Jeszcze, albo już na dzielnicy Ochota, ograniczony ulicami Lindleya, Nowogrodzką, Starynkiewicza i Koszykową, znajduje zielony skwer im. Alfonsa Grotowskiego sąsiadujący ze Szpitalem Klinicznym Dzieciątka Jezus
Zajmując powierzchnię 1,76 ha swoim położeniem dobrze upamiętnia patrona.
Tuż za przylegająca od północy do skweru ulicą Koszykowa znajdują się Warszawskie Filtry a przy południowym skraju, za ulicą Nowogrodzka mieści się siedziba Miejskich Zakładów Wodociągów i Kanalizacji.
Patron skweru, inżynier Alfons Grotowski, był współtwórcą i budowniczym warszawskiej sieci wodociągów i kanalizacji.
Miejsce to, jako zieleniec do dyspozycji publiczności, swym istnieniem sięga okresu międzywojennego. Wysadzony jest przede wszystkim lipami, a uzupełniają je cisy, świerki, robinie akacjowe, kasztanowce i buki. Ponieważ miejsce służy do wypoczynku i relaksu jest tam plac zabaw, ławki i kosze parkowe.
W ramach ostatnich modernizacji wyremontowano schodki (od strony ulicy Nowogrodzkiej i placu Starynkiewicza) oraz wybudowano pochylnię (od strony ul. Nowogrodzkiej). Skwer wydzielono z placu Starynkiewicza w 1936 z okazji 50-ciolecia działania wodociągów.
Ustawiono tu wtedy kamienny głaz, który wydobyto podczas prac kanalizacyjnych w latach ’30 XX wieku. Na obelisku wyryty jest napis upamiętniający inż. Grotowskiego i jubileusz wodociągów. Brzmi on: „Skwer imienia inż. Alfonsa Grotowskiego współtwórcy wodociągów i kanalizacji Warszawy w 50-rocznicę ich uruchomienia (1886-1936)”
Kim był Alfons Grotowski?
Inż. Alfons Grotowski (1833-1922) był zasłużonym pracownikiem wodociągów warszawskich, kierownikiem wodociągu Marconiego, projektantem wodociągu praskiego, głównym inżynierem miasta, odkrywca dla Warszawy Lindleya i jego zastępcą.
Był wybitnym specjalistą budownictwa lądowego i wodnego, w szczególności w zakresie wodociągów i kanalizacji.
Alfons Grotowski urodził się 23 II 1833 r. w rodzinie urzędniczej w Żarnowcu, który wtedy był miastem w powiecie olkuskim, obecnie zaś jest to wieś w woj. Śląskim.
Po ukończeniu nauki w Szkole Wyższej Realnej w Kielcach w 1850 r (uczy się tam m.in. Stefan Żeromski) podjął pracę w Zarządzie VII Okręgu Komunikacji w Warszawie. Po kilku latach pracy zajmując się inżynierią miejską, został wysłany do Niemiec „dla wyuczenia się budowy studzien artezyjskich” a także do Belgii i Francji. Doświadczenia tam nabyte przenosił na rynek warszawski.
W 1874 r. komisja, której przewodziła inż. Alfons Grotowski, pojechała do Hamburga i Frankfurtu nad Menem by zapoznać się z istniejącymi tam rozwiązaniami wodociągowymi i kanalizacyjnymi, których jak się okazało autorem był inż. William Lindley.
Tam właśnie inż. Alfons Grotowski odkrył Lindleya i dążył by objął on funkcję Głównego Inżyniera budowy i eksploatacji wodociągów i kanalizacji w Warszawie, co mu się skutecznie udało.
Po przejściu Williama Lindleya na emeryturę w 1889 roku, zastępcą William Heerleina Lindleya (syna Williama Lindleya), który przejął zadania ojca, został Radca Magistratu inż. Alfons Grotowski.
Kierował on budową na miejscu, zdając na bieżąco sprawę z postępu robót Lindleyowi, który miał kontraktowy obowiązek bywać w Warszawie tylko 3 razy do roku.
Można więc spokojnie uznać dziś, że głównym budowniczym warszawskich wodociągów) i kanalizacji był nikt inny jak inż. Alfons Grotowski.
Inżynier Grotowski zmarł 18 września 1022 r. i pochowany został w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Powązkowskim w kwaterze A, rzad 2, miejsce 1,2
Grobowiec rodziny Grotowskich na Powązkach
Wybrane realizacje Alfonsa Grotowskiego.
- Wodociąg praski
zbiornik wody / wieża ciśnień
Brukowa 1a róg Panieńska 1a róg Szeroka 2a róg Zamoyskiego 1
Zdjęcie około 1936Wodociąg dla prawobrzeżnej części Warszawy otwarto w 1869 roku. Został zaprojektowany przez inż. Alfonsa Grotowskiego. Wodociąg działał przez 27 lat do roku 1896. Jego funkcję przejęły od 1892 r. wodociągi Lindleya.
Budynek wodociągów wraz z wieżą ciśnień stał między dzisiejszymi ulicami Kłopotowskiego a Okrzei na Pradze. Miał formę nakrytej kopułą rotundy z przyległą wieżą zwieńczoną tarasem z balustradą. Projektantami budynku byli architekci: Zygmunt Kiślański i Edward Cichocki.
Wodę pobierano z Wisły (nie była filtrowana). Zbiornik wody w wieży miał pojemność 906 m3. Wieża ciśnień miała wysokość 18,3 metra nad poziomem Wisły. Na wypadek uszkodzenia pomp parowych wodociąg wyposażony był w pompę-kierat, który obracany mógł być przez dwa lub cztery konie.
Wodociąg praski dostarczał 3.800 m3 wody dziennie do sieci ulicznej, liczącej początkowo 1 kilometr długości, a w ostatnich latach istnienia 9,8 km.
Budynki praskiego wodociągu dotrwały do roku 1944, do dziś nie pozostał po nich żaden ślad.
Zdjęcie – Wodozbiór Grotowskiego – widok od ul. Brukowej, fot. Henryk Poddębski, 1937 r. (reprodukcja z „Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze”, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2006 r.)
- Fontanna przed Kinem Muranów
W 1866 r. na Krakowskim Przedmieściu przy Dziekance stanęła fontanna zaprojektowana przez Alfonsa Grotowskiego i Józefa Orłowskiego.
Dziś w tym miejscu stoi pomnik Adama Mickiewicza.
Rzeźby na fontannie są autorstwa Leonarda Marconiego stąd często nazywana jest młodszą siostrą wodotrysku Marconiego z Ogrodu Saskiego.
W związku z budową pomnika Mickiewicza w 1906 r. przeniesiono ją na Plac Bankowy. Fontanna została ustawiona w południowej części placu (wówczas jeszcze trójkątnego) na skwerze przy wylocie ulic Senatorskiej i Żabiej
Po II wojnie światowej, w 1952 r. fontannę przeniesiona na dzisiejsze miejsce w związku z przebudową placu i zmianą jego charakteru,.
