25 IX 1944 poniedziałek. Wschód słońca 6.43, zachód 18.44, średnia temperatura powietrza 10 °C, zachmurzenie duże, deszcz, księżyc w pierwszej kwadrze.
Depesza „Montera” do Rokossowskiego
Od 24 IX silne natarcie niemieckie na naszą dywizję mokotowską. Proszę o bombardowanie zgrupowań niemieckich.
Rano Niemcy przysyłają do komendanta Mokotowa ppłk „Karola” parlamentariuszy [wziętych do niewoli oficerów AK] z propozycją kapitulacji.
Na propozycję nie udzielono żadnej odpowiedzi.
Gen. Rohr po raz kolejny wysyła swoje oddziały do ataku.
Walki nabierają niespotykanej dotąd na Mokotowie zaciętości: szkoła na Woronicza tego dnia przechodzi z rąk do rąk siedem razy!
Dowodził tam osobiście dowódca „Baszty” ppłk „Daniel”.
Natarcie czołgów od strony zachodniej odrzuciły baon „Olza” z linii al. Niepodległości – Naruszewicza – Lewicka w kierunku ul. Krasickiego.
Skoncentrowanie na Mokotowie dużych sił i środków przynosi Niemcom sukcesy terytorialne.
Z godziny na godzinę kurczy się broniony przez AK obszar.
Nocne kontrataki kończą się wielkimi stratami w zabitych i rannych.
Brakuje amunicji, żywności, wody i środków sanitarnych.
Mając na uwadze chęć ocalenia swoich oddziałów przed zagładą i nie widząc dalszego sensu obrony, ppłk „Karol” podejmuje w nocy samowolną decyzję opuszczenia Mokotowa.
Ginie Eugeniusz Lokajski, lekkoatleta, olimpijczyk, żołnierz AK, autor licznych zdjęć z powstańczej Warszawy.
Niemcy ogłaszają powołanie wszystkich mężczyzn w wieku 16-60 lat zdolnych do noszenia broni do Volkssturmu.
1944 wrzesień 25, Warszawa (Śródmieście Południowe).
Depesza dowódcy Połączonych Sit Zbrojnych AL, PAL i KB do marszałka Józefa Stalina z podziękowaniem za pomoc okazaną powstaniu.
Dn. 24 bm., dowódca połączonych sił zbrojnych AL, PAL i KB w Warszawie wysłał nast. depeszę:
Do
Głównodowodzącego Sił Zbrojnych ZSRR
Marszałka StalinaW imieniu połączonych sił zbrojnych Armii Ludowej, Polskiej Armii Ludowej i Korpusu Bezpieczeństwa, oraz społeczeństwa walczącej Warszawy przesyłam gorące podziękowanie za pomoc powstaniu zarówno w formie zrzutów broni, jak i przede wszystkim przez poparcie naszej walki przez Czerwoną Armię.
Wyrażamy głębokie przekonanie, że nawiązane stałe współdziałanie doprowadzi wkrótce do pełnego oswobodzenia Warszawy. Siły powstańcze będą mogły połączyć się z Wojskiem Polskim pod dowództwem gen. Roli-Żymierskiego, aby wspólnie z Czerwoną Armią doprowadzić do końca dzieło wyzwolenia Polski.
Wspólnie przelana krew pod murami Warszawy przez żołnierza polskiego i sowieckiego stanie się trwałym cementem łączącym oba narody
J. Skokowski
gen. dyw.
„Wojsko Polskie” 1944 nr 3, s. 1
Źródła:
- Maciej Kledzik, „Królewska 16”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984.
- Antoni Przygoński, „Udział PPR i AL w Powstaniu Warszawskim”, Książka i Wiedza, Warszawa 1970
- Almanach Powstańczy 1944 z kalendarzem na rok 2004, Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2003
- Witryna Internetowa: http://www.whatfor.prv.pl
