0

Rotmistrz za fizyka

Rtm. Zbigniew Dunin-Wąsowicz. Portret K. Żelechowskiego
fot. Wikipedia

Zbigniew Dunin-Wąsowicz – rotmistrz Legionów Polskich ma być nowym patronem ulicy na warszawskiej Białołęce.

Zastąpi Henryka Jędrzejowskiego działacza ruchu robotniczego, który „podpadł” współpracą z organizacjami komunistycznymi w okresie międzywojnia.

Uzasadnienie Wojewody mazowieckiego:

Henryk Jędrzejowski (1897-1937) to fizyk, działacz ruchu robotniczego znany pod pseudonimem Henryk Kaniowski. Urodził się w Londynie, w 1905 r. wraz z rodzicami wrócił do Krakowa. Uczył się w Gimnazjum im. S. Staszica w Zakopanem. W czasie I wojny światowej walczył w I Brygadzie Legionów Polskich, służył w 1. Pułku Ułanów. Podczas kryzysu przysięgowego w 1917 r. został internowany. Po zwolnieniu w 1918 r. kontynuował przerwaną naukę, ale już w gimnazjum Władysława Giżyckiego. Następnie studiował na wydziale elektromechanicznym Państwowej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie. Przez prawie trzy lata był w niej asystentem w pracowni fizycznej oraz chemicznej. Wtedy też zbliżył się do PPS-Opozycji i wraz z nią w maju 1920 r. przeszedł do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Po ukończeniu studiów od 1923 r. zatrudniony był w Pracowni Radiologicznej im. M. Kernbauma Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, prowadząc badania naukowe z zakresu parowania węgla w wysokich temperaturach. Jako wybitnego specjalistę w dziedzinie promieniotwórczości typowano go na przyszłego kierownika Oddziału Fizyko-Chemicznego projektowanego Instytutu Radowego. Wiedzę pogłębiał m.in. w L`Instytut du Radium w Paryżu, korzystając z osobistego poparcia Marii Skłodowskiej-Curie. W 1927 r. doktoryzował się. Kiedy powrócił do kraju na Uniwersytecie Warszawskim nostryfikował dyplom oraz został członkiem Polskiego Towarzystwa Fizycznego. W latach 1927-1933 pracował jako nauczyciel fizyki, chemii i matematyki w I Miejskiej Szkole Rzemiosł im. S. Konarskiego w Warszawie. Opublikował 19 prac dotyczących badań nad promieniotwórczością, a najwybitniejsza to „Wyznaczanie ładunku promieni alfa wysyłanych przez gram radu w ciągu sekundy”. Nie zaprzestał działalności politycznej, w latach 1931-1932 był agitatorem swojej partii wśród stołecznej inteligencji. 15 sierpnia 1932 r. pod zarzutem pełnienia funkcji sekretarza Centralnego Wydziału Zawodowego KPP został osadzony w więzieniu śledczym przy ul. Daniłowiczowskiej. Po trzech miesiącach, dzięki staraniom matki, został zwolniony za kaucją. W następnym roku, za zgodą partii, udał się do ZSRR, by tam oddać się pracy naukowej i dydaktycznej. Zamieszkał w Moskwie i pod pseudonimem podjął pracę w doświadczalnej radiostacji. W 1937 r. został zamordowany podczas jednej z „czystek” stalinowskich. Pośmiertnie został zrehabilitowany w 1956 r.

Zbigniew Dunin-Wąsowicz

Polski dowódca wojskowy, rotmistrz Legionów Polskich, zginął dowodząc słynną szarżą pod Rokitną. Po ukończeniu korpusu kadetów poświęcił się zawodowej służbie wojskowej. Objął dowództwo oddziału Sokołów Konnych przy oddziałach Piłsudskiego. Brał udział w potyczkach w okolicy Kielc. Po połączeniu jego oddziału z oddziałem Władysława Beliny-Prażmowskiego został oddelegowany z powrotem do Krakowa w celu organizowania i szkolenia kolejnych oddziałów kawalerii Legionów Polskich. Sformował 2 i 3 szwadron kawalerii Legionów Polskich. Objął dowództwo 2 szwadronu, który skierowano na Węgry i włączono w skład II Brygady Legionów Polskich. W uznaniu zasług, głównie w czasie walk pod Cucyłowem został mianowany na rotmistrza kawalerii. Walczył w czterodniowej bitwie II Brygady pod Mołotkowem. Brał udział w kampanii na Huculszczyźnie, walczył na Bukowinie i we wschodniej Małopolsce.

Zarządzenie zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017r. w sprawie nadania zmian ulic

15 listopada 2017 10:44
[fbcomments]