0

Tablica Julii Hartwig

Tablica Julii Hartwig przy ul. Marszałkowskiej 68/70
Tablica Julii Hartwig – przy ul. Marszałkowskiej 68/70
fot. UM Warszawy

Na ścianie budynku przy Marszałkowskiej 68/70 odsłonięto tablicę upamiętniającą Julię Hartwig-Międzyrzecką.

Julia Hartwig-Międzyrzecka

Urodziła się 14 sierpnia 1921 w Lublinie, zmarła 13 lipca 2017 w Gouldsboro (Pensylwania, USA). Była polską poetką i eseistką oraz` tłumaczką literatury pięknej z języka francuskiego i angielskiego. Od 1963 członkini Polskiego PEN Clubu.

Uczyła się w Gimnazjum im. Unii Lubelskiej w Lublinie (matura w 1939).
W 1936 w gazetce szkolnej „W słońce” opublikowała swój pierwszy wiersz. Podczas II wojny światowej była łączniczką Armii Krajowej, uczestniczką podziemnego życia kulturalnego. Studiowała polonistykę i romanistykę na Tajnym Uniwersytecie Warszawskim (1942–1944) i Uniwersytecie Warszawskim (1946) oraz Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1947–1950 przebywała we Francji, gdzie była stypendystką rządu francuskiego i urzędniczką w dziale kulturalnym Ambasady Polskiej w Paryżu, w tym okresie związana była z Ksawerym Pruszyńskim i Zygmuntem Kałużyńskim.

Mieszkała następnie w Warszawie. W latach 1952–1969 była autorką słuchowisk nadawanych w Polskim Radiu. W 1954 wyszła za mąż za Artura Międzyrzeckiego.

W latach 1970–1974, razem z mężem przebywała w Stanach Zjednoczonych, była uczestnikiem programu International Writing Program, a następnie wykładowcą na Uniwersytecie Drake’a. Prowadziła też wykłady na Uniwersytecie Ottawskim (1971) i Uniwersytecie Carleton (1973) w Kanadzie. W 1976 była sygnatariuszką „Memoriału 101”. W 1979 roku ponownie przebywała w USA na zaproszenie Departamentu Stanu. W 1989 roku była członkiem Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie.

Swoje wiersze i artykuły ogłaszała w pismach: „Odrodzenie”, „Nowa Kultura”, „Świat”, „Nowe Książki”, „Poezja”, „Tygodnik Powszechny”, „Twórczość”, „Kresy”, „NaGłos”, „Zeszyty Literackie”, „Odra”, „Więź”, „Kwartalnik Artystyczny”.

Tłumaczyła na język polski twórczość takich pisarzy jak: Guillaume Apollinaire, Allen Ginsberg, Max Jacob, Blaise Cendrars, Pierre Reverdy, Marianne Moore, William Carlos Williams.

Była członkiem Związku Literatów Polskich (1945–1983, była w Zarządzie Głównym w latach 1980–1982), Polskiego PEN-Clubu (od 1956), NSZZ „Solidarność” (1986–1991), Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989, wiceprezes w latach 1990–1999).

Od 2008 była przewodniczącą jury Nagrody Mediów Publicznych Cogito w dziedzinie literatury pięknej.

W 1995 roku powstał o poetce film dokumentalny pt. Julia Hartwig w reżyserii Adama Kulika i według jego scenariusza, a w roku 2003 następny pt. Ułamki codzienności. Julia Hartwig (scenariusz i realizacja: Elżbieta Rottermund).

W 2009 otrzymała honorowe obywatelstwo Lublina oraz została laureatką Nagrody „Kamień”, przyznawanej podczas Lubelskiego Festiwalu „Miasto Poezji”.

Mieszkała w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej w bloku mieszkalnym zwanym później Domem Pisarzy.

W 2014 X Zjazd Stowarzyszenia Pisarzy Polskich wybrał ją na honorowego Prezesa Stowarzyszenia. 25 października 2014 otrzymała Nagrodę Poetycką im. Wisławy Szymborskiej za książkę Zapisane.

W 2015 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przyznał jej tytuł doktora honoris causa. W tym samym roku została też członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności.

Zmarła 13 lipca 2017 w Gouldsboro (USA) we śnie, podczas rocznego pobytu u swojej córki Danieli Lehtinen w Pensylwanii. 13 września 2017 urna z jej prochami spoczęła na Starych Powązkach w grobie z mężem Arturem Międzyrzeckim (1922–1996) (kwatera 3-2-18)[11].

W 2021 roku przypada setna rocznica jej urodzin.

Uroczystość

Radę Warszawy reprezentowała Anna Nehrebecka-Byczewska przewodnicząca Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego, która podkreślała, że choć miejscem urodzenia poetki jest Lublin, a nie Warszawa, to właśnie z tym miastem związała właściwie całe swoje dorosłe życie.

Anna Nehrebecka-Byczewska:

„Julia jest poetką czystego głosu i wysokiej nuty. Wrażliwa, pełna niuansów, delikatna i precyzyjna. Jej wiersze są dla mnie jak szept przyjaciela. W imponujący sposób pisarka potrafi przekraczać granice między poezją i prozą” – pisał Adam Michnik, a ja podpisuję się w całości pod tymi słowami.

Anna Nehrebecka-Byczewska przeczytała także fragment poezji Julii Hartwig.

Rodzinę Julii Hartwig reprezentował Maciej Czajkowski, który przeczytał list od córki poetki mieszkającej w USA. Daniela Lehtinen podziękowała władzom Warszawy za pamięć o jej matce, a wspólnocie mieszkaniowej za inicjatywę umieszczenia tablicy, na domu w którym w dzieciństwie mieszkała.

Tablica Julii Hartwig i Artura Międzyrzeckiego przy ul. Marszałkowskiej 68/70
Tablica Julii Hartwig i Artura Międzyrzeckiego – przy ul. Marszałkowskiej 68/70
fot. UM Warszawy
16 września 2021 07:28
[fbcomments]