W świecie sztuki ulicznej jego nazwisko budzi wielkie emocje. Wystawę dzieł Banksy’ego można obejrzeć w Warszawie.
10 października 2025 roku Warszawa stała się miejscem jedynego w swoim rodzaju wydarzenia artystycznego: w SOHO ART CENTER, przy ul. Mińskiej 63 w Warszawie, zagościła największa na świecie wystawa poświęcona twórczości Banksy’ego: The Mystery of BANKSY – A Genius Mind.
Pierwsza wystawa prezentująca jego prace miała miejsce w Monachium w marcu 2021 roku. Od tego czasu przyciąga tysiące odwiedzających w różnych miastach na całym świecie, stając się jednym z najważniejszych wydarzeń w świecie sztuki ulicznej. Jest to spektakularne przedsięwzięcie, prezentujące setki prac jednego z najbardziej tajemniczych i wpływowych artystów naszych czasów. Nic dziwnego zatem, że przyciąga ono uwagę nie tylko miłośników sztuki ulicznej, ale i wszystkich, których porusza odważna, bezkompromisowa wizja świata. To unikalna okazja, by z bliska doświadczyć fenomenu, który na trwałe zmienił oblicze współczesnej sztuki.
Banksy, artysta pochodzący z Bristolu, zdobył międzynarodową sławę, pozostając jednocześnie tajemniczą postacią. Jego twórczość, balansująca na granicy graffiti i malarstwa, nieustannie kwestionuje normy tradycyjnego rynku sztuki. W świecie sztuki ulicznej żadne nazwisko nie budzi takich emocji, jak Banksy – prawdopodobnie najbardziej znany i zarazem najbardziej tajemniczy artysta graffiti na świecie. Brytyjczyk w wieku ok. 45–50 lat skutecznie ukrywa swoją tożsamość, podczas gdy jego prace zdobywają uznanie zarówno na murach metropolii, jak i na prestiżowych aukcjach. Uważany jest za jednego z najdroższych współczesnych artystów. Jego ironiczne, polityczne, a jednocześnie poetyckie dzieła czynią go ikoną sztuki ulicznej. Gdy w 2009 roku mieszkańcy Bristolu mieli zdecydować, czy usunąć jego prace z przestrzeni publicznej, aż 97% opowiedziało się za ich pozostawieniem – jasny sygnał poparcia. W innych miastach nie zawsze udaje się zachować jego dzieła, które powstały w przestrzeni publicznej, dobrze zatem, że są one eksponowane w inny sposób.
Jakie tematy rzuciły mi się w oczy podczas zwiedzania wystawy The Mystery of BANKSY – A Genius Mind? Właściwie każdy element daje wiele do myślenia. Nie opiszę wszystkich, żeby nie zabierać P.T. Czytelnikom możliwości osobistego obejrzenia wystawy. Dlatego zaprezentuję tylko kilka – moim zdaniem, najważniejszych. Z pewnością Banksy jest przeciwnikiem wszelakich wojen i przemocy, krytykuje konsumpcjonizm i hipokryzję, staje w obronie dzieci.
Dużo prac dotyczy konfliktu izraelsko-palestyńskiego, wojny w Ukrainie, losu uchodźców oraz przemocy na ulicach. Wstrząsnął mną tryptyk Mediterranean Sea View z 2017 roku, gdzie widzimy piękne wybrzeże, a na nim puste kamizelki ratunkowe i boje, które są obmywane przez fale.
Co pewien czas pojawia się słynna dziewczynka z balonem w kształcie serca. Chyba wszyscy pamiętają niszczenie tego płótna „rękoma” Banksy’ego? Szczególną uwagę zwróciłem na obraz Kids on Guns, gdzie stoi ona obok chłopca trzymającego misia: dzieci znajdują się na stosie powstałym z broni!
Dzieci pojawiają się również w kontekście hipokryzji. Proszę spojrzeć na obraz Media Canvas: na pierwszym planie stoi zakrwawiona dziewczynka z pluszowym misiem; spieszący z pomocą ratownicy są powstrzymywani, bo… fotoreporterzy muszą zrobić zdjęcia wywołujące sensację! Często zastanawiam się nad sensem nagradzania takich „sensacyjnych” fotografii przez różne gremia.
Drugi przykład – to praca pod tytułem Napalm lub Can’t Beat That Feeling: autentyczne zdjęcie wietnamskiej dziewczynki poparzonej napalmem zostało uzupełnione przez uosobienie amerykańskości, Myszkę Miki, oraz Ronalda McDonalda – symbol kapitalizmu.
Jednym z przykładów krytyki konsumpcjonizmu jest praca Sale Ends Today, na której widzimy postaci z obrazów biblijnych; nie klęczą one jednak przed Zbawicielem, ale przed dużym czerwonym znakiem „Wyprzedaż kończy się dzisiaj”.
Banksy ironicznie przedstawia wielkich tego świata, m.in. Włodzimierza Lenina czy Winstona Churchila. Parafrazuje prace Andy Warhola, słynny obraz Mona Lisa czy scenę z filmu Pulp Fiction. Bowiem Wystawa The Mystery of BANKSY – A Genius Mind, organizowana przez firmę High Note Events, działającą pod marką MAKROCONCERT – to nie tylko prezentacja dzieł, ale też zaproszenie do refleksji nad światem i sobą samym – pełna ironii, emocji i znaczeń.
Banksy to postać, której wpływ wykracza daleko poza ramy sztuki. W 2010 roku znalazł się na liście 100 najbardziej wpływowych osób według magazynu Time, obok Obamy, Jobsa i Lady Gagi. Choć nadal pozostaje anonimowy, jego twórczość jest rozpoznawalna na całym świecie – komentuje aktualne wydarzenia, prowokuje, inspiruje. Dzieła takie jak Game Changer, dedykowane pracownikom szpitala w Southampton, czy akcje z motywem szczurów w londyńskim metrze, potwierdzają jego społeczny i artystyczny przekaz. Banksy nie tylko tworzy sztukę – on nią mówi, krytykuje i skłania do myślenia. Czy widzi on jakiś sposób zwalczania przemocy? Wymowny w tym względzie jest tryptyk Kwiaty przeciw przemocy.
Wystawa The Mystery of BANKSY – A Genius Mind jest niezwykłą podróżą przez cały okres twórczości artysty. Prezentuje ponad 150 inspirujących motywów street art – graffiti, fotografii, rzeźb, instalacji wideo oraz wydruków na różnych nośnikach, takich jak płótno, tkanina, aluminium, FOREX® i pleksi – wszystko zostało precyzyjnie dobrane i zgromadzone specjalnie na tę niezwykłą wystawę. Wyszukana oprawa tego wydarzenia oferuje kompleksowy przegląd i wnikliwy wgląd w twórczość tego nietuzinkowego artysty.
Warto wspomnieć, że kuratorką wystawy, która potrwa do 11 stycznia 2026 roku, jest Virginia Jean – urodzona w Anglii, obecnie mieszkająca w Berlinie projektantka i ekspertka street artu. Zafascynowana twórczością Banksy’ego, od lat tworzy projekty inspirowane jego sztuką, widząc w niej nie tylko estetykę, ale i silny przekaz społeczny. Jej zdaniem prace Banksy’ego poruszają ważne, często ignorowane problemy współczesności i trafiają do każdego, niezależnie od interpretacji.
