”Byk” jest najnowszą inscenizacją Teatru Studio. Spektakl opisuje Roman Soroczyński.
Autor bestselerowych powieści, wśród których są Król, Morfina i Drach, staje się również specjalistą od tekstów dramatycznych. Byk to drugie po Pokorze przedstawienie oparte na twórczości Szczepana Twardocha. W dodatku pisarz był – obok Roberta Talarczyka – współreżyserem spektaklu zaprezentowanego na scenie warszawskiego Teatru Studio. Z kolei Robert Talarczyk jest odtwórcą głównej i jedynej roli w monodramie Byk.
Bohaterem spektaklu jest Robert Mamok, który zmaga się z własną tożsamością klasową i etniczną. Oto mężczyzna w kryzysie: mocuje się ze swoją winą i słabościami, waży sukcesy i klęski, konfrontuje się z wagą rodzinnej tajemnicy, z brzemieniem surowego, śląskiego wychowania, z rozpaczą, gniewem i goryczą.
Bardzo ciekawe jest to, że bohater monodramu wypowiada się w dwóch językach: po polsku i po śląsku. Nie znam niuansów językowych, ale sądzę, że pochodzący – tak, jak i autor – ze Śląska Robert Talarczyk doskonale sobie poradził z błyskawicznym przestawianiem się z jednego języka na drugi. Równie szybko przeistaczał się z łagodnego człowieka w osobę impulsywną.
Roboczku, pōdź sam yno do ōpy, dej licko. Robert, powiedz księdzu wierszyk. Taki zdolny, ale leniwy. Panie Robercie, mistrzu, zapraszamy! Panie Robercie, czy to pan jest na tych zdjęciach? Czy pan jest pod wpływem narkotyków? A teraz przed państwem Robert Mamok, skandalista i prowokator! Panie Robercie, może pan coś powie po śląsku…? Robert, musisz mówić o swoich emocjach. Nie możesz się bać swoich emocji, Robert. Tato, jesteś tam? Tato! Robert, skurwysynu, jak mogłeś mi to zrobić? Robert, myślisz, że oni nas widzieli razem? Taki stary, a taki głupi. Tak bardzo się na panu zawiedliśmy, panie Robercie.
Monolog bohatera jest co chwila przerywany dzwonkiem telefonu. „Rozmawia” on z niektórymi spośród dzwoniących. Dlaczego słowo „rozmawia” wziąłem w cudzysłów? Dlatego, że słyszymy tylko to, co mówi Robert. Z tych rozmów wyłania się obraz człowieka zagubionego: niby twardego, a w rzeczywistości poszukującego wsparcia. Z wielkim zainteresowaniem słuchałem rozmowy Mamoka z synem, który też szuka wsparcia, ale u swojego ojca. Niezwykłą przemianę można było zaobserwować podczas wywiadu, jakiego przez telefon udzielał pewnemu znanemu redaktorowi.
Co pewien czas Robert Mamok staje w innym świetle – w rzeczywistości i w swojej mentalności. Wówczas zwraca się do publiczności i mówił jej, dlaczego Śląsk nienawidzi Warszawy i reszty Polski. Kpi z pozorowanego życia „warszawki”, z jej snobizmu, z prób elitarnego „rządu dusz”. Wyśmiewa rozmowy, które nie służą wymianie poglądów. Adresatami jego kpin są ci, którzy chodzą do modnych knajp przy jednym z warszawskich placów oraz do modnych teatrów. Mam wrażenie, że niemal imiennie skrytykował zachowanie pewnej znanej reżyserki. Jednocześnie zauważa, że sam staje się częścią składową środowiska, którego nienawidzi:
Jesteście rakiem, który przeżarł to społeczeństwo. Nie znoszę waszej zgnilizny”. „Ale dziś jestem taki jak wy – też chcę się nachlać, najeść i nar****ć za darmo.
Trudno rozeznać się, kto to mówi: Mamok, Talarczyk czy Twardoch?
Żeby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba obejrzeć spektakl jeszcze raz albo… przeczytać książkę. Ba! Wkrótce nadarzy się okazja do udziału w prapremierze książki, która zostanie wydana nakładem Wydawnictwa Literackiego. Zostanie ona zorganizowana w niedzielę, 3 kwietnia 2022 roku o godzinie 14:00, w foyer STUDIO. Spotkanie poprowadzi Zbigniew Rokita, a wezmą w nim udział Szczepan Twardoch i Robert Talarczyk.
Byk
Teatr STUDIO w Warszawie, Scena Malarnia
premiera: 19 marca 2022 r.,
- Autor: Szczepan Twardoch
- Reżyseria: Robert Talarczyk i Szczepan Twardoch
- Budowa dekoracji: Stanisław Gał – SKT Construction
- Główny Producent: STUDIO teatrgaleria
- Koproducenci: Fundacja Teatru Śląskiego „Wyspiański”/ Teatr Łaźnia Nowa/ Instytut im. Jerzego Grotowskiego
- Partner: Teatr Korez
