O mazowieckich kościołach, które grają ważne role w filmach opowiada Jacek Wiśniewski z Towarzystwa Miłośników Historii.
Kolejny felieton pod wspólną nazwą: Stolica historii. Przedstawiają członkowie Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, które są już od pół roku emitowane w każdą sobotę o 15:15, w nieco skróconej wersji, w Radiu Kolor.
Podcast Radia Kolor jest pod tekstem.
Z cyklu:
Stolica historii. Przedstawiają członkowie
Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie.
Odcinek XXXV:
Mazowieckie Kościoły – gwiazdy seriali
Opowiada Jacek Wiśniewski
Nazywam się Jacek Wiśniewski i dzisiaj chciałbym Państwu opowiedzieć o trzech „niepozornych” kościołach, które na przełomie XX i XXI wieku stały się… gwiazdami telewizyjnych seriali. Miejscowości: Glinianka, Jeruzal i Mariańskie Porzecze znajdują się o godzinę jazy z Warszawy na południowy-wschód, a więc nie daleko. Te trzy miejsca łączy fakt, że do dzisiaj przetrwały w nich ciekawe kościoły drewniane, wzniesione w drugiej połowie XVIII stuleciu. Mają one nie tylko swoje ciekawe historie, ale przede wszystkim zachowane interesujące wyposażenie. Wszystkie obiekty „wystąpiły” w popularnych serialach: Glinianka w produkcji „Ojciec Mateusz”, Jeruzal w serialu „Ranczo”, a wspomniane już Mariańskie Porzecze w „Bożej podszewce”.
Jako pierwszy na ekranach, ćwierć wieku temu pojawił się serial BOŻA PODSZEWKA. W rolę bohaterki Marysi Jurewiczówny, wcieliła się aktorka Agnieszka Krukówna. Kościół w Juryszkach Wileńskich zagrała zaś mazowiecka świątynia w Mariańskim Porzeczu pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej, która została wzniesiona dwa i pół wieku temu. W rzeczywistości kościół jest nie tylko jednym z największych na Mazowszu, ale przede wszystkim jedynym, posiadającym XVIII-wieczne polichromie, które zostały wykonane bezpośrednio na belkach i na mocowanych do nich płótnach.
Kolejnym serialem, który zagościł na ekranach już na początku XXI wieku było RANCZO (od 2006 r.). To opowieść o perypetiach młodej Amerykanki Lucy, którą zagrała Ilona Ostrowska. Lucy osiedliła się w małej podlaskiej wsi Wilkowyje, gdzie odziedziczyła niewielki dworek. Ludzie, z jakimi się spotyka i sytuacje, z jakimi musi sobie radzić, składają się na ironiczny, a jednocześnie bardzo realistyczny obraz życia i mentalności wiejskiej społeczności.
Kościół w Jeruzalu pod wezwaniem śś. Wojciecha i Mikołaja, grający w serialu świątynię w Wilkowyjach, pochodzi z 1758 roku i pojawia się praktycznie w każdym z odcinków. Często akcja rozgrywa się przy sklepie „U Krysi” i na znajdującej się nieopodal słynnej ławeczce – dzięki temu miliony widzów w Polsce mogą oglądać świątynię od północnego-zachodu, tworzącą całość z interesującą bramą, dzwonnicą i plebanią.
Jako ostatni ze wspomnianej trójki pojawił się serial OJCIEC MATEUSZ, którego emisja rozpoczęła się w grudniu 2008 r. Jest on polską wersją serialu kryminalno-obyczajowego „Don Matteo” emitowanego we Włoszech. Podobnie jak w pierwowzorze, główny bohater – grany przez Artura Żmijewskiego – wspomaga policję w poszukiwaniach kryminalnych. Głównym tłem serialu jest Sandomierz, to jednak pozostałe sceny nagrywane są na Mazowszu – kościół znajduje się w Gliniance, plebania jest w podwarszawskim Aninie, a siedzibą biskupa jest Pałac Radziwiłłów w Nieborowie.
Kościół w Gliniance, pod wezwaniem św. Wawrzyńca, został zbudowany w 1763 roku. W serialu wiele scen odbywa się przed świątynią, natomiast wewnątrz najbardziej charakterystycznym – i najczęściej pokazywanym przez filmowców – jest prawy ołtarz boczny. Znajduje się w nim barokowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, otoczony medalionami. Takie przedstawienie to rzadkość nie tylko na Mazowszu.
Co jednak ciekawe, żaden ze wspomnianych kościołów nie zagrał świątyni… znajdującej się na Mazowszu. W „Bożej podszewce” Mariańskie Porzecze staje się kościołem z Wileńszczyzny, w „Ranczu” Jeruzal jest świątynią z Podlasia, natomiast w „Ojcu Mateuszu” Glinianka pełni rolę kościoła parafialnego spod Sandomierza.
Do dzisiaj na Mazowszu zachowało się prawie sto kościołów drewnianych. Kilka z nich posiada nie tylko ciekawe historie, ale również zachwyca swoim wyglądem.
Może wkrótce doczekamy się kolejnych kandydatów do „gwiazd filmowych”, dla których znajdzie się miejsce w kolejnych serialach czy filmach fabularnych?
Jak pokazuje przykład trzech prezentowanych dzisiaj kościołów, są na tyle uniwersalne, że mogą „grać’ obiekty z różnych rejonów naszego kraju.
Jacek Wiśniewski
Badacz dziejów i kultury Mazowsza.
Autor książek i artykułów poświęconych architekturze drewnianej oraz… historii piłki nożnej w drugiej połowie XX wieku.
Kustosz w Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie.
W TMH jest członkiem Sekcji Historii Sportu i Turystyki.
Podcast Radia Kolor
4:00min.
(kliknij logo)
Zobacz też inne odcinki cyklu:
- Lista odcinków: [LINK]
