Ukazał się kolejny łączony numer Stolicy w roku pańskim 2022.
Modę i design dwudziestolecia międzywojennego – meble, przedmioty codziennego użytku, wyroby z lnu i jedwabiu, suknie i kapelusze, witryny sklepów, samochody i mieszkania – przypomina Jerzy S. Majewski. Jednak nie wszystkich było stać na wielką modę i luksusy; sytuację niższych warstw społecznych w przedwojennej Polsce opisuje Jerzy S. Tarłowski. Bujne życie literackie międzywojennej Warszawy opisuje Piotr Łopuszański, a szlakiem bohaterów książek Bolesława Prusa podąża Adrian Sobieszczański.
Tropimy zabytki Mazowsza, po których oprowadza nas Michał Wardzyński, a na koniec zaglądamy do najciekawszych mazowieckich muzeów. Panoramę Golgota Jana Styki przypomina Katarzyna Dzierzbicka, a w poszukiwanie mostu „Niebieskich Migdałów” wyruszamy z Włodzimierzem Winkiem.
O wystawie na Zamku Królewskim odłożonej w czasie opowiada kustosz Tomasz Jakubowski. A tajemnice odnalezionych gipsowych modeli z pracowni Bracia Łopieńscy odsłania Michał Krasucki.
Stolica
Spis treści numeru 2-3/20222
CODZIENNOŚĆ DAWNEJ WARSZAWY
- Str. 8. Ach, co to był za świat!
o designie i modzie dwudziestolecia międzywojennego opowiada Jerzy S. Majewski
Polski design dwudziestolecia międzywojennego jest zjawiskiem niezwykle złożonym i zaskakującym ogromnym bogactwem rozwiązań formalnych. Nie ograniczał się przy tym jedynie do Warszawy czy Krakowa. Międzywojenna Polska to cały szereg ośrodków. Czasem dziś zapominanych, jak Śląsk Cieszyński czy Centralny Okręg Przemysłowy.
- Str. 18. Paryż Północy nie dla wszystkich
sytuację niższych warstw społecznych w przedwojennej Polsce opisuje Jerzy S. Tarłowski
Według tabeli zarobków z 1935 r. kobiety wywodzące się z klasy robotniczej na najwyższe zarobki mogły liczyć w przemyśle włókienniczym. Ich tygodniowy przychód wynosił 20 zł i 20 gr. Ich koledzy na tych samych stanowiskach zarabiali o 8 zł i 60 gr więcej. Szaleć nie zbyło za co – masło kosztowało 3,6 zł za kg, kiełbasa 2,5 zł, 10 dkg herbaty 2,66 zł, 1 kg. cukru – 1,25 zl.
- Str. 23. Pisarze w międzywojennej Warszawie
Piotr Łopuszański
W międzywojennej Warszawie niezwykle bujnie kwitło życie literackie. Działała Polska Akademia Literatury, ukazywały się trzy popularne tygodniki literackie („Wiadomości Literackie”, „Pion” i „Prosto z Mostu”), wydawano też inne czasopisma poświęcone literaturze. Nawet w gazetach codziennych były działy literackie. Urządzano konkursy na książkę roku.
- Str. 28. Tropiąc pana Prusa
śladami autora Lalki podąża Adrian Sobieszczański
Nasze wyobrażenie o XIX-wiecznej stolicy od lat kształtuje powieść Lalka. Można zaryzykować stwierdzenie, że nigdy wcześniej, ale też wiele lat po publikacji tego utworu nikt nie uczynił bohaterem swojej powieści całego miasta – z jego z ulicami, placami, parkami, pałacami i kościołami. Dzisiaj możemy traktować najbardziej warszawską powieść Prusa jak przewodnik, chociaż osoby znające dobrze historię Warszawy mogą doszukać się w książce paru nieścisłości.
ODPOCZNIJ NA MAZOWSZU
- Str. 34. Wokół historycznego Mazowsza (cz. 6)
renesans, barok i rokoko na Mazowszu oraz stołeczne zabytki pokasacyjne w mazowieckich świątyniach przybliża Michał Wardzyński - Str. 44. Weekend ze sztuką – czyli czego jeszcze nie wiecie o mazowieckich muzeach
HISTORIA
- Str. 48. Panorama Golgota Jana Styki
Katarzyna Dzierzbicka
125 lat temu odsłonięto w Warszawie monumentalny obraz Golgota autorstwa Jana Styki. W celu jego ekspozycji specjalnie zaprojektowano i postawiono budynek przy ulicy Karowej, niedaleko od Krakowskiego Przedmieścia. Obraz przetrwał do dziś, ale żeby go zobaczyć, trzeba się udać na drugą stronę Oceanu Atlantyckiego.
- Str. 56. Most niebieskich migdałów?
czyli o Warszawy przygodach z mostami – Włodzimierz Winek
Do grudnia 1936 r. złożono aż 18 projektów nowego mostu. Niektóre bardzo śmiałe, nowatorskie i tym samym bardzo drogie w realizacji […]. W marcu 1937 r. wręczono laureatom nagrody, a sama budowa miała się rozpocząć jeszcze w październiku…
KULTURA
- Str. 62. Wystawa odłożona w czasie
rozmowa z Tomaszem Jakubowskim, kustoszem Działu Grafiki na Zamku Królewskim w Warszawie
Najważniejszym celem wystawy jest pokazanie po raz pierwszy po ponad 200 latach fragmentu księgozbioru ostatniego króla, Stanisława Augusta, prawie w całości zachowanego i znajdującego się w zbiorach Narodowej Biblioteki Ukrainy im. W.I. Wernadskiego w Kijowie. […] Niestety, realizacja wystawy została przełożona na czas nieokreślony w związku z wybuchem wojny w Ukrainie, skąd miały pochodzić najważniejsze obiekty.
- 66 Notatnik kulturalny
- 69 Münchhausen, czyli wolność – Tomasz Miłkowski
- 71 Warszawskie święto książki – Rafał Skąpski
- 73 Twórcy starego kina – Jerzy S. Majewski
- 76 Gipsowy skarb
o odkryciu gipsowych modeli z pracowni Bracia Łopieńscy opowiada Michał Krasucki
Ale tym, co stanowiło najbardziej wyjątkowe odkrycie, była nierozpoznana wcześniej maska pośmiertna prezydenta Gabriela Narutowicza. Sam moment też był symboliczny – maskę tę zobaczyłem, a następnie rozpoznałem w dniu setnej rocznicy wyboru Narutowicza na prezydenta RP
FELIETONY
- 80 Opowieść z podwórka – Maria Terlecka
- 81 Znowu? – Jacek Fedorowicz
- 82 Fabryka Wyrobów Precyzyjnych VIS – Patrycja Jastrzębska
