Po raz trzynasty, w dniach 27 sierpnia – 4 września 2016 r., kultura żydowska na nowo rozgości się w Warszawie.
Festiwal Warszawa Singera – to kultura żydowska w najlepszym wydaniu. Można zobaczyć i posłuchać znakomitych artystów, pisarzy, muzyków wraz z ich innowacyjnymi projektami. Festiwal jest też szansą poznania żydowskiej historii, tradycji i zwyczajów. Będą to rozmowy moderatorów oraz – co ważne! – widzów z ekspertami, historykami i naukowcami.
Festiwal jest miejscem spotkania wszystkich tych, dla których świat jidysz jest ważnym elementem polsko-żydowskiego dziedzictwa.
Muzyka zajmuje na Festiwalu Singera czołowe miejsce. Zaproszeni artyści – poprzez swoją twórczość – wykazują chęć odkrywania nie tylko historii, ale i współczesności. Dlatego też tegoroczna edycja pokazuje, jak muzycznie rozwija się i w którym kierunku podąża kultura jidysz.
Festiwal tradycyjnie zainauguruje koncert w Synagodze im. Nożyków, podczas którego można usłyszeć najznakomitszych światowych kantorów. Wystąpią: Yaakov Lemmer, Benzion Miller, Tzudik Greenwald przy akompaniamencie wybitnego pianisty Menchaema Bristowskiego oraz z towarzyszeniem Orkiestry Warszawskiej Opery Kameralnej. Orkiestra zaprezentuje się także na Placu Grzybowskim z jednym z najważniejszych utworów sakralnych w historii muzyki – Requiem Mozarta. Ostatnia kompozycja genialnego twórcy zabrzmi w wykonaniu czworga wybitnych solistów-śpiewaków WOK oraz Zespołu Wokalnego i Orkiestry Sinfonietta WOK. W wyjątkowym wnętrzu Synagogi im. Nożyków wystąpi pianista Kuba Stankiewicz z projektem „The Music of Henryk Wars”. To trzeci z cyklu koncertów poświęconych polskim kompozytorom żydowskiego pochodzenia. W podróż po „Żydowskiej muzyce XX wieku na smyczki” zabierze nas elita polskich smyczkowców: Katarzyna Duda, Katarzyna Brudnik-Gałązka oraz Marcin Zdunik. Z kolei niezwykły projekt „Yiddish Tango” wciągnie widzów do Warszawy lat trzydziestych. Nowe aranżacje tang po polsku, jidysz, hebrajsku i hiszpańsku wykona pieśniarka Olga Avigail oraz zespół kompozytora i pianisty Hadriana Tabęckiego, TANGO ATTACK.
Koncert plenerowy „Noc Klezmerów” będzie okazją do wysłuchania zespołu HAMSA (Wielka Brytania), łączącego muzykę żydowską Europy Wschodniej i sefardyjskiej Turcji w autentyczny, śródziemnomorski muzyczny tygiel. Wystąpi też założone przez dwie Iranki i Serbkę austriackie trio SORMEH, którego specjalnością jest eklektyczne łączenie radosnej improwizacji zaczerpniętej z tradycji muzyki orientalnej i bałkańskiej z muzyką żydowską.
Pisarz Primo Levi oraz jego obozowa twórczość poetycka są kanwą projektu multimedialnego Francesco Bruno Ensemble Remember (Włochy). Wzruszająca muzyka stanowi tło dla poezji Levi’ego i jego świadectwa o tragicznej rzeczywistości w obozie zagłady.
Leszek Żądło, polski saksofonista na stałe mieszkający w Niemczech, zawita na Festiwal z muzyką wielkiego miłośnika kultury żydowskiej Krzysztofa Komedy, pochodzącą z musicalu Wygnanie z Raju.
Organizatorzy, jak zawsze otwarci na innowacyjne projekty muzyczne, zapraszają na występ izraelskiego trio z Tel Awiwu, SAVANNAH AND THE STRINGZ. Zespół po raz pierwszy w Warszawie zaprezentuje swoje odważne eksperymenty muzyczne, łączące jazz, indie rock, kabaret i klasyczną muzykę kameralną we współczesnym stylu.
W programie Festiwalu na stałe rozgościła się już muzyka jazzowa. Miłośnicy gatunku po raz trzeci są zapraszani na „Singer Jazz Festiwal”.
Honorowym, ale z pewnością aktywnym, gościem Festiwalu będzie wyjątkowa osobowość sceny jazzowej, Włodzimierz Nahorny, który obchodzi jubileusz 75-lecia urodzin. Swój muzyczny program zaprezentuje z gościnnym udziałem Zbigniewa Namysłowskiego, Wojciecha Jachny i Wojciecha Myrczki. Usłyszymy TRIO SEFARDIX stworzone przez braci Oleś z gościnnym udziałem Jorgosa Skoliasa. Bracia Oleś od dziesięciu lat tworzą autorskie projekty jazzowe, zaś Skolias, polski wokalista greckiego pochodzenia wykorzystuje starodawne techniki śpiewu w nowatorskich wykonaniach. Wspólnie zaprezentują żydowskie utwory z najnowszej płyty tria Maggid. Wśród kameralnych składów wchodzących w program „Singer Jazz Festiwal” warto wymienić Sphere, trio Jahna/Wójcicki/Buhl, charyzmatyczne Obara/Wania Duo oraz wspomnianego wcześniej Francesco Bruno Ensemble, wspieranego przez dwóch wielkich muzyków włoskiej sceny jazzowej, z najnowszym projektem Witam. Za kilka dni na naszej stronie zamieścimy bardziej szczegółową informację o założeniach „Singer Jazz Festiwal”.
Miłośnicy teatru, w najlepszym polskim i zagranicznym wydaniu, trafią w Teatrze Żydowskim na dużą dawkę emocji i wrażeń.
Tekst tłumaczony najczęściej po Biblii na wiele języków świata, czyli Dziennik Anny Frank, jest tematem spektaklu Jakova Sedlara Anna Frank (Chorwacja). Opowiedziany w formie teatralnej mszy, pozwala spojrzeć na tragedię Holokaustu przerażonymi oczami małej dziewczynki. W kulinarną podróż śladami żydowskiej kuchni ze Wschodniej Europy zabiorą nas The Kishke Monologues. Na niezwykłe muzyczno-kulinarne show składają się żydowskie pieśni i hebrajskie monologi młodych aktorów Narodowego Teatru Żydowskiego Yiddishpiel z Izraela, podane w zabawny i jednocześnie wzruszający sposób. Do Jerozolimy lat 60. i przesłuchania byłego Obersturmbannführera SS cofniemy się w sztuce Franza Froshauera Eichmann (Austria). To emocjonalna i poruszająca opowieść skazanego za ludobójstwo zbrodniarza wojennego, Adolfa Eichmanna, której towarzyszy chór podważający jego zeznania, będący ścigającym go koszmarem. Adaptacja sceniczna powieści Ota Pavla w reżyserii Jana Szurmieja Śmierć pięknych saren, opowiada historię wojennej, brutalnej rzeczywistości w typowy dla Czechów sposób: śmiechem przez łzy. Ile warte jest ludzkie życie, jaka jest cena poświęcenia? Na te pytania odpowiedzą Jerzy Zelnik i Sebastian Ryś w spektaklu Blizny pamięci, poświęconym postaci Jana Karskiego. Przeniesione na scenę przez Izabellę Cywińską opowiadania Hanny Krall w spektaklu …coś jeszcze musiało być poruszą temat ofiar „winy niezarzucalnej”, za którą nie można ukarać, a którą nosi się w sobie całe życie. Sklep przy głównej ulicy – to historia Żydówki Lautmanowej, która, w wyniku represji antyżydowskich, traci swój sklep i majątek. W jej postać wcieliła się niezwykła Danuta Szaflarska. Temat utraty, ale jednocześnie ratunku, porusza performans Matki, powstały według idei Gołdy Tencer. Głos w nim mają matki – zarówno te z obozów zagłady, ratujące swoje niemowlęta przed niechybną śmiercią, jak i te drugie, przygarniające i otaczające opieką poza murami getta. Muzycznie Teatr Żydowski objawi nam się w musicalu Dobrze żyjcie – to najlepsza zemsta. Marzec 1968, symbol rewolucji i wyzwolenia oraz jego reperkusje dla naszego ustroju, są tematem sztuki Pawła Demirskiego i Moniki Strzępki. W ramach projektu czytań performatywnych Przepisy domowe, których pomysłodawcą i kuratorem jest Mike Urbaniak, publiczność zapozna się z klasycznymi sztukami żydowskimi we współczesnym, polskim przekładzie. Podczas Festiwalu na warsztat trafi Wielka wygrana Szolema Alejchema w interpretacji Marty Guśniowskiej i reżyserii Tomasza Szczepanka. Niestety, w wyniku różnych perturbacji urzędniczych, Teatr Żydowski nie będzie dostępny w czasie festiwalu. Na szczęście blisko jest Teatr Kwadrat, który użyczy swoich pomieszczeń.
Tegoroczną gwiazdą koncertu finałowego będzie nowojorska grupa klezmerska THE KLEZMATICS (USA). Wszechstronna i eklektyczna twórczość zespołu łączy różnorodność stylów i gatunków muzycznych od tradycyjnych pieśni żydowskich, jazzu, poprzez gospel, do rocka.
Festiwal Singera – to wielki wybór różnorodnych wydarzeń angażujących publiczność. Chętni wezmą udział w warsztatach z kuchni żydowskiej, dzieci wykażą się kreatywnie podczas zajęć plastycznych, pojawi się możliwość wspólnego odkrywania tajemnic żydowskiej Warszawy, a miłośnicy aktywnej rozrywki oddadzą się tanecznemu uniesieniu podczas warsztatów tańca żydowskiego.
Festiwal daje szansę poznania żydowskiej historii, tradycji i zwyczajów. Jest miejscem spotkania wszystkich tych, którzy szanują kulturę i dziedzictwo jidysz, ale też doceniają jej współczesny charakter i postępujący rozwój. Śmiało można przypuszczać, że atrakcyjny program i różnorodność atrakcji sprosta wymaganiom zarówno miłośników, jak i zaciekawionych żydowskim dziedzictwem.
Organizatorem festiwalu jest Fundacja Shalom, powstała w Warszawie w 1988 roku. Jej założycielką jest Gołda Tencer – aktorka, reżyser, dyrektor Teatru Żydowskiego. Celem fundacji jest ocalenie przed zapomnieniem bogatego dziedzictwa kultury żydowskiej. Fundacja realizuje wiele projektów kulturalnych i edukacyjnych: kursy i seminaria języka oraz kultury jidysz, ogólnopolskie konkursy dla młodzieży („Historia i kultura Żydów polskich”, „Na wspólnej ziemi”), programy edukacyjne dla dorosłych (między innymi Centrum Kultury Jidysz, Uniwersytet Trzeciego Wieku oraz Żydowski Uniwersytet Otwarty), działalność wydawniczą (m.in. publikacja Pamięć. Historia Żydów polskich przed, w czasie i po Zagładzie oraz album I ciągle widzę ich twarze…). Na apel fundacji, ogłoszony w 1994 roku, nadesłano ponad 9.000 fotografii polskich Żydów. Fotografie stały się kanwą wystawy „I ciągle widzę ich twarze”, pokazanej w 60 muzeach na całym świecie. Od 2004 r. Fundacja Shalom organizuje coroczny Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Jednocześnie angażuje się w wiele działań o charakterze społecznym, organizuje uroczystości upamiętniające ważne wydarzenia w historii polskich Żydów, m.in. rocznice Marca’68 na Dworcu Gdańskim, obchody rocznic Powstania w Getcie Warszawskim, Międzynarodowy Dzień Pamięci o Holokauście. Dzięki fundacji odrestaurowano pomnik Bohaterów Getta i wzniesiono pomnik J. Korczaka w Warszawie.
Redakcja serwisu www.warszawa.pl będzie obserwować i komentować wielkie święto muzyki, teatru, historii i tradycji. Zapraszamy wszystkich Czytelników!
Szczegóły programu można znaleźć na stronie www.festiwalsingera.pl oraz na fanpage FB www.facebook.com/FestiwalSingera.
