzeczywistości i choć na chwilę zapomnieć o jej potwornościach. Trafia między innymi do sierocińca prowadzonego przez Janusza Korczaka.

Pewnego dnia Mika zwraca uwagę nazisty i od tej pory będzie musiał zapewniać rozrywkę oprawcom i każdego dnia walczyć o honor i przetrwanie. Jedna z pacynek Miki trafia do Maxa, niemieckiego żołnierza, którego przeżycia w Polsce i w syberyjskim gułagu ukazują wojnę z innej perspektywy.

Lalki z getta – okładka książki

fot. Roman Soroczyński

Eva Weaver – pisarka, terapeutka i artystka, która w swojej pracy często powraca do zagadnień tożsamości, przynależności i historii. Podobnie, jak wielu Niemców, zmaga się z dziedzictwem II wojny światowej, co przyczyniło się do powstania książki Lalki z getta. Obecnie autorka pracuje nad kolejną powieścią.

Lalki z getta – to książka nie tylko o życiu w getcie. To również opowieść o walce podczas powstania, które wybuchło 19 kwietnia 1943 roku. To starania o zachowanie pamięci o „lalkarzu z getta”, to gmatwanina wojennych i powojennych losów wielu ludzi, a wreszcie – jak napisał profesor Antony Polonsky: